Interpretacja indywidualna z dnia 10 stycznia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-2.4011.666.2022.2.AG

W zakresie kosztów uzyskania przychodów.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

Dnia 18 sierpnia 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 17 sierpnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismami z 14 listopada 2022 r. (wpływ 16 listopada 2022 r.) oraz z 18 listopada 2022 r. (wpływ 22 listopada 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Dotyczy: kradzieży pieniędzy z firmowego konta bankowego przez hakerów – złodziei.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży (...).

Zgodnie ze złożonym zamówieniem za zakup (...) w firmie (…) oraz złożonymi zamówieniami na zakup (...) w firmie (…) Wnioskodawca otrzymał droga mailową faktury PRO-forma, do zapłaty były ww. firmy, u których Wnioskodawca dokonał zamówień (ksero faktur).

Z firmami ww. Wnioskodawca współpracuje od bardzo dawna. W związku z otrzymaną fakturą PRO-forma wg zamówienia nr (…) z dnia (…) 2021 r. z (…) na zakup (…) na kwotę (…) Wnioskodawca dokonał w dniu (…) 2021 r. przelewu w kwocie (…) na wskazana konto w tej fakturze.

W związku z otrzymaną PRO-forma nr (…) z dnia (…) 2021 r. na kwotę (…) zł z (…) na zakup (…) oraz z otrzymaną fakturę PRO-forma nr (…) z dnia (…) 2021 r. na kwotę (….) zł z (….) na zakup (…) Wnioskodawca dokonał dwóch przelewów na kwotę (…) zł każdy na wskazane konto na tych fakturach.

Dostawcy ww. (...) poinformowali Wnioskodawcę o nieotrzymaniu płatności. Po weryfikacji przelewów – przelewy zostały prawidłowo dokonane dla ww. odbiorców. Jednakże pomimo spójności nazwy i adresów odbiorców przelewów przelewy zostały zrealizowane na dwa różne konta bankowe niebędące kontami bankowymi odbiorców przelewów tylko kontami założonymi przez oszustów.

Wnioskodawca wyjaśnia, że sama osobiście wykonuje przelewy, logując się do systemu bankowości elektronicznej za pomocą hasła. System informatyczny firmy jest zabezpieczony programem antywirusowym (…). Informatyk firmy nie stwierdził żadnych nieprawidłowości w systemie oprogramowania.

Wnioskodawca zgłosił kradzież środków pieniężnych z konta firmowego do Banku (…), w którym ma konto firmowe i zwrot łącznej kwoty (…) zł. Bank (…) niezwłocznie rozpoczął postępowanie wyjaśniające (ksero pisma). Z otrzymanych pism z Banku (…) wynika, ze zwrot nie jest możliwy, środki zostały rozdysponowane, a odbiorcami danych przelewów są: (….)

Mając na uwadze powyższe ustalenia Banku (…), Wnioskodawca złożył także zawiadomienie na policję o popełnieniu przestępstwa (ksero pisma). Sprawa została przekazana przez policje do prokuratury.

W dniu (…) 2022 r. Wnioskodawca otrzymał pismo wydane przez policję nr (…), z którego wynika, że zostało umorzone dochodzenie wobec nie wykrycia sprawcy czynu na zasadzie art. 322 k.p.k. (ksero pisma). Wynika to, że Wnioskodawca nie odzyska utraconych pieniędzy na kwotę łączną (…) zł.

Wnioskodawca informuje również, że w dniu (…) 2022 r. otrzymał pismo z Prokuratury Rejonowej w (…) o podobnym zdarzeniu, którego dokonał (…), postępowanie zostało umorzone (ksero pisma).

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że oszustwo nastąpiło w dniach (…) 2021 r. zgodnie z otrzymaną informacją od odbiorców przelewów o nie otrzymaniu płatności, tj.:

-przelew z dnia (…),

-dwa przelewy z dnia (…).

Oszuści podszyli się pod opisane we wniosku firmy, zamieniając tylko numery kont firmowych, adresy kontrahentów nie były zmienione.

Kradzież powstała w nieustalonym miejscu. Z uzyskanej informacji od policjanta atak nastąpił gdzieś z (…), choć tak naprawdę nie wiadomo, bo hakerzy podszywają się pod różne serwery. Był to cyberatak celowy maskujący swoje działania.

Odzyskanie pieniędzy jest niemożliwe, Policja i Prokuratura Rejonowa w (…) umorzyła postępowania wobec niewykrycia sprawcy czynu na zasadzie art. 322 kpk. Pieniądze zostały rozdysponowane przez cyberprzestępców.

Strata jest nieodwracalna. Proces dochodzenia zwrotu środków pieniężnych nie jest możliwy, którego koszt jest bardzo drogi, ponieważ złodzieje to osoby pochodzenia zagranicznego.

Z otrzymanej informacji z Prokuratury Rejonowej w (…) ci sami hakerzy dokonali tego samego przestępstwa w taki sam sposób, prokuratura umorzyła postępowanie.

Prowadzi Pani działalność gospodarczą od 1993 r. Jest Pani dealerem w zakresie sprzedaży (...), współpracuje z przedsiębiorstwami na terenie całej Polski, od których bardzo często otrzymuje faktury zakupowe, faktury PROFORMA oraz zamówienia na konto – poczta elektroniczna Pani firmy.

Faktury Proforma były przesłane w formie PDF – nieedytowalnej. Faktury, które Pani otrzymuje, nie są zabezpieczone hasłem.

Wnioskodawca sama dokonuje przelewów do systemu bankowości za pomocą weryfikacji dwuetapowej. Informatyk nie stwierdził żadnych nieprawidłowości w systemie oprogramowania – program antywirusowy (…).

Od kilkunastu lat dokonuje Pani z nimi transakcji handlowych i przesłane faktury wizualnie wyglądały tak samo, w związku z tym nie wzbudziło to Pani podejrzeń, tym bardziej że faktury proforma przyszły meailem i adres meailowy firmy nie różnił się niczym.

Pytanie

Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego poniesione przez firmę Wnioskodawcy straty w majątku obrotowym powstałe w wyniku kradzieży środków pieniężnych z firmowego rachunku bankowego, wskutek nielegalnych działań nieznanej osoby (…) i nieznanej osoby (…) Wnioskodawca może zaliczyć w koszty uzyskania przychodów zgodnie z art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Wnioskodawca poniósł straty w wyniku zdarzenia losowego, które są właściwie udokumentowane, nie mają związku z nadużyciem, niegospodarnością lub zaniedbaniem. Było to zdarzenie nieprzewidywalne, nie do uniknięcia, złodzieje działali w sposób przemyślany, ukradli Wnioskodawcy pieniądze z rachunku bankowego w kwocie (…) zł łącznie.

Wnioskodawca nie miał żadnego wpływu na utratę środków pieniężnych, wobec powyższego czy Wnioskodawca może ująć powstałą stratę w kosztach uzyskania przychodów?

Pani stanowisko w sprawie

Powstała strata w środkach obrotowych związana jest z całokształtem działalności gospodarczej firmy Wnioskodawcy.

Powstanie straty było czynem niezawinionym ze strony Wnioskodawcy, była to kradzież pieniędzy niezależna ode Wnioskodawcy.

To duży uszczerbek ekonomiczny, którego nie można odzyskać. Doszło do uszczuplenia majątku Wnioskodawcy w kwocie (…) zł, jednak wydatek Wnioskodawca musiał ponieść i zapłacić za otrzymane (...) w kwocie (…) zł.

Wobec zaistniałej sytuacji Wnioskodawca chce odliczyć stratę od firmowego przychodu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Zatem w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej kosztem uzyskania przychodów będzie taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:

-został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,

-jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

-pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

-poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,

-został właściwie udokumentowany,

-nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 23 ust. 1 cyt. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Przy czym należy pamiętać, że związek przyczynowy między poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodów bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Zatem kosztami uzyskania przychodów będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w tym celu, nawet wówczas, gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty. Należy też przyjąć, że koszty związane z zachowaniem źródła przychodów to takie, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła w dalszym ciągu uzyskiwano, oraz aby takie źródło w ogóle dalej mogło istnieć. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać te koszty, które zostały poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób gwarantujący bezpieczne jego funkcjonowanie. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu niedopuszczenia do utraty źródła przychodów w przyszłości.

Jednocześnie zwracam uwagę, że konieczność poniesienia danego wydatku nie może wynikać z zaniedbań lub sprzecznych z prawem działań podatnika.

Wspomniany wcześniej katalog wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, zawarty w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie stwarza domniemania, że wszelkie pozostałe koszty, które nie są wymienione w tym przepisie, zostaną ex lege uznane za koszty uzyskania przychodów.

Wśród wyżej wymienionego, tzw. negatywnego katalogu kosztów, nie wyszczególniono strat w środkach obrotowych. Nie oznacza jednak, że w każdym przypadku straty te, jako związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów.

Jednak wyraźnie podkreślam, że w niektórych sytuacjach strata w środkach obrotowych – w Pani sprawie środkach pieniężnych, może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. Niemniej jednak strata ta winna mieć charakter wyjątkowy, sporadyczny i faktycznie niemożliwy do uniknięcia.

Zaliczenie strat w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów powinno być każdorazowo ocenione w aspekcie:

-całokształtu prowadzonej przez podatnika działalności,

-okoliczności, które spowodowały powstanie straty,

-udokumentowania straty,

-podjętych przez podatnika działań zabezpieczających.

Na ogół stratą jest zniszczenie, uszkodzenie, utracenie towarów lub maszyn, urządzeń i innych wartości w wyniku pożaru, powodzi lub kradzieży. Strata jest następstwem zdarzeń losowych i nie wynika z celowego działania danego podmiotu. Dla celów podatkowych natomiast uznaje się za stratę tylko taką, która dodatkowo powstała na skutek zdarzeń nieprzewidywalnych i będących nie do uniknięcia przez racjonalnie działającego podatnika. I tylko takie okoliczności mogą być uzasadnione dla zaliczenia powstałej straty w ciężar kosztów uzyskania przychodów.

Podkreślam przy tym, że w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej jedynie straty w środkach obrotowych powstałe w trakcie działania podatnika, ze szczególnym uwzględnieniem dochowania przez niego należytej staranności, mogą być uznane za koszt uzyskania przychodów. Jednocześnie każdy przypadek straty w środkach obrotowych należy rozpatrywać indywidualnie, z uwzględnieniem okoliczności faktycznych towarzyszących sprawie oraz oceniać pod kątem całokształtu działalności prowadzonej przez podatnika. Co do zasady za stratę w środkach obrotowych można uznać wyłącznie skutki takiego nagłego i nieprzewidywalnego zdarzenia, które spowodowało uszczerbek w majątku podatnika, tj. utratę (bądź zmniejszenie wartości) składników majątku będących w jego posiadaniu lub stanowiących jego własność.

Zwracam uwagę, że dodatkowym warunkiem zaliczenia straty w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów jest wymóg braku zawinienia podatnika w powstaniu straty. W konsekwencji – zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów mogą podlegać tylko takie straty, które nie zostały zawinione przez podatnika i są normalnym, niezamierzonym następstwem działalności, a ich wystąpienie przy zachowaniu należytej staranności było nieuniknione.

Straty będące wynikiem braku staranności bądź nieracjonalnego działania podatnika, nawet jeśli mieszczą się w normach ustalonych przez daną jednostkę gospodarczą, nie będą mogły być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Ponadto, aby można było zaliczyć poniesioną przez podatnika stratę do kosztów uzyskania przychodów, niezbędne jest spełnienie także warunku formalnego, jakim jest właściwe udokumentowanie poniesionego kosztu.

Dlatego też podkreślam, że to na podatniku spoczywa szczególny obowiązek zachowania należytej staranności, aby strata w ogóle nie powstała. Nie może być też ona skutkiem działań lub zaniedbań podatnika.

Należy przyjąć, że dla celów podatkowych tylko wydatek będący wynikiem przestępczej działalności powstały na skutek zdarzeń nieprzewidywalnych, nie do uniknięcia przez racjonalnie działający podmiot gospodarczy można uznać za zdarzenie losowe, które uzasadnia zaliczenie tego wydatku do kosztów uzyskania przychodów.

Istotnym warunkiem jest, aby wydatek będący wynikiem przestępczej działalności nie powstał z winy podatnika, jako wynik jego niedbalstwa lub naruszenia przepisów bądź braku nadzoru nad pracownikami. Jakiekolwiek zawinienie ze strony podatnika przez niezachowanie staranności wymaganej w danych warunkach, niedopełnienie obowiązków ciążących na podatniku w celu uniknięcia szkody, uniemożliwia przyjęcie, że powstała szkoda stanowi wydatek o charakterze losowym.

Określając należytą staranność, należy mieć na uwadze staranność ogólnie wymaganą w stosunkach danego rodzaju, chodzi tu o pewien wzorzec zachowania w zakresie zaangażowania i dbałości w wykonywaniu pewnych czynności. Ocena należytej staranności w zakresie prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej musi tym bardziej uwzględniać zawodowy charakter tej działalności. W tym przypadku zawodowy charakter działalności określa obiektywny wzorzec wymaganej staranności.

W sytuacji gdy wydatek będący wynikiem działalności przestępczej powstał na skutek zdarzeń nieprzewidywalnych, nie do uniknięcia dla starannie działającego przedsiębiorcy, niezawiniony przez niego, może stanowić koszt uzyskania przychodów. Koniecznym jest jednak, aby był to wydatek rzeczywisty, który musi być również prawidłowo udokumentowany.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że prowadzi Pani działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży (...). Zgodnie ze złożonym zamówieniem za zakup (...) oraz (...) otrzymała Pani droga mailową faktury PRO-forma do zapłaty. Oszuści podszyli się pod firmy, które wysłały do Pani faktury PRO-forma, zamieniając tylko numery kont firmowych, adresy kontrahentów nie zostały zmienione. Faktury PRO-forma były przesłane w formie PDF – nieedytowalnej. Faktury, które Pani otrzymuje, nie są zabezpieczone hasłem. Dokonała Pani zapłaty za zakupione (...) na wskazane na tych fakturach konto. Dostawcy ww. (...) poinformowali Panią o nieotrzymaniu płatności. Po weryfikacji przelewów – przelewy zostały prawidłowo dokonane dla ww. odbiorców. Jednak mimo spójności nazwy i adresów odbiorców przelewów przelewy zostały zrealizowane na dwa różne konta bankowe niebędące kontami bankowymi odbiorców przelewów tylko kontami założonymi przez oszustów. Wyjaśniła Pani, że sama osobiście wykonuje przelewy, logując się do systemu bankowości elektronicznej za pomocą hasła. System informatyczny firmy jest zabezpieczony programem antywirusowym (…). Informatyk firmy nie stwierdził żadnych nieprawidłowości w systemie oprogramowania. Od kilkunastu lat dokonuje Pani z tymi kontrahentami transakcji handlowych i przesłane faktury wizualnie wyglądały tak samo, w związku z tym nie wzbudziło to Pani podejrzeń, tym bardziej że faktury PRO-forma przyszły meailem i adres meailowy firmy nie różnił się niczym. Zgłosiła Pani kradzież środków pieniężnych z konta firmowego do Banku, w którym ma Pani konto firmowe. Bank poinformował Panią, że zwrot nie jest możliwy, gdyż środki te zostały już rozdysponowane. Policja i Prokuratura Rejonowa umorzyła postępowania wobec niewykrycia sprawcy. Strata jest nieodwracalna. Proces dochodzenia zwrotu środków pieniężnych nie jest możliwy, ponieważ jego koszt jest bardzo drogi, ponieważ złodzieje to osoby pochodzenia zagranicznego. Wskazała Pani też, że poniosła straty w wyniku zdarzenia losowego, które są właściwie udokumentowane, nie mają związku z nadużyciem, niegospodarnością lub zaniedbaniem. Było to zdarzenie nieprzewidywalne, nie do uniknięcia, złodzieje działali w sposób przemyślany.

Na podstawie całokształtu okoliczności przedstawionych we wniosku oraz obowiązujących przepisów prawa stwierdzam, że poniesiona przez Panią strata środków pieniężnych powstała na skutek zdarzenia nieprzewidywalnego była wynikiem działalności cyberprzestępców. Podjęła Pani wszelkie możliwe w okolicznościach sprawy działania zmierzające do odzyskania utraconych środków, jak również dysponuje Pani stosownymi dokumentami potwierdzającymi podjęcie tych działań oraz posiada Pani dokument z Policji i Prokuratury o umorzeniu postępowania wobec niewykrycia sprawcy czynu. Stąd strata, o której mowa we wniosku, stanowi – w myśl art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – koszt uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej.

Reasumując – w świetle przedstawionego stanu faktycznego poniesione przez Pani firmę straty w majątku obrotowym powstałe w wyniku kradzieży środków pieniężnych z firmowego rachunku bankowego, wskutek nielegalnych działań nieznanej osoby (…) i nieznanej osoby (…) – może Pani zaliczyć w koszty uzyskania przychodów zgodnie z art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła, i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).