Kontrola ZUS – prawa i obowiązki przedsiębiorcy

Wstęp

ZUS przeprowadza planowe kontrole raz na 3-4 lata. Obecnie płatników do kontroli typuje specjalny algorytm, zainstalowany w systemie informatycznym ZUS, za pomocą którego na podstawie danych zapisanych w tym systemie - dokonywana jest tzw. wstępna analiza ryzyka. Dzięki tej analizie do kontroli typowani są ci płatnicy, u których prawdopodobieństwo naruszenia przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych jest stosunkowo najwyższe. Zdarzają się również kontrole doraźne, przeprowadzane w firmie np. w wyniku donosów, skarg osób zatrudnionych lub nadmiernej liczby korekt składanych przez płatnika. Często są to skomplikowane postępowania, w których na każdym etapie duże znaczenie ma orientacja w obowiązujących przepisach i umiejętność zgodnego z prawem reagowania na działania organu kontroli.

W niniejszej publikacji krok po kroku przedstawiono procedurę kontrolną, z uwzględnieniem wzorów pism i formularzy, z którymi kontrolowany płatnik zetknie się w toku kontroli na kolejnych jej etapach. Wyjaśniono, jakie są najważniejsze prawa i obowiązki płatnika w toku kontroli ZUS, co wolno inspektorowi kontroli prowadzącemu postępowania, a na jakie działania - zgodnie z obowiązującymi przepisami - nie może sobie pozwolić.

Dzięki umiejętności poruszania się w gąszczu przepisów i procedur regulujących postępowanie kontrolne ZUS zwiększa się szansa płatnika na skuteczną ochronę interesów firmy i zminimalizowanie dotkliwych skutków finansowych w zakresie zaległości składkowych na rzecz ZUS.

I. Zasady przeprowadzania kontroli

1. Rodzaje, zakres przedmiotowy, ograniczenia czasu trwania kontroli przeprowadzanych przez ZUS

Jednym z ustawowych uprawnień ZUS jest uprawnienie tego organu do przeprowadzania okresowych i doraźnych kontroli płatników składek. Obowiązujące w tym zakresie przepisy nakładają na płatników liczne obowiązki, zarazem jednak gwarantują im pewne prawa wobec organu kontroli - zwłaszcza w zakresie kontroli płatników prowadzących działalność gospodarczą.

1.1. Częstotliwość kontroli ZUS