Interpretacja indywidualna z dnia 31 marca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.57.2023.3.AMA

Obowiązek podatkowy, zwolnienie przedmiotowe i podstawa opodatkowania w związku z zawarciem umowy koncentracji środków pieniężnych.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 stycznia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 20 stycznia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w kwestii ustalenia:

-czy będą Państwo podlegali obowiązkowi podatkowemu w podatku VAT z tytułu nabycia od „…” usług świadczonych na podstawie „Umowy koncentracji środków pieniężnych”,

-czy usługi „…” świadczone na Państwa rzecz na podstawie „Umowy koncentracji środków pieniężnych” podlegają zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy o VAT,

-czy środki przelewane na Państwa Rachunek Źródłowy w związku z uczestnictwem w Usłudze Koncentracji nie będą stanowić dla Państwa podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 27 marca 2023 r. (data wpływu 27 marca 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

„…” Sp. z o.o. (dalej: Wnioskodawca) jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Polsce. Wnioskodawca należy do międzynarodowej grupy kapitałowej specjalizującej się w produkcji „…” (dalej: Grupa). Wnioskodawca jest:

-podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, który podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania na zasadzie opisanej w art. 3 ust. 1 updop,

-zarejestrowany na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej jako polski czynny podatnik podatku od towarów i usług („VAT”).

Spółka„…” (dalej „…”) jest spółką prawa Republiki Federalnej Niemiec z siedzibą w „…”, Niemcy. „…” jest niemieckim rezydentem podatkowym dla celów podatku dochodowego od osób prawnych. „…” nie posiada stałej siedziby dla celów podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) ani stałego miejsca prowadzenia działalności dla celów podatku VAT na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

Wnioskodawca planuje zawrzeć umowę koncentracji środków pieniężnych (dalej: Usługa Koncentracji) z:

- „…”,

-innymi spółkami z siedzibą w Rzeczpospolitej Polskiej, należącymi do Grupy.

Wszyscy uczestnicy poza „…” zwani są dalej łącznie w treści niniejszego wniosku Uczestnikami.

Usługę Koncentracji zorganizuje dla Uczestników „…”i polski bank, tj. „…” z siedzibą w „…” (dalej: Bank).

Podstawą prawną uczestnictwa w Usłudze Koncentracji będzie „Umowa koncentracji środków pieniężnych” pomiędzy „…”, Uczestnikami, Bankiem i „…” Bank z siedzibą w „…”. Dodatkowo „…” i Bank mogą podpisać „Umowę o linię kredytową”.

Celem Usługi Koncentracji jest centralizacja i konsolidacja środków w celu optymalizacji przepływów pieniężnych wszystkich Uczestników i „…”. Centralizacja funduszy należy do wewnętrznych wytycznych Grupy. W ramach Usługi Koncentracji występować będą faktyczne przepływy środków pieniężnych pomiędzy Uczestnikami.

Usługa Koncentracji będzie działać w następujący sposób:

-Usługa Koncentracji:

-„…” będzie działać jako „Leader” w Usłudze Koncentracji.

-Bank będzie prowadzić rachunki bankowe dla wszystkich Uczestników, które będą wykorzystywane przez Uczestników w każdym dniu roboczym do realizacji transakcji płatniczych (dalej: „Rachunki Źródłowe”).

-Bank będzie prowadził dla „…” rachunek bankowy (dalej: „Rachunek Główny”), który będzie wykorzystywany do celów zerowania sald Rachunków Źródłowych na koniec każdego dnia roboczego.

-W ciągu każdego dnia roboczego Rachunki Źródłowe będą realizować płatności w ramach salda rachunku bieżącego oraz w ramach uzgodnionych limitów dziennych.

-Za każdym razem, gdy każdy Rachunek Źródłowy będzie wymagał środków do realizacji transakcji płatniczych, będzie on zasilany z Rachunku Głównego.

-„…” wykonuje dla Uczestników funkcje wewnętrznego banku Grupy, prowadząc rachunki wewnątrzgrupowe („ICA”).

-Na koniec każdego dnia roboczego Bank wyzeruje saldo każdego Rachunku Źródłowego poprzez:

-przelanie z Rachunku Źródłowego na Rachunek Wewnętrzny ICA nadwyżki (jeżeli na koniec dnia Rachunek Źródłowy przedstawia nadwyżkę), lub

-przelanie z Rachunku Głównego na Rachunek Źródłowy kwoty potrzebnej do pokrycia niedoboru na Rachunku Źródłowym (jeżeli na koniec danego dnia roboczego Rachunek Źródłowy prezentuje saldo debetowe).

-Saldo każdego Rachunku Źródłowego, po przeprowadzeniu opisanej powyżej procedury zerowego bilansowania, zostanie zaksięgowane na stosownym rachunku ICA.

-Nadwyżka z jednego Rachunku Źródłowego nie będzie łączona z nadwyżkami z innych Rachunków Źródłowych.

-Nadwyżka środków na Rachunku Źródłowym jednego Uczestnika nie będzie wykorzystywana do pokrycia ujemnego salda innego Uczestnika.

-Usługa Koncentracji stanowi rodzaj umowy zarządzania płynnością, w ramach której ujemne i dodatnie salda Rachunków Źródłowych są w sposób matematyczny sumowane na Rachunku Głównym.

-Funkcje „…” w Usłudze Koncentracji:

-Pozycje kredytowe i debetowe Uczestników na saldzie Rachunku Źródłowego będą podlegać oprocentowaniu na warunkach rynkowych. „…”, jako Leader, obliczy i obciąży odpowiednimi płatnościami pozostałych Uczestników lub uzna odpowiednie płatności na rzecz odpowiednich Uczestników.

-„…” będzie zarządzać Usługą Koncentracji i przelewać nadwyżki środków na stosowne rachunki ICA.

-„…” sfinansuje lub rozliczy Rachunek Główny, zatem na koniec każdego dnia roboczego będzie ono również zerowe. Przelana gotówka zostanie odpowiednio zaksięgowana na rachunkach wewnątrzgrupowych (ICA) prowadzonych dla poszczególnych Uczestników przez „…” jako bank wewnętrzny Grupy.

-Środki pieniężne wymagane do zbilansowania zerowego będą finansowane przez centralną pulę „…” i nadwyżki środków wypracowane w oparciu o codzienne transfery lokalnych środków pieniężnych.

-Nadwyżki środków z jednych Rachunków Źródłowych nie będą łączone z nadwyżkami z innych Rachunków Źródłowych. Każdy uczestnik Usługi Koncentracji otrzymuje codzienny wyciąg z rachunku bankowego, w tym przelewy z puli środków pieniężnych oraz, dodatkowo, codzienny wyciąg z rachunku z wewnętrznego banku Grupy (ICA) pokazujący ten sam przelew na odpowiednim rachunku ICA.

-Dział „…” spółki „…” otrzyma przegląd codziennych przychodów i rozchodów na rachunkach wszystkich Uczestników. Na podstawie tych raportów zostanie obliczona niezbędna kwota środków, jaka powinna znaleźć się na Rachunku Głównym. Po ustaleniu, czy Rachunek Główny potrzebuje zasilenia, czy też istnieje na Rachunku Głównym nadwyżka środków, „…” kupi lub sprzeda niezbędną walutę. Spowoduje to, że Rachunek Główny będzie miał saldo zerowe. Cała nadwyżka płynności będzie przechowywana w niemieckiej centrali Grupy na rachunkach ICA.

-Prawa i obowiązki Uczestników:

-Żaden z Uczestników nie będzie ponosić ciężaru zobowiązań pozostałych Uczestników. Jeśli jakakolwiek spółka zależna będąca Uczestnikiem nie posiada wystarczających środków na Rachunku Źródłowym, niedobór ten zostanie pokryty przez „…”. Wszystkie obciążenia i uznania zostaną zaksięgowane na odpowiednich rachunkach ICA Uczestników, prowadzonych przez „…”. Środki pieniężne Uczestników nie będą podlegały łączeniu poprzez finansowanie Rachunków Źródłowych środkami pochodzącymi z innych Rachunków Źródłowych.

-Każdy Uczestnik będzie zobowiązany do ponoszenia opłat związanych z ich Rachunkami Źródłowymi.

-W ramach wynagrodzenia za działalność „…” w toku realizacji Usługi Koncentracji, Uczestnicy zapłacą na rzecz „…” opłaty. Opłaty te będą oparte na stawkach obowiązujących na polskim rynku bankowym.

-Odpowiedzialność solidarna poszczególnych Uczestników Usługi Koncentracji za zobowiązania innych Uczestników zostanie wyłączona. Tylko „…”, jako Leader, odpowiadać będzie za każdego Uczestnika wobec banku. Wyłączona zostanie również solidarna odpowiedzialność Uczestnika wobec Banku.

-Funkcja Banku:

-Bank odpowiadać będzie za zapewnienie funkcjonowania Usługi Koncentracji, tj. techniczne utrzymanie usługi prowadzenia Rachunków Źródłowych i Głównego, zapewnienie infrastruktury informatycznej oraz wykonanie procedury zerowego bilansowania wszystkich Rachunków Źródłowych na koniec każdego dnia roboczego.

-Zarządzanie Usługą Koncentracji będzie realizowane automatycznie przez system Banku. Ogólne zarządzanie operacyjne przez Uczestników ani „…” nie będzie wymagane.

Uczestnicy będą sporządzać wewnętrzne raporty dla „…” wskazujące, jakie kwoty otrzymała i zapłaciła każda spółka zależna. Na tej podstawie dokonywane będą kalkulacje, czy Rachunek Główny będzie wymagać zasilenia.

W związku z uczestnictwem Wnioskodawcy w Usłudze Koncentracji zaistnieją m.in. następujące sytuacje:

-Wnioskodawca będzie posiadał Rachunek Źródłowy funkcjonujący w ramach Usługi Koncentracji, który będzie służył do dokonywania płatności wynikających z prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej.

-Rachunek Źródłowy prowadzony dla Wnioskodawcy będzie prowadzony w złotych polskich.

-Na koniec każdego dnia roboczego Bank wyzeruje saldo Rachunku Źródłowego Wnioskodawcy poprzez:

- przelew środków z Rachunku Źródłowego na Rachunek Główny w przypadku, gdy na koniec danego dnia Rachunek Źródłowy wykazuje saldo kredytowe,

- przelew środków z Rachunku Głównego na Rachunek Źródłowy w przypadku, gdy na koniec danego dnia Rachunek Źródłowy wykazuje saldo debetowe.

W wyniku opisanego mechanizmu zerowego bilansowania, saldo Rachunku Źródłowego Wnioskodawcy na koniec każdego dnia roboczego będzie zerowe.

Wnioskodawca, jako uczestnik Usługi Koncentracji, nie będzie wykonawcą żadnych czynności, poza utrzymywaniem Rachunku Źródłowego, dokonywanych dla „…”, Banku lub innych Uczestników. W szczególności nie będzie dokonywać żadnych transakcji z pozostałymi Uczestnikami Usługi Koncentracji.

Wnioskodawca nie będzie otrzymywał wynagrodzenia za jakąkolwiek czynność dokonaną w związku z uczestnictwem w Usłudze Koncentracji. Wnioskodawca może otrzymywać jedynie odsetki naliczone od salda kredytowego przeniesionego na Rachunek Główny.

Wszystkie przychodzące i wychodzące środki pieniężne będą rejestrowane jako obciążenie lub uznanie na rachunkach wewnątrzgrupowych (ICA), które są otwierane i zarządzane przez spółkę „…” dla jej spółek zależnych. W tym zakresie „…” działa dla Grupy jako bank wewnętrzny. Odsetki będą naliczane od istniejących nadwyżek środków pieniężnych lub brakujących środków pieniężnych na Rachunku Źródłowym, co oznaczać będzie dla Wnioskodawcy otrzymywanie lub ponoszenie ciężaru odsetek.

Odsetki będą naliczane wyłącznie przez „…”. Bank nie będzie zaangażowany w ten proces, dopóki Rachunek Główny będzie bilansowany do wartości zerowej.

W uzupełnieniu wniosku w piśmie z 27 marca 2023 r. (wpływ 27 marca 2023 r.) wskazali Państwo, że:

I.

1)Z opisu sprawy wynika, że cyt. „W ramach wynagrodzenia za działalność „…”w toku realizacji Usługi Koncentracji, Uczestnicy zapłacą na rzecz „…”opłaty”.

Natomiast we własnym stanowisku Państwo wskazali, że cyt. „ Odsetki otrzymywane przez „…” od Wnioskodawcy stanowią odpłatność za usługi „…” na jego rzecz.

Zatem należy jednoznacznie wyjaśnić, co jest przedmiotem wynagrodzenia dla Leadera z tytułu wykonywania usług na podstawie „Umowy Koncentracji Środków pieniężnych” czy Opłaty jako dodatkowe wynagrodzenie przyznane na podstawie ww. Umowy czy wynagrodzeniem są tylko odsetki?

Odpowiadając na wezwanie, Spółka przedstawia poniższe wyjaśnienia:

Jedynym wynagrodzeniem „…” jako Leadera z tytułu wykonywania usług na podstawie „Umowy Koncentracji Środków pieniężnych” będzie Opłata za usługi bankowe świadczone przez „…”, która to Opłata będzie fakturowana przez „…” na Uczestników (w tym Spółkę).

2)Czy Państwo jako Uczestnik będą wypłacać wynagrodzenie Bankowi tj. „…” za wykonywanie obsługi Rachunków Źródłowych dokonywane w ramach „Umowy koncentracji środków pieniężnych”?

Odpowiadając na wezwanie, Spółka przedstawia poniższe wyjaśnienia:

Każdy Uczestnik (w tym: Spółka) będzie zobowiązany do ponoszenia na rzecz „…” kosztów opłat bankowych odnoszących się do obsługi jego Rachunków Źródłowych.

3)Z opisu sprawy wynika, że Bank w Polsce będzie prowadził Rachunki Źródłowe i Rachunek Główny a ponadto stwierdzono, że cyt.: „Zarządzanie Usługą Koncentracji będzie realizowane automatycznie przez system Banku. Ogólne zarządzanie operacyjne przez Uczestników ani „…” nie będzie wymagane”.

Zatem należy wyjaśnić, z jakiego miejsca będą prowadzone operacje przepływów finansowych dokonywane przez Bank Polski oraz przez „…” tj. z terytorium kraju (Polski) czy też z terytorium innego kraju?

Odpowiadając na wezwanie, Spółka przedstawia poniższe wyjaśnienia:

Operacje przepływu środków pieniężnych będą wykonywane przez „…” z terytorium Polski. Rachunek Główny będzie prowadzony w imieniu i na rzecz „…” przez „…” z terytorium Polski.

4)Jakie Funkcje będzie pełnić „…” Bank z siedzibą w „…” w ramach Umowy Koncentracji?

Odpowiadając na wezwanie, Spółka przedstawia poniższe wyjaśnienia:

Rachunek Główny będzie prowadzony w „…” w celu zapewnienia efektywności dla codziennej działalności. W rezultacie, „…” Bank nie będzie pełnić żadnych funkcji w modelu będącym przedmiotem niniejszego Wniosku.

5)Który z Banków będzie prowadził rachunki wewnętrzne (ICA), tj. „…” czy „…” Bank z siedzibą w „…”?

Odpowiadając na wezwanie, Spółka przedstawia poniższe wyjaśnienia:

Żaden z banków wskazanych w zapytaniu.

Rachunki wewnątrzgrupowe (Intercompany Accounts / ICA) będą prowadzone przez „…”, która działa jako wewnętrzny bank Grupy, dopuszczony do funkcjonowania w tej roli zgodnie z przepisami prawa niemieckiego.

6)Czy firma „…”wszystkie opisane we wniosku „Funkcje w Usłudze Koncentracji” będzie wykonywać z terytorium Republiki Federalnej Niemiec?

Odpowiadając na wezwanie, Spółka przedstawia poniższe wyjaśnienia:

„…” będzie wykonywać swoje funkcje z terytorium Republiki Federalnej Niemiec. Zgodnie z odpowiedzią na pytanie nr 5, rachunki wewnątrzgrupowe (Intercompany Accounts / ICA) będą prowadzone przez „…” na terytorium Republiki Federalnej Niemiec.

7)Z opisu sprawy wynika, że cyt.: „Wszystkie przychodzące i wychodzące środki pieniężne będą rejestrowane jako obciążenie lub uznanie na rachunkach wewnątrzgrupowych (ICA), które są otwierane i zarządzane przez spółkę „…” dla jej spółek zależnych. W tym zakresie „…” działa dla Grupy jako bank wewnętrzny”.

Zatem należy wyjaśnić czy czynności, o których mowa wyżej, będą wykonywane przez „…” na terytorium Republiki Federalnej Niemiec?

Odpowiadając na wezwanie, Spółka przedstawia poniższe wyjaśnienia:

Tak, zarządzanie rachunkami wewnątrzgrupowymi (ICA) przez „…” odbywać się będzie na terenie Republiki Federalnej Niemiec.

II.„Prosimy żeby: w zakresie wszystkich podatków wyjaśnili Państwo różnice w opisie zdarzenia dotyczące przelewu środków na koniec dnia z Rachunku Źródłowego (raz piszecie Państwo, że trafiać będą one na Rachunek Wewnętrzny ICA, innym razem, że na Rachunek Główny);”

Odpowiadając na wezwanie, Spółka przedstawia poniższe wyjaśnienia:

Bezpośredni przelew z Rachunków Źródłowych na rachunki wewnątrzgrupowe (ICA) nie jest możliwy.

W praktyce proces będzie przebiegać w następujący sposób:

•Środki są przelewane na koniec dnia z Rachunku Źródłowego na Rachunek Główny.

•„…” księguje te środki z Rachunku Głównego na odpowiednie rachunki wewnątrzgrupowe (ICA) Uczestników, w tym Spółki.

•Wszystkie przelewy i rachunki administrowane są wyłącznie w walucie PLN.

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczenie pytań jak we wniosku)

1. Czy na gruncie opisanego zdarzenia przyszłego Wnioskodawca będzie podlegał obowiązkowi podatkowemu w podatku VAT z tytułu nabycia od „…” usług świadczonych na podstawie „Umowy koncentracji środków pieniężnych”?

2.Czy na gruncie opisanego zdarzenia przyszłego usługi „…” świadczone na rzecz Wnioskodawcy na podstawie „Umowy koncentracji środków pieniężnych” podlegają zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy o VAT?

3.Czy na gruncie opisanego zdarzenia przyszłego środki przelewane na Rachunek Źródłowy Wnioskodawcy w związku z uczestnictwem w Usłudze Koncentracji będą stanowić dla Wnioskodawcy podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług

1. Na gruncie opisanego zdarzenia przyszłego Wnioskodawca będzie podlegał obowiązkowi podatkowemu w podatku VAT z tytułu nabycia od „…” usług świadczonych na podstawie „Umowy koncentracji środków pieniężnych”.

2.Na gruncie opisanego zdarzenia przyszłego usługi „…” świadczone na rzecz Wnioskodawcy na podstawie „Umowy koncentracji środków pieniężnych” podlegają zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy o VAT.

3.Na gruncie opisanego zdarzenia przyszłego środki przelewane na Rachunek Źródłowy Wnioskodawcy w związku z uczestnictwem w Usłudze Koncentracji nie będą stanowić dla Wnioskodawcy podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Uzasadnienie

Ad. 1

W myśl art. 5 ust. 1 uptu, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,

2)eksport towarów,

3)import towarów na terytorium kraju,

4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,

5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 uptu, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 uptu, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W rozumieniu uptu towarami są rzeczy i ich części oraz wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 uptu).

Przedmiotem „Umowy koncentracji środków pieniężnych” z pewnością nie są rzeczy. Zatem czynności TRARTON nie stanowią dostawy towarów ani nie są innymi czynnościami wymienionymi w pkt. 2 do 5 powyżej. Należy w związku z tym zbadać, czy czynności „…” stanowią świadczenie usług w rozumieniu przepisów o VAT.

Stosownie do art. 8 ust. 1 uptu, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zdefiniowane w uptu pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres. Przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i powstrzymanie się od działania (nieczynienie bądź też tolerowanie). Nie oznacza to jednak, że definicja ta obejmuje swoim zakresem wszystkie sytuacje gospodarcze zaistniałe pomiędzy kontrahentami. Potwierdza to linia interpretacyjna, np.:

- interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 3 listopada 2017 r., nr 0112-KDIL1-3.4012.386.2017.1.KB, cyt.:

„(...) Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie”.

-interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 8 grudnia 2016 r., nr 2461-IBPP3.4512.5812.2016.2.EJ, cyt.:

„Usługa jest czynnością opodatkowaną - co do zasady - w sytuacji kiedy jest odpłatna. Związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). Na konieczność występowania bezpośredniego i wyraźnego związku pomiędzy płatnością a usługą wskazuje również Trybunału Sprawiedliwości UE. W sprawie C-16/93 Tolsma Trybunał orzekł, że aby określone świadczenie mogło być uznane za opodatkowaną usługę musi zachodzić bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem, a należnym wynagrodzeniem. Korzyści wynikające z wykonywanych przez usługodawcę zadań muszą mieć bezpośredni związek z usługobiorcą, w sytuacji zaś, gdy taki związek nie istnieje, nie można uznać takich czynności za usługi opodatkowane podatkiem VAT. Przede wszystkim wskazać należy, że pomiędzy otrzymaną zapłatą a wykonanymi świadczeniami powinien istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia”.

-interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 2 listopada 2016 r., nr 0461-ITPP1.4512.624.2016.1.DM, cyt.:

„(...) Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia”.

Powyższe potwierdza również linia orzecznicza sądów administracyjnych, np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) z dnia 10 października 2014 r., sygn. akt I FSK 1493/13, cyt.:

„(...) dychotomiczny podział na gruncie ustawy o VAT na świadczenie usług i dostawę towarów nie oznacza, że wypełnia on wszelkie przejawy aktywności podmiotów gospodarczych, a każdy przepływ środków finansowych, odbywający się w ramach relacji pomiędzy podatnikami VAT, musi być przyporządkowany świadczeniu usług lub dostawie towarów. Nie można bowiem przyjąć, że świadczeniem usług jest każda czynność czy zdarzenie, którego efektem jest odpłatne przysporzenie jednej ze stron na skutek działania bądź zaniechania innej strony. Z powyższych uregulowań ustawy o VAT wynika bowiem, że usługą jest każde, co do zasady, odpłatne świadczenie, które nie jest dostawą towarów i które przejawia się tym, że świadczeniobiorca (będący konsumentem danej usługi) odnosi z niego, choćby nawet potencjalną korzyść. W szeregu orzeczeń (np. C-498/99, publ. LEX nr 83900, C-16/93, publ. LEX nr 83886, C-89/81, publ. www.curia.europa.eu, czy C-154/80, publ. www.curia.europa.eu), istotnych z punktu widzenia spornej w tej sprawie kwestii Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wyraził pogląd, że za świadczenie usług za wynagrodzeniem, a więc czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

1)istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

2)wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

3)istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

4)odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

5)istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego”.

W świetle powołanego powyżej orzecznictwa oraz interpretacji, aby dana czynność była uznana za świadczenie usług opodatkowaną podatkiem VAT, musi występować bezpośredni związek pomiędzy płatnością a usługą - otrzymana zapłata musi być konsekwencją wykonania świadczenia na rzecz nabywcy.

Należy jednak zauważyć, że nie każda czynność stanowiąca usługę w rozumieniu art. 8 uptu podlega opodatkowaniu VAT, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 uptu podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 uptu, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W opisanym zdarzeniu przyszłym czynności „…” na rzecz Wnioskodawcy związane będą z pełnieniem przez „…” roli Leadera. Nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot na jego własność, co należy do cech istotnych umowy pożyczki. Tym samym, nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony Rachunek Źródłowy Wnioskodawcy w razie występowania salda debetowego, jest Rachunek Główny.

W świetle cytowanych wyżej przepisów, czynności realizowane przez „…” jako Leadera stanowić będą dla potrzeb VAT świadczenie usług, jeśli spełnione będą wszystkie poniższe przesłanki:

A.istnieje bezpośredni związek między dokonywaną przez Wnioskodawcę płatnością a czynnościami wykonywanymi przez „…” na jego rzecz;

B.dokonując tych czynności, „…” działa w charakterze podatnika podatku VAT, tzn. czynności te wykonuje w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Ad. A)

W ramach opisanego zdarzenia przyszłego „…” będzie wykonywał pewne czynności na rzecz Wnioskodawcy w związku z pełnieniem roli Leadera. Należy zatem zbadać, czy czynności te będą odpłatne. Pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania zapłaty od nabywcy. Musi przy tym istnieć związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności i związek ten musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

W ramach uczestnictwa w Usłudze Koncentracji „…” jako Leader będzie wykonywał następujące czynności:

- obliczanie oraz obciążanie odpowiednimi płatnościami pozostałych Uczestników lub uznawanie odpowiednich płatności na rzecz odpowiednich Uczestników;

- zarządzanie pulą środków pieniężnych i przelewanie nadwyżek środków do preferowanych lokalizacji;

- finansowanie lub rozliczanie Rachunku Głównego, zatem na koniec każdego dnia roboczego będzie ono również zerowe. Przelana gotówka zostanie odpowiednio zaksięgowana na rachunkach wewnątrzgrupowych prowadzonych przez „…” jako bank wewnętrzny Grupy;

- obliczanie niezbędnej kwoty środków, jaka powinna znaleźć się na Rachunku Głównym. Po ustaleniu, czy Rachunek Główny potrzebuje zasilenia, czy też istnieje na Rachunku Głównym nadwyżka środków, „…” kupi lub sprzeda niezbędną walutę. Spowoduje to, że Rachunek Główny będzie miał saldo zerowe. Cała nadwyżka płynności będzie przechowywana w niemieckiej centrali Grupy.

W związku z pełnieniem funkcji Leadera, tzn. wykonywaniem powyższych czynności, „…” będzie miał prawo do odsetek. Odsetki będą naliczane od sald ujemnych na Rachunkach Źródłowych, co oznacza, że w razie debetu na Rachunku Źródłowym Wnioskodawcy „…” obliczy i przeleje nań odpowiednią kwotę z Rachunku Głównego. Zatem należy uznać, że istnieje bezpośredni związek między otrzymywanymi przez „…” odsetkami a wykonywanymi przezeń czynnościami (jak np. obliczanie odpowiednich kwot i zasilanie nimi Rachunku Źródłowego Wnioskodawcy). W takiej sytuacji Wnioskodawca korzysta z czynności „…”, dzięki którym saldo jego rachunku nie spada poniżej zera.

Co prawda Wnioskodawca jako strona „Umowy koncentracji środków pieniężnych” także otrzymuje odsetki od sald dodatnich na swoim Rachunku Źródłowym, jednak nie wykonuje żadnych czynności. Zatem nie można mówić o jakichkolwiek usługach Wnioskodawcy na rzecz „…”.

Wniosek: Odsetki otrzymywane przez „…” od Wnioskodawcy stanowią odpłatność za usługi „…” na jego rzecz.

Ad. B)

Świadcząc usługi na rzecz Wnioskodawcy, „…” działa w charakterze podatnika podatku VAT, tzn. usługi te wykonuje w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Bowiem przedmiot działalności „…” obejmuje m.in. prowadzenie rachunków bankowych, w tym zwłaszcza rachunków ICA dla Uczestników, a także działalność finansową.

Wniosek: W opisanym zdarzeniu przyszłym „…” świadczy usługi na rzecz Wnioskodawcy.

W przypadku zaś świadczenia usług przez podmiot posiadający siedzibę poza terytorium Polski, istotnym jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. W myśl art. 28a uptu, na potrzeby stosowania przepisów regulujących miejsce świadczenia przy świadczeniu usług:

- ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:

- podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,

- osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;

- podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1 uptu, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

W oparciu o zasadę ogólną zawartą w art. 28b ust. 1 uptu miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej.

W opisanym zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca jako usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej w Polsce, a zatem za miejsce świadczenia przez „…” usług w ramach „Umowy koncentracji środków pieniężnych” należy uznać Polskę.

Ustawa o VAT szczegółowo reguluje rozliczanie usług świadczonych przez podmioty zagraniczne w Polsce.

Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 uptu, wskazuje, że podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

-usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

-usługobiorcą jest:

- w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,

- w przypadku transferu bonów jednego przeznaczenia, w przypadku których miejscem świadczenia usług, których te bony dotyczą, jest terytorium kraju - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15,

- w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Zgodnie z art. 17 ust. 2 uptu, w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4 i 5, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Ponadto, w myśl art. 17 ust. 1a uptu, przepisy ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 2 stosuje się również w przypadku, gdy usługodawca lub dokonujący dostawy towarów posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, przy czym to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej lub inne miejsce prowadzenia działalności gospodarczej usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów, jeżeli usługodawca lub dokonujący dostawy towarów posiada takie inne miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, nie uczestniczy w tych transakcjach.

Zgodnie z art. 2 ust 9 uptu importem usług jest świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4.

W świetle powyższych przepisów w opisanym zdarzeniu przyszłym:

-Wnioskodawca powinien rozpoznać import usług od „…”, tzn. działając jako usługobiorca rozliczyć VAT zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 uptu, ponieważ:

- Wnioskodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej w Polsce, co oznacza, że świadczone dlań przez „…” usługi należy uznać za świadczone w Polsce;

- Wnioskodawca jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT w Polsce;

- „…” nie posiada siedziby działalności gospodarczej w Polsce;

- nie istnieją inne przesłanki uniemożliwiające takie rozliczenie (w szczególności, „…” nie posiada stałego miejsca działalności gospodarczej, nie jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT ani nie świadczy usług związanych z nieruchomościami).

-„…” nie rozlicza podatku należnego w związku ze świadczeniem powyższych usług.

Wniosek:

Na gruncie opisanego zdarzenia przyszłego po stronie Wnioskodawcy powstanie obowiązek podatkowy w podatku VAT z tytułu nabycia od „…” usług świadczonych na mocy „Umowy koncentracji środków pieniężnych”.

Prawidłowość takiego stanowiska potwierdzają interpretacje indywidualne wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w podobnych sprawach, m. in.:

-interpretacja indywidualna z dnia 7.02.2020 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.57.2019.1.IG,

-interpretacja indywidualna z dnia 13.03.2020 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.813.2019.7.ICZ,

-interpretacja indywidualna z dnia 13.03.2019 r., sygn. 0114-KDIP1-2.4012.815.2018.2.IG,

-interpretacja indywidualna z dnia 13.03.2019 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.831.2018.3.AKO.

Ad. 2

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 uptu, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług. Z kolei w świetle regulacji art. 43 ust. 15 uptu, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

-czynności ściągania długów, w tym factoringu;

-usług doradztwa;

-usług w zakresie leasingu.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 uptu, należy interpretować ściśle, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Należy jednak podkreślić, że zwolnienia od podatku VAT dla usług finansowych oparte zostały na obiektywnych kryteriach, nie są zaś uzależnione od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi.

Wniosek:

Biorąc pod uwagę:

-cechy charakterystyczne „Umowy koncentracji środków pieniężnych”, które są typowe dla umowy zarządzania płynnością finansową, oraz

-fakt, że usług takich nie ma wśród wymienionych w art. 43 ust. 15 uptu czynności wyłączonych ze zwolnienia z podatku VAT,

należy stwierdzić, że Usługa Koncentracji świadczona na rzecz Wnioskodawcy przez „…” podlegać będzie zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 uptu.

Stanowisko to zostało potwierdzone w interpretacjach indywidualnych wydanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, m. in. w:

-interpretacji indywidualnej z dnia 05.01.2016 r., sygn. ILPP4/4512-1-339/15-2/PR,

-interpretacji indywidualnej z dnia 21.08.2014 r., sygn. IPPP3/443-499/14-2/JF,

- interpretacji indywidualnej z dnia 03.06.2016 r., sygn. ITPP1/4512-215/16/IK.

Ad. 3

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym podmiotem świadczącym usługi będzie „…” oraz Bank, który będzie wykonywał czynności polegające na zapewnieniu funkcjonowania systemu, tj. obsłudze technicznej systemu, zapewnieniu infrastruktury informatycznej niezbędnej do jego funkcjonowania oraz dokonywaniu transferów pomiędzy Uczestnikami. Uczestnicy systemu będą beneficjentami usług świadczonych przez „…” oraz Bank.

Środki uznawane na Rachunku Źródłowym nie będą stanowić odpłatności za wykonaną usługę, gdyż same w sobie będą stanowić przedmiot tej usługi.

Środki te nie będą zatem stanowić zapłaty, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej.

Pogląd ten jest aprobowany w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, m. in. w:

-interpretacji indywidualnej z dnia 9.04.2020 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.109.2020.1.EK,

-interpretacji indywidualnej z dnia 7.02.2020 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.57.2019.1.IG,

-interpretacji indywidualnej z dnia 18.04.2018 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.115.2018.2.EK,

-interpretacji indywidualnej z dnia 3.10.2017 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.414.2017.1.KR.

Wniosek:

Na gruncie opisanego zdarzenia przyszłego środki przelewane na Rachunek Źródłowy Wnioskodawcy w związku z uczestnictwem w Usłudze Koncentracji nie będą stanowić dla Wnioskodawcy podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 uptu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie wyjaśniam, że celem zachowania spójności wypowiedzi, odpowiedzi w kwestiach objętych zakresem postawionych we wniosku pytań udzielono w innej kolejności niż wynika to z treści wniosku.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT,

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 i w art. 8 ww. ustawy.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy,

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy,

W myśl natomiast art. 8 ust. 1 ustawy,

Pod pojęciem usługi należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

-w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

-świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

-istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

-wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

-istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

-odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

-istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Ponadto, zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług.

W myśl art. 8 ust. 2 ustawy - za odpłatne świadczenie usług uznaje się również

Z powyższych zapisów wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:

-w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa - użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia - w całości lub w części - podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),

-w przypadku świadczenia usług - świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zatem dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu w związku z uznaniem jej za odpłatne świadczenie usług, istotny jest cel jej świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy,

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy,

Na mocy art. 29a ust. 1 ustawy,

Stosownie do art. 29a ust. 6 ustawy,

Państwa wątpliwości, w zakresie objętym pytaniem nr 3, dotyczą kwestii czy środki przelewane na Państwa Rachunek Źródłowy w związku z uczestnictwem w Usłudze Koncentracji nie będą stanowić dla Państwa podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Z opisu sprawy wynika, że planują Państwo zawrzeć umowę koncentracji środków pieniężnych ze spółką „…” oraz innymi spółkami z siedzibą w Rzeczpospolitej Polskiej, należącymi do Grupy.

Usługę Koncentracji zorganizuje dla Uczestników „…” i polski bank, tj. „…”. „…” będzie działać jako „Leader” w Usłudze Koncentracji.

Podstawą prawną uczestnictwa w Usłudze Koncentracji będzie „Umowa koncentracji środków pieniężnych” pomiędzy „…”, Uczestnikami, Bankiem i „…” Bank z siedzibą w „…”. Dodatkowo „…” i Bank mogą podpisać „Umowę o linię kredytową”.

Celem Usługi Koncentracji jest centralizacja i konsolidacja środków w celu optymalizacji przepływów pieniężnych wszystkich Uczestników i „…”. Centralizacja funduszy należy do wewnętrznych wytycznych Grupy. W ramach Usługi Koncentracji występować będą faktyczne przepływy środków pieniężnych pomiędzy Uczestnikami.

„…” będzie działać jako „Leader” w Usłudze Koncentracji.

Bank będzie prowadzić rachunki bankowe dla wszystkich Uczestników, które będą wykorzystywane przez Uczestników w każdym dniu roboczym do realizacji transakcji płatniczych.

Usługa Koncentracji stanowi rodzaj umowy zarządzania płynnością, w ramach której ujemne i dodatnie salda Rachunków Źródłowych są w sposób matematyczny sumowane na Rachunku Głównym.

Jako uczestnik Usługi Koncentracji, nie będą Państwo wykonawcą żadnych czynności, poza utrzymywaniem Rachunku Źródłowego, dokonywanych dla „…”, Banku lub innych Uczestników. W szczególności nie będą Państwo dokonywali żadnych transakcji z pozostałymi Uczestnikami Usługi Koncentracji.

Nie będą Państwo otrzymywali wynagrodzenia za jakąkolwiek czynność dokonaną w związku z uczestnictwem w Usłudze Koncentracji. Mogą Państwo otrzymywać jedynie odsetki naliczone od salda kredytowego przeniesionego na Rachunek Główny. Wszystkie przychodzące i wychodzące środki pieniężne będą rejestrowane jako obciążenie lub uznanie na rachunkach wewnątrzgrupowych (ICA), które są otwierane i zarządzane przez spółkę „…” dla jej spółek zależnych. W tym zakresie „…” działa dla Grupy jako bank wewnętrzny. Odsetki będą naliczane od istniejących nadwyżek środków pieniężnych lub brakujących środków pieniężnych na Rachunku Źródłowym, co oznaczać będzie dla Państwa otrzymywanie lub ponoszenie ciężaru odsetek.

Odsetki będą naliczane wyłącznie przez „…”. Bank nie będzie zaangażowany w ten proces, dopóki Rachunek Główny będzie bilansowany do wartości zerowej.

Zauważyli Państwo, że w niniejszej sprawie, rola Banków będzie ograniczona do technicznego utrzymania usługi prowadzenia Rachunków Źródłowych i Głównego, zapewnienia infrastruktury informatycznej oraz wykonania procedury zerowego bilansowania wszystkich Rachunków Źródłowych na koniec każdego dnia roboczego. Natomiast rolę usługodawcy będzie pełnić „…” jako Leader. Państwo w przedmiotowej umowie będą występowali jako Uczestnik systemu. Jak wskazali Państwo we wniosku, jako uczestnik Usługi Koncentracji nie będą Państwo wykonawcą żadnych czynności, poza utrzymywaniem Rachunku Źródłowego, dokonywanych dla „…”, Banku lub innych Uczestników. W szczególności nie będą Państwo dokonywali żadnych transakcji z pozostałymi Uczestnikami Usługi Koncentracji. Nie będą Państwo również otrzymywali wynagrodzenia za jakąkolwiek czynność dokonaną w związku z uczestnictwem w Usłudze Koncentracji.

Biorąc pod uwagę okoliczności sprawy oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że w ramach Usługi Koncentracji czynności wykonywane przez Państwa nie będą stanowiły odpłatnego świadczenia usług ‒ w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. W opisanej sytuacji, podejmowane przez Państwa czynności nie będą również stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z odpłatnym świadczeniem, o których mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, ponieważ z okoliczności sprawy nie wynika, by miały one służyć do celów innych niż Państwa działalność gospodarcza.

Tym samym, w świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, czynności te nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w związku z czym Państwo jako Uczestnik z tytułu przystąpienia do Usługi Koncentracji nie będą działać w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

Z uwagi na cechy charakterystyczne zaprezentowanej umowy koncentracji środków pieniężnych należy stwierdzić, że w analizowanej sprawie czynności realizowane w ramach systemu uregulowanego ww. umową, przez Uczestnika systemu, umożliwiające dokonywanie odpowiednich transferów środków finansowych w ramach struktury zarządzania środkami pieniężnymi w grupie rachunków nie będą stanowić odrębnego (odpłatnego) świadczenia przez Państwa jako Uczestnika – usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego kompleksowego zarządzania płynnością finansową.

Wobec powyższego, Państwo uczestnicząc w Usłudze Koncentracji, nie będą świadczyli usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 i 2 ustawy. Zatem czynności te nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w myśl art. 5 ust. 1 ustawy. W konsekwencji środki przelewane na Państwa Rachunek Źródłowy w związku z uczestnictwem w Usłudze Koncentracji nie będą stanowiły dla Państwa podstawy opodatkowania na podstawie art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Wobec powyższego Państwa stanowisko w kwestii objętej pytaniem nr 3 jest prawidłowe.

Odnosząc się do Państwa stanowiska w kwestii objętej pytaniem nr 1 należy wskazać co następuje:

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy,

Z kolei w świetle art. 17 ust. 2 ustawy,

Pojęcie importu usług zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 9 ustawy, zgodnie z którym

Powołany art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy wskazuje na sytuację, w której podatnikiem staje się nabywca usługi, jeśli dokonał on nabycia usługi od usługodawcy spoza terytorium kraju. Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę.

Kwestie dotyczące miejsca świadczenia przy świadczeniu usług uregulowane zostały w rozdziale 3 działu V ustawy.

Stosownie do art. 28a ustawy, na potrzeby stosowania ww. rozdziału,

Wskazany art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy,

Jak stanowi art. 28b ust. 2 ustawy,

Z niniejszych przepisów ustawy wynika zatem, że co do zasady, usługa świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy inna niż wskazana w art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy podlega opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy, chyba że jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, wówczas miejscem świadczenia tej usługi jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego ta usługa jest świadczona.

Z opisu sprawy wynika, że w ramach uczestnictwa w Usłudze Koncentracji „…” jako Leader będzie wykonywał następujące funkcje:

-pozycje kredytowe i debetowe Uczestników na saldzie Rachunku Źródłowego będą podlegać oprocentowaniu na warunkach rynkowych. „…”, jako Leader, obliczy i obciąży odpowiednimi płatnościami pozostałych Uczestników lub uzna odpowiednie płatności na rzecz odpowiednich Uczestników;

-„…” będzie zarządzać Usługą Koncentracji i przelewać nadwyżki środków na stosowne rachunki ICA;

-„…” sfinansuje lub rozliczy Rachunek Główny, zatem na koniec każdego dnia roboczego będzie ono również zerowe. Przelana gotówka zostanie odpowiednio zaksięgowana na rachunkach wewnątrzgrupowych (ICA) prowadzonych dla poszczególnych Uczestników przez „…” jako bank wewnętrzny Grupy;

-środki pieniężne wymagane do zbilansowania zerowego będą finansowane przez centralną pulę „…” i nadwyżki środków wypracowane w oparciu o codzienne transfery lokalnych środków pieniężnych;

-nadwyżki środków z jednych Rachunków Źródłowych nie będą łączone z nadwyżkami z innych Rachunków Źródłowych. Każdy uczestnik Usługi Koncentracji otrzymuje codzienny wyciąg z rachunku bankowego, w tym przelewy z puli środków pieniężnych oraz, dodatkowo, codzienny wyciąg z rachunku z wewnętrznego banku Grupy (ICA) pokazujący ten sam przelew na odpowiednim rachunku ICA;

-dział „…” spółki „…” otrzyma przegląd codziennych przychodów i rozchodów na rachunkach wszystkich Uczestników. Na podstawie tych raportów zostanie obliczona niezbędna kwota środków, jaka powinna znaleźć się na Rachunku Głównym. Po ustaleniu, czy Rachunek Główny potrzebuje zasilenia, czy też istnieje na Rachunku Głównym nadwyżka środków, „…” kupi lub sprzeda niezbędną walutę. Spowoduje to, że Rachunek Główny będzie miał saldo zerowe. Cała nadwyżka płynności będzie przechowywana w niemieckiej centrali Grupy na rachunkach ICA.

„…” jest spółką prawa Republiki Federalnej Niemiec z siedzibą w „…”, nie posiada stałej siedziby dla celów podatku dochodowego od osób prawnych ani stałego miejsca prowadzenia działalności dla celów podatku VAT na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. „…” będzie wykonywać swoje funkcje z terytorium Republiki Federalnej Niemiec. Rachunki wewnątrzgrupowe (Intercompany Accounts/ICA) będą prowadzone przez „…” na terytorium Republiki Federalnej Niemiec. W ramach wynagrodzenia za działalność „…” w toku realizacji Usługi Koncentracji, Uczestnicy zapłacą na rzecz „…” opłaty. Opłaty te będą oparte na stawkach obowiązujących na polskim rynku bankowym.

Państwa wątpliwości, wyrażone w pytaniu nr 1, dotyczą kwestii czy będą Państwo podlegali obowiązkowi podatkowemu w podatku VAT z tytułu nabycia od „…” usług świadczonych na podstawie „Umowy koncentracji środków pieniężnych”.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega tylko taka czynność, która wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Zatem, aby ustalić zasady opodatkowania danej czynności dokonywanej w zamian za opłatę, niezbędne jest rozstrzygnięcie, czy czynności te skutkują uzyskaniem bezpośrednich korzyści przez wypłacającego.

Mając na uwadze informacje wskazane w opisie sprawy należy stwierdzić, że w związku z uczestnictwem w Usłudze Koncentracji, „…” będzie świadczyć na Państwa rzecz usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1 ustawy, za które „…” będzie otrzymywać od Państwa wynagrodzenie.

Ponadto jak wynika z opisu sprawy „…” jest spółką prawa Republiki Federalnej Niemiec z siedzibą w „…”, nie posiada stałej siedziby dla celów podatku dochodowego od osób prawnych ani stałego miejsca prowadzenia działalności dla celów podatku VAT na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. „…” będzie wykonywać swoje funkcje z terytorium Republiki Federalnej Niemiec. Rachunki wewnątrzgrupowe (ICA) będą prowadzone przez „…” na terytorium Republiki Federalnej Niemiec.

Wobec powyższego należy wyjaśnić, że nabycie przez Państwa wskazanych usług od „…” stanowi dla Państwa import usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy, tym samym będą Państwo zobowiązani, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, opodatkować świadczone przez „…” usługi wykonywane w ramach umowy koncentracji środków pieniężnych.

Państwa stanowisko w kwestii objętej pytaniem nr 2 jest zatem prawidłowe.

Ponadto Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia czy usługi „…” świadczone na Państwa rzecz na podstawie „Umowy koncentracji środków pieniężnych” podlegają zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy o VAT (pytanie nr 2).

W odniesieniu do możliwości zwolnienia od podatku nabywanych przez Państwa usług należy wskazać, że ustawodawca zarówno w treści ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej, przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienia od podatku.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy,

Z kolei w świetle regulacji art. 43 ust. 15 cyt. Ustawy,

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia od podatku usług finansowych oparte zostały na obiektywnych kryteriach, nie są zaś uzależnione od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi.

Zatem biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne zaprezentowanej umowy koncentracji środków pieniężnych a także to, że wśród wymienionych w art. 43 ust. 15 cyt. ustawy czynności wyłączonych ze zwolnienia nie ma usług zarządzania płynnością finansową, należy stwierdzić, że usługi zarządzania płynnością finansową, świadczone przez „…” na Państwa rzecz w ramach opisanego systemu uregulowanego ww. umową koncentracji środków pieniężnych, podlegać będą zwolnieniu od podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

W konsekwencji w opisanej sytuacji, w której usługodawca, czyli „…” nie posiada siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, będą Państwo zobowiązani do rozpoznania importu usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 w związku z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, przy czym czynność ta korzystać będzie ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Zatem stanowisko, które Państwo przedstawili w kwestii objętej pytaniem nr 2, jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Państwa i nie rozstrzyga w kwestii opodatkowania czynności wykonywanych przez pozostałe podmioty uczestniczące w Usłudze Koncentracji.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług, natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od czynności cywilnoprawnych zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

-Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.