Interpretacja indywidualna z dnia 13 października 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4014.272.2023.3.AD

Z tytułu uczestnictwa w systemie cash poolingu, w ramach Umowy zawartej z Bankiem, Spółki nie będą wykonywały czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

16 sierpnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 16 sierpnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przystąpienia do umowy cash poolingu.

Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1) Zainteresowany będący stroną postępowania:

(...) (Zainteresowany 1)

2) Zainteresowany będący stroną postępowania:

(...) (Zainteresowany 2)

3) Zainteresowany będący stroną postępowania:

(...) (Zainteresowany 3)

4) Zainteresowany będący stroną postępowania:

(...) (Zainteresowany 4)

5) Zainteresowany będący stroną postępowania:

(...) (Zainteresowany 5)

6) Zainteresowany będący stroną postępowania:

(...) (Zainteresowany 6)

7) Zainteresowany będący stroną postępowania:

(...) (Zainteresowany 7)

8) Zainteresowany będący stroną postępowania:

(...) (Zainteresowany 8)

9) Zainteresowany będący stroną postępowania:

(...) (Zainteresowany 9)

10) Zainteresowany będący stroną postępowania:

(...) (Zainteresowany 10)

Opis zdarzenia przyszłego

Zainteresowany będący stroną postępowania - (...) (dalej jako: „Zainteresowany 1”) oraz pozostali Uczestnicy – Zainteresowani niebędący stronami postępowania: (...) sp. z o.o. (Zainteresowany 2), (...) sp. z o.o. (Zainteresowany 4), (...) sp. z o.o. (Zainteresowany 3), (...) sp. z o.o. (Zainteresowany 5), (...) sp. z o.o. (Zainteresowany 6), (...) sp. z o.o. (Zainteresowany 7), (...) sp. z o.o. (Zainteresowany 8), (...)sp. z o.o. (Zainteresowany 9), (...) sp. z o.o. (Zainteresowany 10) – są członkami grupy kapitałowej (...) (dalej: „Grupa”), czynnymi podatnikami VAT.

Dalej powyższe podmioty razem określane będą: „Spółki”, „Zainteresowani” lub „Uczestnicy”.

Zainteresowani zamierzają zawrzeć z bankiem z siedzibą w Polsce (dalej: „Bank”) Umowę o Zarządzanie Środkami Pieniężnymi (dalej: „Umowa”), na podstawie której będzie świadczona na rzecz Zainteresowanych usługa zarządzania płynnością finansową, tzw. cash poolingu rzeczywistego. Usługa cash poolingu polega na zarządzaniu przez Bank fizycznymi przepływami środków finansowych między rachunkami bieżącymi klientów tej usługi. Celem zawarcia Umowy jest możliwie najbardziej efektywne zarządzanie posiadanymi środkami pieniężnymi, efektywne finansowanie bieżących potrzeb Uczestników w zakresie kapitału obrotowego oraz poprawa płynności finansowej poszczególnych Uczestników jak i całej Grupy.

Zainteresowani nie wykluczają, że w przyszłości do ustanowionego Umową Systemu Zarządzania Środkami Pieniężnymi (dalej: „System”) dołączą kolejne podmioty należące do Grupy. Ponadto, w Systemie bierze udział także kilka innych podmiotów z Grupy, które nie są Zainteresowanymi w sprawie.

Umowa będzie określać warunki uczestnictwa w Systemie, zasady funkcjonowania Systemu, odpowiedzialność stron w związku z Umową oraz inne wzajemne prawa i obowiązki stron związane z jej funkcjonowaniem. Przed zawarciem Umowy, Bank zawrze z poszczególnymi Uczestnikami umowy prowadzenia rachunku bankowego, na mocy których prowadzone będą rachunki bieżące (alternatywnie, wykorzystane mogą być także już istniejące rachunki lub nowe rachunki mogą być otwierane w ramach już istniejącej umowy o prowadzenie rachunków). Jeden z Uczestników, tj. Zainteresowany 1, zostanie wskazany jako podmiot nadrzędny w stosunku do pozostałych i którego rachunki będą pełnić rolę nadrzędnych w stosunku do pozostałych, będzie posiadał dwa rachunki, tj. Rachunek Rozliczeniowy i Rachunek Główny.

Zgodnie z Umową, w ciągu dnia dopuszczalne będzie powstawanie na poszczególnych rachunkach uczestniczących w cash pooling sald ujemnych, które łącznie nie mogą przekroczyć sumy sald dodatnich na pozostałych rachunkach, z zastrzeżeniem ewentualnego kredytu w rachunku głównym udzielonego na bazie odrębnej umowy (dalej: „Limit”).

Na koniec każdego dnia roboczego Bank będzie dokonywał szeregu operacji prowadzących do wyzerowania sald na rachunkach innych niż rachunki Posiadacza Głównego. Jeżeli Uczestnik (inny niż Posiadacz Główny), który wykorzystał Limit, nie spłaci go do końca dnia roboczego, wówczas Bank będzie upoważniony i zobowiązany do obciążenia Rachunku Rozliczeniowego kwotą niezbędną do wygaszenia salda ujemnego na rachunku danego Uczestnika i do dokonania spłaty tego salda środkami pochodzącymi z Rachunku Rozliczeniowego Posiadacza Głównego, oraz do naliczenia od danego Uczestnika na rzecz Posiadacza Głównego odsetek od wykorzystanego Limitu. W przypadku konieczności wygaszenia salda ujemnego na Rachunku Rozliczeniowym Posiadacza Głównego, środkami zdeponowanymi na pozostałych rachunkach, Bank także dokona spłaty salda i naliczy odsetki od Posiadacza Głównego na rzecz danego Uczestnika.

Zawierając umowę, Uczestnicy mogą dokonać wyboru opcji z odwracaniem sald. W takim przypadku na otwarcie kolejnego dnia roboczego salda na poszczególnych rachunkach przywracane będą do stanu z końca poprzedniego dnia roboczego. Jeżeli którykolwiek z Uczestników spłaci na koniec dnia saldo ujemne innego Uczestnika, Bank będzie upoważniony i zobowiązany do obliczania odsetek od wierzytelności nabytych przez odpowiedniego Uczestnika w wyniku subrogacji, jaka nastąpi na skutek spłaty na rzecz Banku przez innego Uczestnika salda ujemnego.

Każdy z Uczestników wyrazi zgodę na działania innych Uczestników, w celu wstępowania w stosunku do siebie w prawa zaspokojonego w odniesieniu do wierzytelności Banku z tytułu sald ujemnych, przysługujących Bankowi.

Bank od każdego Uczestnika Systemu będzie pobierał miesięczną opłatę z tytułu uczestnictwa w usłudze cash poolingu. Ponadto, Bank pobierze jednorazową opłatę z tytułu wdrożenia Systemu.

Pytanie

Czy Spółki (Zainteresowani – zarówno Spółka będąca Posiadaczem Głównym jak i pozostałe Spółki) z tytułu uczestnictwa w systemie cash poolingu, w ramach Umowy zawartej z Bankiem, będą wykonywały czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych? (pytanie oznaczone we wniosku nr 3)

Państwa stanowisko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych

Państwa zdaniem, Spółki (Zainteresowani – zarówno Spółka będąca Posiadaczem Głównym jak i pozostałe Spółki) z tytułu uczestnictwa w systemie cash poolingu, w ramach Umowy zawartej z Bankiem, nie będą wykonywały czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zawiera katalog czynności cywilnoprawnych, które podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. Są to między innymi umowa pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a także umowa depozytu nieprawidłowego. Opodatkowaniu podlegają również zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Oznacza to, że podatkowi temu podlegają wyłącznie czynności wymienione w powyższym przepisie.

Należy zauważyć, że polskie przepisy podatkowe nie zawierają regulacji dotyczących umowy cash poolingu – umowa ta występuje w obrocie prawnym jako umowa nienazwana.

Umowa cash poolingu jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki. Jednakże nie jest taką umową, bowiem brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot, co jest essentialia negotii takiej umowy zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tak samo uczestnik, który posiada niedobory nie wie, środkami którego podmiotu zostaną one zniwelowane. Tym samym, nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest – co do zasady – rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu lub też rachunek któregoś z uczestników, który posiada saldo dodatnie. Cash pooling zawiera więc w sobie pewne elementy pożyczki, jednak trudno byłoby uznać, że wyczerpuje jej wszystkie elementy. Z tego względu przyjmuje się w praktyce, że czynności tego typu nie można uznać za umowy pożyczki.

Umowa cash poolingu jest też zbliżona konstrukcją do umowy depozytu nieprawidłowego. Depozyt nieprawidłowy jest formą przechowania, w której przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku. Uznaje się więc, że depozyt nieprawidłowy (przechowanie nieprawidłowe) jest umową szczególnego rodzaju, zawierającą elementy przechowania i pożyczki. Także i w tym przypadku brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot tak, aby ten podmiot mógł tą kwotą dysponować. Umowa cash poolingu nie wyczerpuje zatem znamion instytucji depozytu nieprawidłowego.

W konsekwencji, w Państwa ocenie, skoro zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych a czynności tego typu trudno zakwalifikować jako umowy pożyczki lub depozytu nieprawidłowego, to tym samym czynności dokonywane przez Spółki w ramach umowy cash poolingu nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Biorąc pod uwagę powyższe, Państwa zdaniem, Spółki z tytułu uczestnictwa w systemie cash poolingu, w ramach Umowy zawartej z Bankiem, nie będą wykonywały czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swojego stanowiska powołali się Państwo na interpretacje indywidualne, cytując fragmenty jednej z nich.

Powyżej przywołano tylko tę część Państwa stanowiska, która odnosi się do opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Jednolity tekst ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych został opublikowany w Dz.U. z 2023 r. poz. 170 ze zm., natomiast ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny w Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Ta interpretacja stanowi ocenę Państwa stanowiska wyłącznie w zakresie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od towarów i usług wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy Ordynacja podatkowa. Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi

(...) Sp. z o.o. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego(...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy Ordynacja podatkowa.

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.