Wyszukaj po identyfikatorze keyboard_arrow_down
Wyszukiwanie po identyfikatorze Zamknij close
ZAMKNIJ close
account_circle Jesteś zalogowany jako:
ZAMKNIJ close
Powiadomienia
keyboard_arrow_up keyboard_arrow_down znajdź
removeA addA insert_drive_fileWEksportuj printDrukuj assignment add Do schowka
insert_drive_file

Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 26 lipca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP2-1.4010.450.2020.11.S/MR

W zakresie ustalenia, czy do kosztów kwalifikowanych, o których mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 uCIT mogą Państwo zaliczyć poniesione koszty konferencji, szkoleń, delegacji oraz wizyt studyjnych pracowników realizujących działalność badawczo-rozwojową (opisane w pkt I stanu faktycznego), w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym rzeczywistym czasie pracy pracownika w danym miesiącu, przy jednoczesnym uznaniu czasu poświęconego przez pracowników na te konferencje, szkolenia, delegacje i wizyty studyjne za czas realizowania działalności badawczo-rozwojowej.

Interpretacja indywidualna po wyroku sądu – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

1.ponownie rozpatruję sprawę Państwa wniosku z 21 grudnia 2020 r. (data wpływu 21 grudnia 2020 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 12 stycznia 2022 r. sygn. akt III SA/Wa 1738/21 (data wpływu prawomocnego orzeczenia – 21 czerwca 2023 r.)

2.stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy do kosztów kwalifikowanych, o których mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 uCIT mogą Państwo zaliczyć poniesione koszty konferencji, szkoleń, delegacji oraz wizyt studyjnych pracowników realizujących działalność badawczo-rozwojową (opisane w pkt I stanu faktycznego), w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym rzeczywistym czasie pracy pracownika w danym miesiącu, przy jednoczesnym uznaniu czasu poświęconego przez pracowników na te konferencje, szkolenia, delegacje i wizyty studyjne za czas realizowania działalności badawczo-rozwojowej (Pytanie 1) - jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 grudnia 2020 r. wpłynął Państwa wniosek z 21 grudnia 2020 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który w zakresie pytania 1 dotyczył ustalenia, czy do kosztów kwalifikowanych, o których mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 uCIT mogą Państwo zaliczyć poniesione koszty konferencji, szkoleń, delegacji oraz wizyt studyjnych pracowników realizujących działalność badawczo-rozwojową (opisane w pkt I stanu faktycznego), w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym rzeczywistym czasie pracy pracownika w danym miesiącu, przy jednoczesnym uznaniu czasu poświęconego przez pracowników na te konferencje, szkolenia, delegacje i wizyty studyjne za czas realizowania działalności badawczo-rozwojowej. Uzupełniliście go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 24 lutego 2021 r. (wpływ 24 luty 2021 r).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…) (dalej zwana: „Spółką” bądź „Wnioskodawcą”) prowadzi działalność w obszarze produkcji wyrobów (...). W związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, Spółka prowadzi między innymi działalność badawczo-rozwojową (dalej: „działalność B+R”) w rozumieniu art. 4a pkt 26 uCIT, obejmującą prace rozwojowe, w rozumieniu art. 4a pkt 28 uCIT w zw. z art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Spółka zajmuje się zarówno (...), jak i produkcją wysokiej jakości (...). Spółka kreuje własną markę produktów poprzez innowacyjne myślenie o biznesie oraz inwestycje w technologie, maszyny i wyposażenie zakładów produkcyjnych. Polityka działalności Spółki opiera się na dbałości o wszystkie aspekty funkcjonowania firmy, celem zapewnienia najwyższej jakości produktów, atrakcyjnych dla konsumentów. Spółka szeroko inwestuje w działalność badawczo-rozwojową, prowadzoną w ramach przedsiębiorstwa.

Polityka Spółki, oparta jest na ciągłym rozwoju przedsiębiorstwa i produktów. Koncentruje się ona na kilku kluczowych obszarach działania przedsiębiorstwa, takich jak: środowisko naturalne, jakość i bezpieczeństwo produkowanej żywności, dobrostan zwierząt, bezpieczeństwo pracowników, pomoc lokalnym społecznościom oraz tworzenie wartości dodanej firmy i jej otoczenia.

Spółka współpracuje z uczelnią wyższą, co pozwala obu stronom na wzajemną wymianę informacji, wiedzy i doświadczenia.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Spółka poszukuje nowych rozwiązań, m.in. poprzez prowadzenie działalności w zakresie badań i rozwoju.

Spółka wyodrębnia koszty kwalifikowane w odrębnej ewidencji rachunkowej, określonej w art. 9 ust. 1b uCIT. W tym celu Spółka zakłada w ewidencji tzw. miejsca powstania kosztów (dalej: „MPK”). Koszty zgromadzone w konkretnym MPK’ach są pogrupowane wg rodzaju kosztów.

Spółka oświadcza, iż spełnia warunek określony w art. 18d ust. 6 uCIT, tj. koszty kwalifikowane, które Spółka zamierza odliczyć w ramach ulgi B+R nie są/nie będą uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 34 lub 34a uCIT.

I.Delegacje - zaistniały stan faktyczny

Pracownicy, zatrudnieni na podstawie umów o pracę, realizujący działalność badawczo-rozwojową, w zakresie pełnionych przez siebie obowiązków służbowych w związku z realizacją działalności badawczo-rozwojowej Spółki uczestniczą:

  • w szkoleniach i konferencjach potrzebnych do realizowanej przez Spółkę działalności badawczo-rozwojowej lub z nią związanych, które rozszerzają wiedzę pracowników potrzebną do realizacji działalności badawczo-rozwojowej i podnoszą ich kompetencje;
  • wyjeżdżają na delegacje i wizyty studyjne, związane z realizacją przez Spółkę prac badawczo-rozwojowych, do zakładów produkcyjnych, uczelni, jednostek naukowo-badawczych i innych laboratoriów.

W związku z powyższym Spółka ponosi koszty uczestnictwa pracowników w szkoleniach i konferencjach, wizytach studyjnych (w tym w razie zaistnienia takiej potrzeby koszty dojazdu na szkolenia, konferencje i wizyty studyjne, koszty noclegów i wyżywienia, diet), które stanowią koszty uzyskania przychodu dla Spółki.

II.Materiały i surowce - zdarzenie przyszłe

W Spółce, podobnie jak w innych przedsiębiorstwach z branży spożywczej, obowiązuje produkcja fazowa - tzn. (...) poddawane jest obróbce na danej fazie produkcyjnej i następnie przekazywane jest do kolejnej fazy, gdzie podlega dalszej obróbce. W Spółce można wyróżnić następujące fazy: ubój, wychładzanie, rozbiór, wykrawanie, pakowanie.

Elementy (...) (półprodukty oraz produkty gotowe), które przekazywane są do przetwórstwa, m. in. celem przeprowadzenia prób związanych z działalnością badawczo-rozwojową, mają wykalkulowany koszt wytworzenia na poziomie tzw. „TKW” (techniczny koszt wytworzenia) złożony z następujących składowych:

  • surowca,
  • materiałów pomocniczych;
  • robocizny bezpośredniej;
  • kosztów wydziałowych.

Powyższe oznacza, że na potrzeby prowadzonej przez Spółkę działalności B+R wykorzystywane są elementy (...) (półprodukty oraz produkty gotowe), wytwarzane przez Spółkę, których koszt został określony w sposób wskazany poniżej.

Techniczny koszt wytworzenia powstaje w toku rozliczenia kontrolingowego, gdzie składowymi są koszty wg rodzajów oraz koszty z rozliczenia działalności pomocniczej. Ewidencja przepływu masy odbywa się na bazie ceny ewidencyjnej. Następnie w toku rozliczenia produkcji, które odbywa się miesięcznie, następuje rozliczenie i alokacja odchyleń (cenowych i ilościowych) do produktu.

Cena ewidencyjna kalkulowana jest na bazie:

  • surowca – (…);
  • materiałów pomocniczych – (…);
  • robocizny bezpośredniej – (…)
  • kosztów wydziałowych – (…).

Powstawanie kosztów półproduktów oraz produktów gotowych:

Surowiec:

  • Kupowana jest (...). Sporadycznie zakupy dokonywane przez Spółkę uzupełniane są o gotowe elementy lub elementy z kością, które poddawane są dalszemu wykrawaniu.
  • Wartość zakupu (...) (powiększona (…)
  • Wartość półtuszy lub odpowiednio tuszki rozkładana jest na (…)

Materiały pomocnicze:

  • Materiały pomocnicze, takie jak: (…)

Robocizna bezpośrednia:

  • Robocizna bezpośrednia (…).
  • Pracownicy bezpośrednio przyporządkowani są do MPK odpowiadającym poszczególnym fazom produkcyjnym. Koszt robocizny (księgowany (…).

Koszty wydziałowe:

  • Koszty wydziałowe związane są z wykorzystaniem pomieszczeń produkcyjnych, linii produkcyjnych oraz konkretnych maszyn, na których wytwarzane są wyroby (półproduktu lub produkty gotowe).
  • Koszty wydziałowe ewidencjonowane są na wyszczególnionych MPK’ach i składają się głównie z kosztów: amortyzacji, wynagrodzeń pracowników pośrednio produkcyjnych, usług remontowych, mycia pomieszczeń i maszyn produkcyjnych, kosztów mediów, itp. Koszty wydziałowe zgromadzone na odpowiednich MPK’ach rozliczane są w kosztach półproduktów i wyrobów gotowych, z wykorzystaniem rachunku kosztów działań.

Dla wyrobów przetworzonych koszt surowca wyceniany jest wg ceny rynkowej/transferowej, która jest wykorzystywana do przesuwania między działami gospodarczymi w ramach Spółki. Spółka pobiera z własnych magazynów różnego rodzaju półprodukty oraz produkty gotowe na potrzeby prowadzonej działalności B+R (dalej: „Materiały B+R”). Są one wykorzystywane do badań, testów oraz analiz, na podstawie których opracowywana jest dokumentacja procesowa, produktowa, technologiczna, receptury oraz inne dokumenty, niezbędne w celu opracowania nowych lub zmienionych produktów w ramach działalności B+R.

Powyższa metoda kalkulacji kosztów wytworzenia Materiałów B+R (półproduktów lub produktów gotowych) znajduje swoje odzwierciedlenie w przyjętej polityce rachunkowości Spółki. Przyjęta metoda wynika z trudności, jakie mogłoby powstać, w przypadku wyodrębniania poszczególnych składowych, ze względu na charakterystykę procesu produkcji i systemu księgowego w Spółce.

Wszystkie wymienione wyżej elementy, tj. surowce, materiały pomocnicze, koszty wydziałowe oraz robocizna bezpośrednia, stanowią składniki niezbędne do prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej w Spółce, w tym przeprowadzania analiz, testów, projektowania, przeprowadzania badań w laboratoriach, jak również tworzenia prototypów. Zatem, zarówno nabywane materiały i surowce, jak i wytwarzane przez Spółkę półprodukty i produkty gotowe są bezpośrednio związane z prowadzoną przez Spółkę działalnością badawczo-rozwojową.

Koszty nabycia materiałów i surowców oraz wytworzenia poszczególnych półproduktów i wyrobów gotowych księgowane są na odpowiednie MPK dotyczące danego projektu B+R, w ramach którego są one wykorzystywane. Koszty te księgowane są dla celów bilansowych oraz podatkowych przez Spółkę na odpowiednich kontach według wartości zgodnych z przepisami ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.

W odpowiedzi na wezwanie z dnia 16 lutego 2021 r. (…) Wnioskodawca pismem z dnia 24 lutego 2021 uzupełnił braki formalne wniosku.

W odpowiedzi na zadane pytania Wnioskodawca doprecyzował opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego poprzez wskazanie, że Wnioskodawca prowadzi działalność w obszarze produkcji wyrobów z (...), szczegółowo opisaną we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej z dnia 21 grudnia 2020 r. (data przesłania za pośrednictwem platformy ePUAP). Prowadzona przez Wnioskodawcę działalność badawczo - rozwojowa stanowi jedynie niewielką część całej działalności przedsiębiorstwa. Projekt B+R przyczyniają się jednak do rozwijania całej działalności podstawowej Wnioskodawcy i pozwalają na utrzymanie konkurencyjnej pozycji rynkowej Wnioskodawcy.

Wnioskodawca wskazał, że prowadzi działalność badawczo-rozwojową od początku istnienia spółki. Od momentu powstania przedsiębiorstwa, istnieje zorganizowany przez Wnioskodawcę dział badawczo-rozwojowy, który od tamtej chwili zarządza działalnością badawczo-rozwojową prowadzoną przez spółkę. Wnioskodawca nie komercjalizuje prowadzonej przez siebie działalności badawczo-rozwojowej bezpośrednio, natomiast pośrednio poprzez sprzedaż swoich produktów. Dotychczas Wnioskodawca nie prowadził odrębnej ewidencji, z której mogłoby wynikać, które przychody są uzyskiwane z działalności uznanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej za działalność badawczo-rozwojową (opisanej szczegółowo w stanie faktycznym interpretacji indywidualnej z dnia 16 kwietnia 2019 r., znak: 0111-KDIB1-3.4010.11.2019.2.BM, wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej dla Wnioskodawcy), a które z pozostałych źródeł.

Wnioskodawca wskazał także, że uzyskuje przychody z zysków kapitałowych. Należy jednakże wskazać, iż Wnioskodawca nie uwzględnia przedmiotowych przychodów podczas rozliczania ulgi na działalność badawczo-rozwojową, o której mowa w art. 18d ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1406, z późn. zm., dalej zwanej: „uCIT”).

Wnioskodawca w ww. uzupełnieniu wniosku wskazał, że przedmiotem zawartych we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej pytań Wnioskodawcy są koszty, które w ocenie Wnioskodawcy (zgodnie z przestawionym własnym stanowiskiem we wniosku o wydanie interpretacji indywidulanej, które podlega ocenie przez Organ) stanowią koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust. 2-3 uCIT związane z pracami B+R. Niemniej jednak okoliczność, czy przedmiotowe koszty stanowią koszty kwalifikowane jest przedmiotem pytania do tut. Organu i wydana przez Organ interpretacja indywidualna powinna stwierdzać, czy w ocenie Organu koszty opisane przez Wnioskodawcę stanowią koszty kwalifikowane, a zatem Wnioskodawca nie może udzielić odpowiedzi na to pytanie. Organ nie może domagać się odpowiedzi na ww. pytanie we wskazanym zakresie w ramach uzupełnienia stanu faktycznego - w tym zakresie wezwanie Organu jest nieprawidłowe i Wnioskodawca nie może go wykonać, gdyż uczyniłoby to bezprzedmiotowym zadawanie pytania we wniosku o interpretację indywidualną. Organ byłby bowiem związany podanym stanem faktycznym (odpowiedzią na powyższe pytanie w ramach uzupełnienia stanu faktycznego) i nie mógłby dokonać oceny odmiennej, podczas gdy Wnioskodawca oczekuje interpretacji Organu, czy koszty opisane w stanie faktycznym w zakresie pytania oznaczonego numerem 1 i 2 we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej stanowią koszty kwalifikowane w rozumieniu art. 18d ust. 2 pkt 1) oraz 2) uCIT. Spełnienie tej przesłanki powinno być zatem ocenione przez Organ w interpretacji indywidualnej.

Wnioskodawca wyjaśnił, iż część prac związanych z pracami B+R, takich jak usługi wykorzystania aparatury badawczej bądź walidacja wyrobów gotowych, są wykonywane przez inne podmioty (zewnętrzne w stosunku do Wnioskodawcy), ponieważ Wnioskodawca nie posiada specjalistycznej aparatury, aby przeprowadzać wszystkie niezbędne działania przy wprowadzaniu nowych bądź zmienionych produktów czy procesów. Ponadto, Wnioskodawca wprowadzając nowe lub zmienione produkty albo procesy musi zawsze odpowiadać na zapotrzebowanie klientów, którzy akceptują dane nowości bądź zmiany.

Zgodnie z informacjami zawartymi w stanie faktycznym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, Wnioskodawca wskazał, że podejmuje wiele działań mających charakter badawczo-rozwojowy. Działania te mają na celu wzbogacenie i ulepszenie oferty handlowej Wnioskodawcy. Szczegółowy opis działalności Wnioskodawcy został zawarty w stanie faktycznym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej złożonym w niniejszej sprawie oraz w stanie faktycznym interpretacji indywidualnej z dnia (…)., znak: (…), wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej dla Wnioskodawcy. Wnioskodawca w stanie faktycznym interpretacji indywidualnej z dnia (…)., znak: (…), szczegółowo opisał projekty B+R wykonywane przez Wnioskodawcę wraz z omówieniem etapów wykonywanych w ramach tych projektów B+R.

Wnioskodawca w stanie faktycznym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wskazał, iż koszty będące przedmiotem zapytań, są ponoszone w ramach prowadzonych przez Wnioskodawcę prac badawczo-rozwojowych, co stanowi założenie (część opisu stanu faktycznego) i nie może być przez Organ kwestionowane.

Zgodnie z opisem stanu faktycznego zawartym we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, projekty B+R prowadzone przez Wnioskodawcę dotyczą oraz będą w przyszłości dotyczyć prac, które bazują na odrębnych etapach dotyczących czynności od fazy koncepcyjnej aż po wdrożenie pilotażowe.

Zgodnie z opisem stanu faktycznego zawartym we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, projekty B+R prowadzone przez Wnioskodawcę obejmują oraz będą w przyszłości obejmować pilotaż/wersję testową/wersję przedprodukcyjną.

W ocenie Wnioskodawcy prowadzona przez niego działalność, w tym opisana w stanie faktycznym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, spełnia przesłanki działalności badawczo-rozwojowej zawarte w art. 4a pkt 26) uCIT. Podejmowane przez Wnioskodawcę działania w zakresie B+R mają (oraz będą mieć w przyszłości) charakter twórczy, podejmowane są (i będą w przyszłości) w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań oraz nie stanowią i nie będą w przyszłości stanowić działań opisanych w punktach od a) do d) wezwania Organu, tj.:

  • rutynowych i okresowych zmian;
  • czynności wdrożeniowych w zakresie opracowywanych już produktów i usług;
  • produkcji seryjnej/produkcji komercyjnej/bieżącej działalności Wnioskodawcy;
  • innych prac spoza prac B+R.

Wnioskodawca w stanie faktycznym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wskazał, iż koszty będące przedmiotem zapytań, są ponoszone w ramach prowadzonych przez Wnioskodawcę prac badawczo-rozwojowych, co stanowi założenie (część opisu stanu faktycznego) i nie może być przez Organ kwestionowane.

Ponadto, interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 16 kwietnia 2019 r., znak: 0111-KDIB1-3.4010.11.2019.2.BM dla Wnioskodawcy, potwierdza, iż działalność Wnioskodawcy w zakresie badań i rozwoju spełnia definicję działalności badawczo-rozwojowej zawartą w art. 4a pkt 26)-28) uCIT, która uprawnia do skorzystania z ulgi, o której mowa w art. 18d uCIT.

Wnioskodawca wskazał, że w jego ocenie, część prowadzonych przez Wnioskodawcę projektów wypełnia znamiona ustawowej definicji badań naukowych określonej w art. 4a pkt 27) uCIT, a konkretniej badań aplikacyjnych w rozumieniu art. 4a pkt 27) lit. b) uCIT w związku z art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. W ocenie Wnioskodawcy działania te nie spełniają jednak przesłanek potrzebnych do uznania ich za badania podstawowe w rozumieniu art. 4a pkt 27) lit. a) uCIT w związku z art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Wnioskodawca w stanie faktycznym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wskazał, iż koszty będące przedmiotem zapytań, są ponoszone w ramach prowadzonych przez Wnioskodawcę prac badawczo-rozwojowych, co stanowi założenie (część opisu stanu faktycznego) i nie może być przez Organ kwestionowane.

Ponadto, interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 16 kwietnia 2019 r., znak: 0111-KDIB1-3.4010.11.2019.2.BM dla Wnioskodawcy, potwierdza, iż działalność Wnioskodawcy w zakresie badań i rozwoju spełnia definicję działalności badawczo-rozwojowej zawartą w art. 4a pkt 26)-28) uCIT, która uprawnia do skorzystania z ulgi, o której mowa w art. 18d uCIT.

W ocenie Wnioskodawcy, część prowadzonych przez Wnioskodawcę projektów wypełnia znamiona ustawowej definicji prac rozwojowych w rozumieniu art. 4a pkt 28) uCIT w związku z art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, tj. Wnioskodawca w ramach części prowadzonej działalności nabywa, łączy, kształtuje i wykorzystuje dostępną aktualnie wiedzę i umiejętności, w tym między innymi z zakresu narzędzi informatycznych i oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług. Wnioskodawca w stanie faktycznym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wskazał, iż koszty będące przedmiotem zapytań, są ponoszone w ramach prowadzonych przez Wnioskodawcę prac badawczo-rozwojowych, co stanowi założenie (część opisu stanu faktycznego) i nie może być przez Organ kwestionowane.

Ponadto, interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 16 kwietnia 2019 r., znak: 0111-KDIB1-3.4010.11.2019.2.BM dla Wnioskodawcy, potwierdza, iż działalność Wnioskodawcy w zakresie badań i rozwoju spełnia definicję działalności badawczo-rozwojowej zawartą w art. 4a pkt 26)-28) uCIT, która uprawnia do skorzystania z ulgi, o której mowa w art. 18d uCIT.

Wnioskodawca wskazał, że stoi na stanowisku, iż prowadzone przez niego projekty kwalifikowane do ulgi B+R mają charakter systematyczny i są innowacyjne co najmniej na skalę przedsiębiorstwa, a często również w odniesieniu do całego rynku, na którym działa Wnioskodawca. W wyniku przeprowadzonych przez Wnioskodawcę projektów B+R, możliwe jest wprowadzenie rozwiązań, które dotychczas nie były stosowane w bieżącej działalności gospodarczej, a więc odróżniają się one od dotychczas podejmowanych przez Wnioskodawcę działań. Wnioskodawca wskazuje, iż projekty B+R mają charakter twórczy, co potwierdza interpretacja indywidualna wydana dla Wnioskodawcy przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 16 kwietnia 2019 r., znak: 0111-KDIB1-3.4010.11.2019.2.BM, potwierdzająca, że działalność Wnioskodawcy spełnia wszystkie przesłanki działalności badawczo-rozwojowej określone w art. 4 pkt 26 uCIT.

Wnioskodawca w stanie faktycznym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wskazał, iż koszty będące przedmiotem zapytań, są ponoszone w ramach prowadzonych przez Wnioskodawcę prac badawczo-rozwojowych, co stanowi założenie (część opisu stanu faktycznego) i nie może być przez Organ kwestionowane.

Wnioskodawca oświadczył również, iż:

  • wydatki ponoszone przez Wnioskodawcę, które mogą stanowić koszty kwalifikowane w ramach ulgi badawczo-rozwojowej, były oraz są, a w przyszłości także będą zaliczane przez Wnioskodawcę do kosztów uzyskania przychodów danego roku,
  • ponoszone wydatki Wnioskodawca planuje odpisać od podstawy opodatkowania, na podstawie art. 18d ust. 1 uCIT, w zeznaniach za poszczególne lata podatkowe, w których te wydatki poniesiono,
  • koszty realizacji prac będących przedmiotem pytań wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, Wnioskodawca ponosił oraz ponosi, a także w przyszłości będzie ponosić ze środków własnych, które nie były oraz nie są, a także w przyszłości nie będą zwracane Wnioskodawcy w jakiejkolwiek formie lub nie zostały oraz w przyszłości nie zostaną odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

Wnioskodawca wskazał, iż koszty będące przedmiotem zapytań, są ponoszone w ramach prowadzonych przez Wnioskodawcę prac badawczo-rozwojowych, co stanowi założenie (część opisu stanu faktycznego) i nie może być przez Organ kwestionowane.

Ponadto, Wnioskodawca wskazał, że pracownicy Wnioskodawcy głównie są zatrudnieni na podstawie umów o pracę. Wnioskodawca wyjaśnia, iż mogą się zdarzyć pojedyncze przypadki, w których Wnioskodawca zawierał/zawiera/w przyszłości będzie zawierał z osobami uczestniczącymi w projektach B+R umowy o dzieło lub umowy zlecenia. Pracownicy działu badawczo-rozwojowego są pracownikami dedykowanymi do realizacji działań badawczo-rozwojowych w pełnym wymiarze swojego czasu pracy (ogólnego czasu pracy danego pracownika). Podczas realizacji projektów badawczo-rozwojowych, pracownicy zatrudnieni w celu realizacji prac B+R są głównie koordynatorami projektów i odpowiadają za realizację poszczególnych etapów badawczych projektów B+R.

Ponadto, w prace polegające na realizacji poszczególnych etapów projektów B+R, zaangażowanych jest wielu pracowników innych działów (nie działu B+R) zatrudnionych przez Wnioskodawcę. Wkład osób zatrudnionych w innych działach przedsiębiorstwa Wnioskodawcy jest niezbędny do realizacji danych prac rozwojowych w ramach prac B+R. Czas pracy pracowników innych działów niż dział B+R, przeznaczony na wykonywanie działalności badawczo-rozwojowej, ewidencjonowany jest przez Wnioskodawcę w cyklach miesięcznych tak, aby możliwe było jego wydzielenie od czasu pracy, który ci pracownicy poświęcają na realizację swoich rutynowych obowiązków nie związanych z działalnością B+R (celem umożliwienia określenia części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu).

Wnioskodawca oświadczył iż wydatki stanowiące przedmiot zapytania oznaczonego we wniosku numerem 1 związane z: kosztami konferencji, szkoleń, delegacji oraz wizyt studyjnych mają bezpośredni związek z realizowanymi przez Wnioskodawcę projektami B+R.

Ponadto, Organ wezwał Wnioskodawcę do wskazania, czy wydatki stanowiące przedmiot zapytania oznaczonego we wniosku numerem 1 związane z: kosztami konferencji, szkoleń, delegacji oraz wizyt studyjnych stanowią po stronie pracownika należności ze stosunku pracy, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2020 r., poz. 1426, z późn. zm., dalej zwanej: „uPIT”), a więc czy stanowią przychody ze stosunku pracy. Jest to jednak ocena prawna, o którą Wnioskodawca pyta we wniosku o wydanie interpretacji, a nie element stanu faktycznego, co potwierdza stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi wyrażone w wyroku z dnia 4 grudnia 2018 r., sygn. akt I SA/Łd 518/18.

Organ nie może zatem domagać się odpowiedzi na ww. pytanie w ramach uzupełnienia stanu faktycznego - w tym zakresie wezwanie Organu jest nieprawidłowe i Wnioskodawca nie może go wykonać, gdyż uczyniłoby to bezprzedmiotowym zadawanie pytania we wniosku o interpretację indywidualną. Organ byłby bowiem związany podanym stanem faktycznym (odpowiedzią na powyższe pytanie w ramach uzupełnienia stanu faktycznego) i nie mógłby dokonać oceny odmiennej, podczas gdy Wnioskodawca oczekuje interpretacji Organu, czy należności opisane w stanie faktycznym w zakresie pytania oznaczonego numerem 1 we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej stanowią koszty kwalifikowane w rozumieniu art. 18d ust. 2 pkt 1) uCIT, którego część stanowi przesłanka, iż wydatki mają stanowić „należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych”. Spełnienie tej przesłanki powinno być zatem ocenione przez Organ w interpretacji indywidualnej.

Wnioskodawca w uzupełnieniu wniosku wyjaśnił, iż materiały i surowce opisane we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej (półprodukty oraz produkty gotowe) będą bezpośrednio związane z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością badawczo-rozwojową.

Wymienione w opisie zdarzenia przyszłego materiały i surowce (Wnioskodawca podkreślił, iż pytanie dotyczące materiałów i surowców dotyczy zdarzenia przyszłego) związane będą z wprowadzaniem na rynek nowych lub zmienionych produktów spożywczych/procesów w formie produktów spożywczych/procesów przetwórstwa spożywczego żywności. Opis zdarzenia przyszłego w tym zakresie został szczegółowo opisany we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.

Pismem z dnia 24 lutego 2021 r. Wnioskodawca uzupełnił także własne stanowisko w sprawie.

Pytania

1.Czy Wnioskodawca do kosztów kwalifikowanych, o których mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 uCIT może zaliczyć poniesione koszty konferencji, szkoleń, delegacji oraz wizyt studyjnych pracowników realizujących działalność badawczo-rozwojową (opisane w pkt I stanu faktycznego), w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym rzeczywistym czasie pracy pracownika w danym miesiącu, przy jednoczesnym uznaniu czasu poświęconego przez pracowników na te konferencje, szkolenia, delegacje i wizyty studyjne za czas realizowania działalności badawczo-rozwojowej?

2.Czy Wnioskodawca do kosztów kwalifikowanych, o których mowa w art. 18d ust. 2 pkt 2 uCIT, jako koszty materiałów i surowców, może zaliczyć koszty półproduktów oraz produktów gotowych, których koszty zostały wyodrębnione na podstawie ewidencji księgowych, a nie bezpośrednio faktur VAT?

Niniejsza interpretacja odnosi się do pytania nr 1. W zakresie pytania nr 2 wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie.

Państwa stanowisko w sprawie

Delegacje

W opinii Spółki, może ona zaliczyć do kosztów kwalifikowanych, o których mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 uCIT, koszty delegacji, koszty uczestnictwa w szkoleniach i konferencjach, wizytach studyjnych, w tym koszty dojazdu, noclegów, wyżywienia oraz diet pracowników (opisane w pkt I stanu faktycznego), proporcjonalnie, w takiej części w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu, przy czym czas poświęcony na uczestnictwo w tych konferencjach, szkoleniach, delegacjach i wizytach studyjnych jest uznawany za czas realizacji działalności badawczo-rozwojowej przez pracowników, gdyż udział pracowników w tych wydarzeniach ma na celu zwiększenie zasobów wiedzy oraz następczego wykorzystania tych zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej.

Zgodnie z brzmieniem art. 18d ust. 2 pkt 1 uCIT, za koszty kwalifikowane uznaje się poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu. W art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazano natomiast, że za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Konstrukcja powyższego przepisu art. 18d ust. 2 pkt 1 uCIT w zw. z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje na to, że:

  • koszty szkoleń i konferencji związanych z realizacją działalności badawczo-rozwojowej w Spółce, które mają na celu podniesienie umiejętności pracowników w prowadzonych pracach B+R oraz
  • koszty delegacji i wizyt studyjnych w zakładach produkcyjnych, uczelniach, jednostkach naukowo-badawczych i innych laboratoriach, związanych z realizacją przez Spółkę prac badawczo-rozwojowych,
  • w tym koszty dojazdów, zakwaterowania, wyżywienia, diet związanych z wyżej wymienionymi szkoleniami, konferencjami, delegacjami i wizytami studyjnymi - mogą zostać zaliczone do kosztów kwalifikowanych, o których mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 uCIT.

Wyżej wymienione koszty zatrudnienia pracowników, które ponosi Spółka są kosztami związanymi z prowadzoną przez Spółkę działalnością badawczo-rozwojową. Są to czynności mające istotne znaczenie dla prowadzenia przez Spółkę działalności badawczo-rozwojowej poprzez rozwój pracowników, umożliwienie poszerzania ich wiedzy, w tym w zakresie najnowszych rozwiązań naukowych i technicznych (nabywanie wiedzy), a także umożliwianie zdobycia nowych kwalifikacji, które pracownicy wykorzystują w działalności badawczo-rozwojowej prowadzonej przez Spółkę.

Zgodnie z art. 4a pkt 28 uCIT w zw. z art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, prace rozwojowe należy rozumieć jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń. Podnoszenie kwalifikacji i rozszerzanie wiedzy pracowników wykonujących działalność badawczo-rozwojową w Spółce, należy uznać za nabywanie nowej wiedzy, która następnie jest wykorzystywana w prowadzonych projektach badawczo-rozwojowych, opracowywaniu nowych lub ulepszonych produktów, usług i procesów. Czas poświęcony przez pracownika na udział w konferencjach, szkoleniach oraz delegacjach i wizytach studyjnych w zakładach produkcyjnych, uczelniach, jednostkach naukowo-badawczych i innych laboratoriach stanowi element realizacji prac rozwojowych, gdyż polega na nabywaniu nowej wiedzy, która następnie jest wykorzystywana w dalszych pracach rozwojowych lub badaniach aplikacyjnych, do tworzenia nowych lub ulepszonych produktów, usług i procesów, należy go zatem uznać za czas poświęcony na realizację działalności badawczo-rozwojowej.

Powyżej opisane działania Spółki, w tym ponoszone koszty konferencji, szkoleń, delegacji oraz wizyt studyjnych znacząco zatem wpływają na zwiększanie zakresu możliwości prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej przez Spółkę. Udział pracownika w konferencjach, szkoleniach, delegacjach oraz wizytach studyjnych jest bowiem ściśle powiązane z wykonywaną przez niego działalnością badawczo-rozwojową i jest potrzebny dla realizacji przez niego czynności w ramach tej działalności. Ponadto, udział pracownika w konferencjach, szkoleniach, delegacjach oraz wizytach studyjnych umożliwia zdobycie i następnie wdrożenie nowej wiedzy w procesie produkcji w Spółce.

Stanowisko Spółki potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych. Przykładowo należy wskazać na:

  • prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 15 grudnia 2017 r., sygn. akt I SA/GI 911/17;
  • wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 sierpnia 2020 r., sygn. akt II FSK 1169/18;
  • wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 28 kwietnia 2020 r., sygn. akt I SA/GI 1569/19.

Postanowienie o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia

Rozpatrzyłem Państwa wniosek – 23 marca 2021 r. wydałem postanowienie o pozostawieniu Państwa wniosku bez rozpatrzenia znak 0114-KDIP2-1.4010.450.2020.2.MR w zakresie ustalenia, czy do kosztów kwalifikowanych, o których mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 uCIT mogą Państwo zaliczyć poniesione koszty konferencji, szkoleń, delegacji oraz wizyt studyjnych pracowników realizujących działalność badawczo-rozwojową (opisane w pkt I stanu faktycznego), w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym rzeczywistym czasie pracy pracownika w danym miesiącu, przy jednoczesnym uznaniu czasu poświęconego przez pracowników na te konferencje, szkolenia, delegacje i wizyty studyjne za czas realizowania działalności badawczo-rozwojowej. Postanowienie doręczono Państwu 24 marca 2020 r.

Na postanowienie o pozostawieniu Państwa wniosku bez rozpatrzenia z 23 marca 2021 r., Nr 0114-KDIP2-1.4010.450.2020.2.MR wnieśli Państwo pismem z 29 marca 2021 r. (data wpływu 29 marca 2021 r.) zażalenie.

W odpowiedzi na Państwa zażalenie na postanowienie o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia, organ interpretacyjny pismem z 25 maja 2021 r. znak Nr 0114-KDIP2-1.4010.450.2020.3.MR/JS utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. Postanowienie utrzymujące w mocy zostało Państwu doręczone 26 maja 2021 r.

Skarga na postanowienie

17 czerwca 2021 r. wnieśli Państwo skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na postanowienie z 25 maja 2021 r. znak 0114-KDIP2-1.4010.450.2020.3.MR/JS utrzymujące w mocy postanowienie z 23 marca 2021 r. znak 0114-KDIP2-1.4010.450.2020.2.MR.

Skarga wpłynęła 23 czerwca 2021 r.

Wnieśli Państwo o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego go postanowienia.

Postępowanie przed sądem administracyjnym/sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie – wyrokiem z 12 stycznia 2022 r. sygn. akt III SA/Wa 1738/21.

Organ interpretacyjny wniósł skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sadu Administracyjnego.

Naczelny Sad Administracyjny – wyrokiem z 28 marca 2023 r. sygn. akt II FSK 398/22 oddalił skargę kasacyjną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

Wyrok, który uchylił interpretację indywidualną stał się prawomocny od 28 marca 2023 r.

Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi:

Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

  • uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny oraz Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyrokach;
  • ponownie rozpatruję Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawiliście Państwo we wniosku w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Z treści art. 18d ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1406 z późn. zm.; dalej: „updop”), wynika, że:

podatnik uzyskujący przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych odlicza od podstawy opodatkowania, ustalonej zgodnie z art. 18, koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność badawczo-rozwojową, zwane dalej „kosztami kwalifikowanymi”. Kwota odliczenia nie może w roku podatkowym przekraczać kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.

Rodzaje kosztów kwalifikowanych podlegających odliczeniu w ramach ulgi na działalność badawczo-rozwojową zostały wymienione w art. 18d ust. 2-3 updop.

Stosownie do art. 18d ust. 2 pkt 1 updop,

za koszty kwalifikowane uznaje się: poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu;

Należy pamiętać, że stosownie do art. 18d ust. 5 updop:

Koszty kwalifikowane podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

W myśl art. 18d ust. 6 updop:

Podatnikowi, który w roku podatkowym korzysta ze zwolnień podatkowych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 34 lub 34a, prawo do odliczenia przysługuje jedynie w odniesieniu do kosztów kwalifikowanych, które nie są przez podatnika uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie tych przepisów.

Zgodnie art. 18d ust. 7 updop:

Kwota kosztów kwalifikowanych nie może przekroczyć:

1)w przypadku gdy podatnik, o którym mowa w ust. 3a, jest mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców - 150% kosztów, o których mowa w ust. 2-3a;

2)w przypadku pozostałych podatników, o których mowa w ust. 3a - 150% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 1-4a i ust. 2a-3a, oraz 100% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 5;

3)w przypadku pozostałych podatników - 100% kosztów, o których mowa w ust. 2 -3.

Zgodnie z art. 18d ust. 8 updop,

odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane. W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia - odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części - dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia.

W myśl art. 18d ust. 9 updop,

przepisu ust. 8 zdanie drugie nie stosuje się, jeżeli podatnik wykaże w zeznaniu kwotę przysługującą mu zgodnie z art. 18da.

W myśl art. 18e updop:

Podatnicy korzystający z odliczenia, o którym mowa w art. 18d, oraz podatnicy, którym przysługuje kwota określona w art. 18da, są obowiązani wykazać w zeznaniu poniesione koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu lub stanowiące podstawę do wyliczenia przysługującej podatnikowi kwoty.

Stosownie do 9 ust. 1b updop:

Podatnicy prowadzący działalność badawczo-rozwojową, którzy zamierzają skorzystać z odliczenia, o którym mowa w art. 18d, są obowiązani w ewidencji, o której mowa w ust. 1, wyodrębnić koszty działalności badawczo-rozwojowej.

Zgodnie z brzmieniem art. 15 ust. 1 updop:

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, że przepisy podatkowe dają możliwość uznania za koszty kwalifikowane m.in. należności z tytułu wynagrodzeń pracownika, który realizuje wskazany cel, tj. wykonuje prace badawczo-rozwojowe. Istotne jest aby pracownik faktycznie wykonywał zadania będące realizacją prac badawczo-rozwojowych, wówczas wynagrodzenie takiego pracownika oraz koszty świadczeń poniesionych na jego rzecz będą mogły stanowić dla Wnioskodawcy koszt kwalifikowany w całości.

Zatem, w przypadku gdy pracownik w ramach świadczonej pracy wykonuje obowiązki nie tylko związane z działalnością badawczo-rozwojową, zasadnym jest wyodrębnienie (wyłączenie z ulgi badawczo-rozwojowej) tej części wynagrodzenia oraz świadczeń wypłaconych pracownikom zajmującym się działalnością badawczo-rozwojową, a także składek od tych przychodów, określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, która nie jest związana z realizacją działalności badawczo-rozwojowej.

Należy w tym miejscu zauważyć, że ustawodawca w treści art. 18d ust. 2 pkt 1 updop, odnosi się do czasu pracy przeznaczonego na realizację działalności badawczo-rozwojowej, a zatem do czasu faktycznie poświęconego na ten cel.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2020 r., poz. 1426 , ze zm., dalej: „updof”),

za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Tym samym, w myśl art. 12 ust. 1 updof, do którego odnosi się przytoczony art. 18d ust. 2 pkt 1 updop, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Co przy tym istotne, ustawodawca wprowadził wyłącznie trzy warunki uznania kosztów wynikających ze stosunku pracy za koszty kwalifikowane na cele stosowania ulgi badawczo-rozwojowej (dalej: „ulga B+R”):

  • koszty te muszą stanowić koszty uzyskania przychodów dla pracodawcy,
  • koszty muszą dotyczyć pracowników realizujących działalność badawczo-rozwojową podatnika oraz
  • koszty te muszą stanowić dla pracowników należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 Ustawy o PIT.

W tym miejscu zauważyć należy, że wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki i nagrody zostały wymienione wprost w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako przychody ze stosunku pracy, a zatem mieszczą się w katalogu kosztów kwalifikowanych, o których mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 updop.

Natomiast, użyty w art. 12 ust. 1 updof, zwrot „w szczególności” oznacza, że poszczególne kategorie przychodów zostały wymienione jedynie przykładowo. Zatem, ww. katalog jest katalogiem otwartym. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Należy podkreślić, że ustawodawca nie narzucił przedsiębiorcom formy podziału /wyodrębnienia. Wybór sposobu udokumentowania tych wydatków pozostawiony został podatnikom, którzy prowadzą działalność badawczo-rozwojową. Dlatego, wskazane jest, aby dla celów dowodowych, ewidencja czasu pracy, poświęconego przez pracowników na działalność badawczo-rozwojową, była prowadzona przez podatnika korzystającego z ulgi.

Dodatkowo wskazać należy, że w komunikacie Ministerstwa Finansów z 18 maja 2017 r. o Uldze B+R zostało wyraźnie wskazane, że (...) prowadzenie tego rodzaju ewidencji przewidziane jest wprost w propozycji legislacyjnej przedstawionej w „projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego działalności innowacyjnej”. Ustawodawca proponuje tam, aby wynagrodzenia i składki stanowiły koszty kwalifikowane(stanowiące bazę do wyliczenia ulgi B+R) - w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracownika (...).

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Pracownicy Spółki realizujący działalność badawczo-rozwojową są zatrudnieni głównie na podstawie umów o pracę. Wyjaśnili Państwo, iż mogą się zdarzyć pojedyncze przypadki, w których zawierali/zawierają/w przyszłości będą Państwo zawierali z osobami uczestniczącymi w projektach B+R umowy o dzieło lub umowy zlecenia.

W zakresie pełnionych obowiązków służbowych, przez Pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, w związku z realizacją działalności badawczo-rozwojowej Państwa Pracownicy uczestniczą:

  • w szkoleniach i konferencjach potrzebnych do realizowanej przez Spółkę działalności badawczo-rozwojowej lub z nią związanych, które rozszerzają wiedzę pracowników potrzebną do realizacji działalności badawczo-rozwojowej i podnoszą ich kompetencje;
  • wyjeżdżają na delegacje i wizyty studyjne, związane z realizacją przez Spółkę prac badawczo-rozwojowych, do zakładów produkcyjnych, uczelni, jednostek naukowo-badawczych i innych laboratoriów.

Wydatki stanowiące przedmiot zapytania oznaczonego we wniosku numerem 1 związane z: kosztami konferencji, szkoleń, delegacji oraz wizyt studyjnych mają bezpośredni związek z realizowanymi przez Państwa projektami B+R.

W związku z powyższym ponoszą Państwo koszty uczestnictwa pracowników w szkoleniach i konferencjach, wizytach studyjnych (w tym w razie zaistnienia takiej potrzeby koszty dojazdu na szkolenia, konferencje i wizyty studyjne, koszty noclegów i wyżywienia, diet), które to koszty stanowią koszty uzyskania przychodu dla Spółki.

Oświadczyli Państwo również, iż:

  • ponoszone wydatki planują Państwo odpisać od podstawy opodatkowania, na podstawie art. 18d ust. 1 uCIT, w zeznaniach za poszczególne lata podatkowe, w których te wydatki poniesiono,
  • koszty realizacji prac będących przedmiotem pytań wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, ponosili oraz ponoszą, a także w przyszłości będzie ponosić ze środków własnych, które nie były oraz nie są, a także w przyszłości nie będą Państwu zwracane w jakiejkolwiek formie lub nie zostały oraz w przyszłości nie zostaną odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

Wskazali Państwo, że Pracownicy działu badawczo-rozwojowego są pracownikami dedykowanymi do realizacji działań badawczo-rozwojowych w pełnym wymiarze swojego czasu pracy (ogólnego czasu pracy danego pracownika).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 12 stycznia 2022 r. sygn. III SA/Wa 1738/21 wskazał, że:

(…) Przedmiotem sporu jest ocena, czy organ zasadnie pozostawił bez rozpatrzenia wniosek spółki o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie pytania oznaczonego nr 1 , tj. czy wnioskodawca do kosztów kwalifikowanych, o których mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT może zaliczyć poniesione koszty konferencji, szkoleń, delegacji oraz wizyt studyjnych pracowników realizujących działalność badawczo-rozwojową (opisane w pkt I stanu faktycznego), w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym rzeczywistym czasie pracy pracownika w danym miesiącu, przy jednoczesnym uznaniu czasu poświęconego przez pracowników na te konferencje, szkolenia, delegacje i wizyty studyjne za czas realizowania działalności badawczo-rozwojowej.

W niniejszej sprawie pismem z 16 lutego 2021 r., organ wezwał spółkę do uzupełnienia powyższego wniosku poprzez, m.in., (pkt II drugi ust. 2 wezwania) „Wyczerpujące przedstawienie opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w zakresie pytań Nr 1 i Nr 2, w taki sposób, aby możliwe było wydanie interpretacji indywidulanej w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej, a w szczególności jednoznaczne podanie: l...] Czy wszystkie wydatki stanowiące przedmiot zapytania ozn., we wniosku Nr 1 związane z: kosztami konferencji, szkoleń, delegacji oraz wizyt studyjnych mają bezpośredni związek z realizowanymi Projektami B+R i stanowią po stronie pracowników należności ze stosunku pracy, o których mowa w art. 12 ust. 1 updof?”

W odpowiedzi, skarżąca w piśmie z 24 lutego 2021 r., doprecyzowała stan faktyczny oraz stanowisko prawne, podnosząc jednocześnie, że ocena, czy przedmiotowe wydatki stanowią należności w rozumieniu art. 12 ustawy o PIT, jest oceną prawną, a nie elementem stanu faktycznego; wobec tego w tym zakresie skarżąca sformułowała stanowisko prawne, które podlega ocenie organu w ramach wydawanej interpretacji.

(…) W dalszej części odpowiedzi udzielonej na wezwanie organu, wnioskodawca doprecyzował stan faktyczny. Wskazał mianowicie, m.in., że: w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT wymienione zostały wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności:

- wynagrodzenia zasadnicze,

- wynagrodzenia za godziny nadliczbowe,

- różnego rodzaju dodatki, nagrody,

- ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona,

- świadczenie pieniężne ponoszone za pracownika oraz

- wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Spółka argumentowała w odpowiedzi, że powyższe wyliczenie ma charakter przykładowy, o czym świadczy wyrażenie „w szczególności", wobec tego za należności z tytułów określonych w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT należy uznać także innego rodzaju świadczenia na rzecz pracowników, niewymienione wprost w przepisie. Przepis art. 18d ust. 2 pkt 1) ustawy o CIT posługuje się pojęciem należności (a nie przychodu) i odsyła do art. 12 ustawy o PIT tylko w zakresie tytułów, z których mają być należności. W przepisie wskazano następujące tytuły: ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy. Wobec powyższego wszelkie należności pracowników spełniają kryterium kosztów kwalifikowanych, jeżeli pracownicy ci realizują działalność badawczo-rozwojową (proporcjonalnie w zakresie, w jakim pracownicy realizują działalność badawczo- rozwojową). W związku z powyższym w ramach interpretacji organ powinien dokonać oceny, czy wskazane w stanie faktycznym koszty ponoszone przez wnioskodawcę stanowią należności z tytułów określonych w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT, o których mowa w art. 18d ust 2 pkt 1 ustawy o CIT. Jest to bowiem element przepisu, o którego interpretację pyta wnioskodawca (…).

(…) Organ nie zgadzając się z powyższym wyjaśnieniem, postanowieniem z 23 marca 2021 r. pozostawił wniosek o wydanie interpretacji bez rozpatrzenia w zakresie pytania nr 1, uznając, że skarżąca nie wykonała w sposób wystarczający wezwania do usunięcia braków, bo nie wskazała, czy poniesione wydatki stanowią należności pracowników z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT. Zatem, zdaniem organu, wnioskodawca nie udzielił wyczerpującej odpowiedzi na pytanie: „Czy wszystkie wydatki stanowiące przedmiot zapytania ozn. we wniosku Nr 1 związane z: kosztami konferencji, szkoleń, delegacji oraz wizyt studyjnych mają bezpośredni związek z realizowanymi Projektami B+R i stanowią po stronie pracowników należności ze stosunku pracy, o których mowa w art. 12 ust. 1 updof?". Zdaniem organu zagadnienie przedstawione we wniosku nie może stanowić podstawy wszczęcia postępowania - z uwagi na zaistnienie nieusuniętej przez wnioskodawcę w trybie art. 169 § 1 Ordynacji podatkowej, przesłanki, która uniemożliwiła wydanie interpretacji indywidualnej, ponieważ wniosek w zakresie pytania nr 1 nie spełniał wymogów określonych w „art. 14b § 3 lub innych wymogów określonych przepisami”. (…)

(…) Zdaniem sądu orzekającego w sprawie, we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej skarżąca zawarła wymagany opis stanu faktycznego, rozumianego właśnie jako opis faktów i wydarzeń, jak również przedstawiła własne stanowisko w zakresie oceny prawnej. Spółka przedstawiła wszystkie informacje potrzebne do wydania interpretacji indywidualnej. Organ nie był natomiast uprawniony aby wymagać, by w opisie stanu faktycznego skarżąca dokonała już subsumpcji stanu faktycznego do konkretnego przepisu byłaby to już ocena prawna, a nie uzupełnienie stanu faktycznego. (…)

(…) Skarżąca opisując stan faktyczny na potrzeby dokonania interpretacji, nie może jednocześnie zawrzeć we wniosku informacji, że dane wydatki spełniają przesłanki wynikające z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT, ponieważ ta okoliczność jest częścią stanu prawnego, który ma być oceniony przez uprawniony do tego organ w ramach interpretacji indywidualnej. (…)

(…) Należy przy tym zwrócić uwagę, że skarżąca w pytaniu przesądziła już, że pracownicy realizują działalność badawczo-rozwojową, a zatem oczywiste jest, iż wnioskodawca pyta o pozostałe przesłanki określone w przepisie art. 18d ust. 2 pkt 1 ustawy o ClT, tj. czy wydatki opisane w stanie faktycznym, dotyczące działalności badawczo-rozwojowej skarżącej, stanowią należności tych pracowników z tytułów określonych w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT, które może zaliczyć do kosztów kwalifikowanych. (…)

(…) Ponownie podkreślić należy, że skarżąca w tej sprawie oczekuje oceny, czy ponoszone przez nią wydatki stanowią należności w rozumieniu art. 18d ust. 2 pkt 1) ustawy o CIT. Pojęcie „należności”, o które pyta we wniosku skarżąca, znajduje się w przepisie art. 18d ust. 2 pkt 1) ustawy o Cl T, a odesłanie do art. 12 ustawy o PIT dotyczy jedynie tytułów, z których te należności mają wynikać. (…)

(…) W rezultacie zdaniem sądu, wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej nie zawierał po jego uzupełnieniu pismem z 24 lutego 2021 r., braków formalnych; stan faktyczny został przedstawiony wyczerpująco, a pozostawienie tego wniosku bez rozpatrzenia z przyczyn wskazanych przez organ, było bezpodstawne. (…)

Zatem, zauważyć należy, że pojęcie czasu pracy przeznaczonego na realizację działalności badawczo-rozwojowej / czasu przeznaczonego na wykonanie usługi w zakresie ww. działalności, o którym mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 updop, odnosi się do czasu faktycznie poświęconego na realizacje prac badawczo-rozwojowych.

Tym samym, faktyczne wykonywanie określonych czynności w zakresie działalności badawczo-rozwojowej przesądza o tym, czy wynagrodzenie oraz składki od wynagrodzenia (w całości lub w części) stanowią koszt kwalifikowany, o którym mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 i 1a updop.

W tym miejscu należy odwołać się do terminu „ogólnego czasu pracy” który nie został zdefiniowany ani w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, ani ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, dla potrzeb prawidłowego ustalenia wysokości kosztów kwalifikowanych na podstawie art. 18d ust. 2 pkt 1 updop, w celu skorzystania z ulgi badawczo-rozwojowej, należy odwołać się do art. 128 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.). W myśl przywołanego artykułu, czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy.

Jak wynika z powyższego przepisu, czasem pracy jest czas, w jakim pracownik wykonuje zadania zlecone przez pracodawcę. Oznacza to, że nie może być czasem pracy czas, w którym pracownik jest poza dyspozycją pracodawcy. W związku z tym, urlop lub inna usprawiedliwiona nieobecność nie mogą być zaliczane do czasu, w którym pracownik jest do dyspozycji pracodawcy, ponieważ w tym czasie, pracownik nie pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie, ustalenia, czy mogą Państwo zaliczyć do kosztów kwalifikowanych, o których mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 uCIT, koszty delegacji, koszty uczestnictwa w szkoleniach i konferencjach, wizytach studyjnych, w tym koszty dojazdu, noclegów, wyżywienia oraz diet pracowników (opisane w pkt I stanu faktycznego), proporcjonalnie, w takiej części w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu, przy czym czas poświęcony na uczestnictwo w tych konferencjach, szkoleniach, delegacjach i wizytach studyjnych jest uznawany za czas realizacji działalności badawczo-rozwojowej przez pracowników, gdyż udział pracowników w tych wydarzeniach ma na celu zwiększenie zasobów wiedzy oraz następczego wykorzystania tych zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej – jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie problematyki będącej ściśle przedmiotem pytania Wnioskodawcy. Treść pytania wyznacza bowiem granice tematyczne wydawanej interpretacji. Tym samym, inne kwestie poruszone przez Wnioskodawcę w przedstawionym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym oraz we własnym stanowisku nie są przedmiotem interpretacji.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia. Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji/stanu prawnego, który obowiązywał w dniu wniesienia wniosku.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Maja Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

close POTRZEBUJESZ POMOCY?
Konsultanci pracują od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 - 17:00