Wielosegmentowy rachunek kosztów zmiennych

Rachunek kosztów zmiennych ma zastosowanie przy podejmowaniu krótkookresowych decyzji zarządczych odnośnie do wielkości produkcji czy świadczenia usług. W rachunku koszów zmiennych określana jest marża na pokrycie kosztów stałych (contribution margin).

W części rachunku kosztów zmiennych od marży na pokrycie odejmuje się koszty stałe, czyli te, które nie zależą bezpośrednio od wielkości produkcji. Należą do nich np. amortyzacja, koszty zarządu, koszty wydziałowe. Ogólna postać rachunku kosztów zmiennych jest następująca:

Przychody ze sprzedaży

=   Marża na pokrycie kosztów stałych (contribution margin)

=   Wynik operacyjny

Taka postać rachunku kosztów zmiennych ma zastosowanie do jednorodnej produkcji, czyli optymalnie w sytuacji, gdy jest produkowany jeden rodzaj produktu lub świadczona jest jednorodna usługa. Ujmuje on również wszystkie koszty stałe łącznie w jednej pozycji, bez rozróżnienia, w którym miejscu i na jakim poziomie takie koszty stałe powstają.

W segmentowym rachunku kosztów zmiennych koszty stałe nie stanowią jednego bloku, tylko są podzielone na różne obiekty kosztów, takie jak: poszczególne produkty, grupy produktów, jednostki biznesowe czy przedsiębiorstwo jako całość. Koszty stałe są wtedy wykazywane w dwóch lub więcej poziomach, np.: