Interpretacja indywidualna z dnia 29 marca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.80.2024.2.ACZ

Możliwość skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 stycznia 2024 r. złożyła Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko. Uzupełniła go Pani pismem złożonym 8 lutego 2024 r. oraz – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym 13 marca 2024 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Jest Pani rozwódką, wychowującą małoletnią córkę urodzoną w 2008 r., która jest Pani jedynym dzieckiem. Nie jest Pani opiekunem prawnym innych dzieci.

Rozwód pomiędzy Panią a ojcem małoletniej córki został orzeczony (…) 2021 r. (wyrok jest prawomocny). Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią Sąd pozostawił obojgu rodzicom, ustalając miejsce zamieszkania córki przy Pani.

Od orzeczonego rozwodu Pani stan cywilny nie uległ zmianie.

Sąd ustalił osobiste kontakty ojca z dzieckiem: w każdy II i IV weekend miesiąca od piątku od godz. 19:00 do niedzieli do godz. 19:00 oraz kontakty specjalne w święta, ferie, weekend majowy oraz wakacje. Sąd ustalił też wysokość alimentów na dziecko od ojca dziecka.

Ojciec dziecka od co najmniej 2017 r. na co dzień mieszkał i wykonywał pracę w miejscowości oddalonej o kilkaset kilometrów od miejsca zamieszkania Pani i córki. Póki była Pani w związku małżeńskim z ojcem dziecka, przyjeżdżał On do domu w weekendy. W tygodniu roboczym córka pozostawała pod wyłączną Pani opieką. Od faktycznej separacji z byłym mężem, tj. od sierpnia 2020 r., ten stan nie uległ zmianie, poza tym, że od tego czasu kontakty ojca z córką odbywały się w co drugi weekend miesiąca, dodatkowo w święta, ferie i wakacje. Taki stan rzeczy utrzymuje się do dzisiaj, zgodnie z orzeczonym w 2021 r. wyrokiem rozwodowym.

W 2022 r. przeprowadziła się Pani z córką. W roku szkolnym 2020/2021 i 2021/2022 Pani córka uczęszczała do szkoły podstawowej w .... Od września 2022 r. rozpoczęła naukę w liceum ogólnokształcącym we ..... Ojciec dziecka w dalszym ciągu mieszka i pracuje w miejscowości oddalonej o kilkaset kilometrów od ....

Na co dzień to Pani zajmowała i zajmuje się córką, dba o codzienne, bieżące i bytowe potrzeby dziecka, zajmuje się sprawami związanymi z jej leczeniem, szkołą, zakupem odzieży, materiałami szkolnymi, umawianiem wizyt lekarskich, wykonywaniem badań lekarskich dziecka, kupowaniem lekarstw itp. To Pani organizowała i organizuje zajęcia dodatkowe dziecku, woziła Pani córkę do szkoły i na zajęcia pozaszkolne, brała i bierze udział w zebraniach szkolnych, zapewniała i zapewnia udział córki w życiu środowiska rówieśniczego.

Ojciec dziecka płaci należne alimenty, realizuje ustanowione przez sąd kontakty, utrzymuje z córką bieżący kontakt telefoniczny.

Nie została ustalona piecza naprzemienna nad Pani córką. Jest Pani uprawniona do pobierania w pełnej wysokości świadczenia 500+.

W latach, których dotyczą zapytania (w 2021 r., w 2022 r., w 2023 r. oraz w 2024 r.), faktycznie to Pani sprawowała codzienną opiekę nad córką (z wyłączeniem czasowego przebywania córki pod pieczą ojca, zgodnie z ustanowionymi w wyroku kontaktami), stale troszczyła się i troszczy o byt materialny i rozwój emocjonalny małoletniej córki, wypełniała i wypełnia wszystkie obowiązki związane z wychowaniem córki.

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, złożyła Pani zeznanie PIT-37 o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym 2021, wskazując sposób opodatkowania – indywidualnie, nie mając świadomości, że przysługuje Pani preferencyjna forma opodatkowania przewidziana w art. 6 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako osoba samotnie wychowująca małoletnie dziecko. Za rok podatkowy 2022 złożyła Pani już zeznanie roczne korzystając z ww. preferencyjnej formy opodatkowania. W związku z otrzymaniem telefonu z urzędu skarbowego o konieczności sporządzenia korekty tego zeznania, jako że w ocenie pracownika urzędu nie miała Pani prawa rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko, gdyż ojciec widuje się z dzieckiem w weekendy i nie ma ograniczonych praw rodzicielskich, złożyła Pani korektę zeznania za 2022 r., występując jednocześnie z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji w tym zakresie. Wiążące zatem w tej sprawie będzie stanowisko organu podatkowego uzyskane w interpretacji do niniejszego wniosku.

Ojciec dziecka nie rozliczał swoich dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Podlega Pani nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce.

W okresie, którego dotyczy wniosek, nie prowadziła i nie prowadzi Pani działalności gospodarczej.

W stosunku do Pani i Pani córki, nie miały i nie mają zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znowelizowanej, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym ani ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

W okresie którego dotyczy wniosek, uzyskiwała Pani dochody opodatkowane według skali podatkowej z tytułu umowy o pracę.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że orzeczenie o rozwodzie uprawomocniło się (…) 2021 r.

W 2021 r., w 2022 r., w 2023 r. i w 2024 r. zarówno Pani, jak i Pani były mąż posiadaliście i posiadacie pełną władzę rodzicielską wobec córki.

W 2021 r., w 2022 r., w 2023 r. oraz w 2024 r. miejscem zamieszkania Pani córki było i jest każdorazowo Pani miejsce zamieszkania.

Trwająca od sierpnia 2020 r. między Panią a byłym mężem separacja miała charakter faktyczny. Nie była ona orzeczona wyrokiem sądu.

Przed uprawomocnieniem się wyroku rozwodowego Pani małżonek nie został pozbawiony praw rodzicielskich i nie odbywał kary pozbawienia wolności.

Wykonywanie władzy rodzicielskiej i jednocześnie udział w wychowaniu córki przez ojca, polega na spędzaniu z nią czasu w co drugi weekend w miesiącu (od piątkowego popołudnia do niedzielnego popołudnia), spędzaniu z nią jednego tygodnia ferii zimowych, czterech tygodni wakacji, Świąt Wielkanocnych, weekendu majowego (w latach parzystych). Pani córka spędza ten czas z ojcem poza jej stałym miejscem zamieszkania i bez Pani udziału. Wyłącznie w tych okresach (określonych wyrokiem sądu) ojciec dziecka sprawuje opiekę nad córką i wyłącznie w tych okresach, poza płaconymi alimentami, ojciec ponosi dodatkowe wydatki na wypoczynek swój z córką.

W latach 2021-2024 (do teraz) Pani córka na co dzień mieszkała i mieszka z Panią, w mieszkaniu, które stanowi Pani własność. Ma w nim swój pokój i właściwą przestrzeń do nauki i wypoczynku.

Jak wskazała Pani we wniosku, ojciec dziecka od 2017 r. (bez przerwy) wykonywał pracę poza stałym miejscem zamieszkania Pani i córki, co powodowało, że nie widywał jej i nie brał czynnego udziału w jej wychowaniu w tygodniu roboczym (od poniedziałku do piątku). Ten stan utrzymuje się do dnia dzisiejszego.

Od 2021 r. do teraz, to Pani sprawuje bieżącą i stałą opiekę nad córką. Na Pani spoczywa zabezpieczenie jej potrzeb bytowych, zdrowotnych i edukacyjnych. W latach 2020-2022, kiedy mieszkałyście obie w ..., a córka uczęszczała do siódmej i ósmej klasy szkoły podstawowej, to wyłącznie Pani woziła i odbierała córkę ze szkoły, organizowała i zapewniała jej udział w zajęciach dodatkowych, tj. nauce języka obcego, zajęciach sportowych, korepetycjach. To Pani brała udział w zebraniach szkolnych, utrzymywała bieżący kontakt z nauczycielami czy innymi rodzicami, na bieżąco pilnowała jej postępów w nauce i reagowała w razie potrzeby udzielenia jej pomocy. Ojciec córki nie brał udziału w tych czynnościach.

Po decyzji o wyprowadzce do .... w 2022 r. i rozpoczęciu przez córkę nauki w szkole średniej, zadbała Pani o to, abyście zamieszkały w możliwie dogodnym lokalizacyjnie miejscu względem jej aktualnej szkoły. Ojciec dziecka nigdy nie posiadał i nie posiada dostępu do szkolnego dziennika elektronicznego. Jego wiedza na temat postępów córki w nauce pochodzi z informacji przekazanych mu przez nią w ich bezpośrednich rozmowach. Nie brał on i nie bierze udziału w zebraniach szkolnych, nie miał i nie ma kontaktu z jej wychowawcami czy nauczycielami (dotyczy to m.in. lat 2021-2024). Wszystkie dotychczasowe zajęcia dodatkowe (sportowe czy wspomagające naukę, tj. korepetycje) są organizowane przez Panią. To Pani dba o jej bieżący udział w nich, reguluje płatności, pozostaje w kontakcie z osobami prowadzącymi te zajęcia. Ojciec córki nigdy nie brał udziału w tych czynnościach.

We wskazanym w pytaniu czasookresie ojciec córki odbył z nią tylko jedną wizytę lekarską (u lekarza okulisty) i to ze względu na to, że termin wizyty lekarz wyznaczył w sobotę przypadającą w weekend, w trakcie którego spędzał z córką czas. Wizytę u okulisty rezerwowała Pani, ojciec nigdy nie umawiał córki do żadnego lekarza.

Zaopiekowanie wszystkich innych potrzeb zdrowotnych córki w latach 2021-2024 (do nadal) – jest Pani wyłącznym udziałem (dotyczy to zarówno umawiania i odbywania z nią wizyt u specjalistów, tj. stomatologa, ortodonty, ortopedy itp., umawiania i odbywania wizyt szczepiennych czy związanych z innymi chorobami). W sytuacji, kiedy córka jest chora, weekendy z tatą są najczęściej przekładane na inny termin, a w tym czasie córka pozostaje w domu, pod Pani wyłączną opieką.

W latach 2021-2024 (do nadal) pracowała i pracuje Pani zawodowo. W razie potrzeby odbycia przez Panią podróży służbowej, córka pozostaje pod opieką babci. Nigdy w tym względzie nie mogła Pani liczyć i nie otrzymała Pani pomocy od ojca córki, który stale wykonywał pracę poza Waszym miejscem zamieszkania.

Sposób uregulowania kontaktów ojca z dzieckiem został zaproponowany przez niego i przez Panią zaakceptowany (co znalazło odzwierciedlenie w wyroku rozwodowym). Ojciec córki nigdy nie zabiegał o ustanowienie opieki naprzemiennej nad nią.

W żaden inny sposób niż ten opisany przez Panią we wniosku, ojciec dziecka nie realizuje opieki/wychowania nad nią.

W 2021 r., w 2022 r., w 2023 r. oraz w 2024 r. Pani córka nie otrzymywała/nie otrzymuje zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego lub renty socjalnej.

W 2021 r., w 2022 r., w 2023 r. oraz w 2024 r. Pani córka nie osiągnęła/nie osiąga dochodów.

Prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko w okresie, którego dotyczy wniosek, nie było/nie jest przedmiotem postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej.

Pytania

1.Czy za rok 2021 przysługuje Pani prawo rozliczyć swoje dochody jako osoba samotnie wychowująca dziecko na podstawie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2.Czy za rok 2022 oraz za następne lata przysługuje Pani prawo rozliczyć swoje dochody jako osoba samotnie wychowująca dziecko na podstawie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znowelizowanej?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, biorąc pod uwagę brzmienie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 6 ust. 4c ww. ustawy znowelizowanej, w przedstawionym opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, spełnione są wszelkie przesłanki uprawniające Panią do preferencyjnego opodatkowania Pani dochodów uzyskanych w roku 2021, 2022 i w latach następnych, wynikającego z ww. przepisów.

Uzasadnienie stanowiska

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w brzmieniu obwiązującym w 2021 r.), od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

– podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Stosownie do treści art. 6 ust. 8 ww. ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Jak wynika z art. 6 ust. 9 ww. ustawy, zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znowelizowanej (w brzmieniu obowiązującym od 2022 r.), od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie

– podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.

Przepis art. 6 ust. 4d ww. ustawy natomiast wskazuje, że w przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

Zgodnie z art. 6 ust. 4e ww. ustawy, przepisu ust. 4c pkt 3 nie stosuje się, jeżeli dziecko, o którym mowa w tym przepisie, uzyskało w roku podatkowym:

1)dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub

2)przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152

– w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 240 i 2476), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.

Ustawodawca dodatkowo w art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znowelizowanej wskazał, że sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2022 r. poz. 1577 i 2140).

Stosownie do art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znowelizowanej, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

1)stosuje przepisy:

a)art. 30c lub

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

– w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń

2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Z wyżej przytoczonych przepisów, zarówno obowiązujących do końca 2021 r., jak i przepisów obowiązujących od 2022 r. wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

1)posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,

2)wychowywania samotnie w roku podatkowym dziecka (dzieci),

3)nieuzyskiwania przez rodzica i dziecko (dzieci) dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znowelizowanej, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych,

i od 2022 r. dodatkowy warunek:

4)brak wspólnego wychowywania z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym dziecka (dzieci), w tym brak naprzemiennej opieki nad dzieckiem.

Ad 1 i Ad 2

Osoba samotnie wychowująca dziecko w roku podatkowym

Przepisy art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znowelizowanej wskazują na osoby, które mogą skorzystać z preferencyjnego rozliczania swoich dochodów, jeśli osoba ta „w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci”. Przepisy te wymieniają enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta w roku podatkowym musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie.

Zarówno w przepisach obowiązujących w 2021 r., jak i w obecnie obowiązujących, ustawodawca nie zdefiniował pojęcia osoby „samotnie wychowującej dziecko”. W związku z tym zakres unormowania powyższych przepisów należy ustalić z uwzględnieniem dyrektyw interpretacyjnych, jakie obowiązują przy wykładni przepisu wprowadzającego zwolnienie podatkowe.

Zgodnie z przyjętą w orzecznictwie i doktrynie zasadą pierwszeństwa wykładni językowej w procesie wykładni prawa, należy w pierwszej kolejności zastosować dyrektywy wykładni językowej, a dopiero w przypadku dalszych wątpliwości lub w celu wzmocnienia wyniku wykładni językowej sięgać kolejno po wykładnię systemową lub funkcjonalną.

Odwołując się zatem do słownikowej definicji pojęcia „wychowywać”, zgodnie z internetowym Słownikiem języka polskiego to „zapewnić dziecku opiekę i doprowadzić je do samodzielności” (publ. https://sjp.pwn.pl/szukaj/wychowywa%C4%87.html). Zgodnie z Wielkim słownikiem języka polskiego „wychowywać” to m.in. „opiekując się niedorosłą osobą lub zwierzęciem, kształtować je w pewien sposób” (publ. https://wsjp.pl/haslo/podglad/31244/wychowywac/5171097/rodzice).

Wychowywać oznacza więc zapewnienie bytu, doprowadzenie do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny, na kształtowaniu osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, na kształtowaniu światopoglądu, systemu wartości oraz postaw emocjonalnych (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10).

Z kolei pojęcie „samotny” w internetowym Słowniku języka polskiego to: „1. żyjący z dala od ludzi, pozbawiony towarzystwa i bliskości innych, niemający rodziny, przyjaciół; 2. znajdujący się gdzieś całkiem sam, zdany tylko na siebie; 3. dziejący się, spędzany, odbywany bez obecności innych; 4. niemający w nikim wsparcia, dziejący się bez wsparcia innych; 5. niemający żony lub niemająca męża; 6. znajdujący się na odludziu; ustronny, odosobniony” (publ. https://sjp.pl/samotny). Zgodnie z Wielkim słownikiem języka polskiego „samotny” to: „1. żyjący sam - taki, który żyje sam, bez rodziny, przyjaciół, bez kontaktu z innymi; (…) 3. bez partnera - taki, który nie ma męża lub żony albo partnera lub partnerki; (…) 5. taki, który jest sam w jakimś pustym miejscu, daleko od rzeczy tego samego rodzaju” (publ. https://wsjp.pl/haslo/podglad/38995/samotny).

Na podstawie przywołanych powyżej znaczeń leksykalnych, mając na uwadze zakres normowania wynikający z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znowelizowanej, przyjąć należy, że ustawodawca użył wyrażenia dotyczącego „samotnego wychowywania dzieci” w znaczeniu dotyczącym rodzica (osoby niemającej żony lub męża albo bez partnera lub partnerki) wychowującego dzieci (dziecko) w odosobnieniu od drugiego rodzica dzieci (dziecka) i bez jego udziału i przebywającego z dziećmi (dzieckiem) w innym miejscu niż drugi rodzic. Stanowisko to prezentowane jest m.in. w orzecznictwie, np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach: z 15 czerwca 2023 r., sygn. akt II FSK 42/21; z 18 maja 2023 r., sygn. akt II FSK 884/21; z 23 listopada 2021 r., sygn. akt II FSK 1038/21), czy też Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. w wyroku z 12 października 2023 r., sygn. akt I SA/Go 246/23.

Samotnie wychowującą dziecko jest zatem osoba, która w oznaczonym czasie sama zajmuje się dzieckiem i faktycznie wychowuje dziecko bez udziału drugiego z rodziców, niezależnie od tego, że w pewnych okolicznościach dzieckiem może opiekować się również drugi z rodziców, którego opieka nie została ograniczona. Istotne jest jednak to, kto sprawuje faktyczną pieczę nad dzieckiem. Jeżeli zatem rozwiedziony rodzic w tym samym czasie i w tym samym miejscu nie wykonuje czynności, składających się na proces wychowawczy nad dzieckiem przy współudziale drugiego rodzica, to należy stwierdzić, że dany rodzic nie czyni tego wspólnie z drugim rodzicem.

Wyżej wskazane stanowisko znajduje potwierdzenie w licznych orzeczeniach sądów, wydanych w analogicznych stanach faktycznych, np. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. z 12 października 2023 r., sygn. akt I SA/Go 246/23: „Wskazać również należy, że brzmienie art. 6 ust. 4 obowiązującego do 31 grudnia 2021 roku i art. 6 ust. 4c obowiązującego od 1 stycznia 2022 roku precyzuje pojęcie „osoby samotnie wychowującej dzieci” w taki sposób, aby nie budziło wątpliwości, iż prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, o których mowa w art. 6 ust. 4 i ust. 4c, a wyłącznie tym, które samotnie wychowują dzieci. Do skorzystania z tej preferencji, niewystarczające jest samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym. Również istotne jest samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka. W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, tj. sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do wskazanej preferencji podatkowej. W sytuacji zaś, gdy dziecko pozostaje pod stałą, codzienną opieką jednego rodzica, a drugi rodzic jest zobowiązany do zajmowania się dzieckiem doraźnie (np. według uzgodnienia stron lub wynikającej z orzeczenia sądu), status samotnego rodzica ma ten, który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Rodzic, który jest stanu cywilnego, o którym mowa w art. 6 ust. 4 i ust. 4c ustawy i w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica”.

Podobnie Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach: z 5 kwietnia 2017 r., sygn. akt II FSK 573/15; z 20 maja 2020 r., sygn. akt II FSK 383/20; z 6 maja 2021 r., sygn. akt II FSK 412/19; z 17 sierpnia 2021 r., sygn. akt II FSK 3083/19; z 2 grudnia 2021 r., sygn. akt II FSK 775/19; z 3 lutego 2022 r., sygn. akt II FSK 1513/19; z 20 kwietnia 2022 r., sygn. akt II FSK 2030/19; z 15 czerwca 2023 r., sygn. akt II FSK 42/21 oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny m.in. WSA w Gdańsku z 12 lipca 2022 r., sygn. akt I SA/Gd 320/22; WSA w Krakowie  z 30 stycznia 2023 r., sygn. akt I SA/Kr 1036/22.

Powyższe potwierdzane jest również przez organy podatkowe, np. w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 19 grudnia 2023 r., nr 0115-KDIT2.4011.507.2023.2.KC: „W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. W sytuacji, gdy dziecko pozostaje pod stałą, codzienną opieką jednego rodzica, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (np. według uzgodnienia stron), status samotnego rodzica ma ten, który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Rodzic, który jest stanu cywilnego, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, i w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania sporadycznych kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica lub płacenia przez niego alimentów. Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok”.

Podobnie wypowiedział się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 11 lipca 2023 r., nr 0114-KDIP3- 2.4011.448.2023.2.MN: „W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był całkowicie wyeliminowany z opieki i wychowania dziecka. W sytuacji, gdy dziecko zamieszkując wraz z jednym rodzicem, pozostaje pod jego stałą, codzienną opieką, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (w określonych, ustalonych przez sąd przedziałach czasowych, np. niektóre święta, tydzień ferii, miesiąc wakacji, co drugi weekend każdego miesiąca oraz ściśle określone dni powszednie), status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Fakt utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem i drugim rodzicem, nie pozbawia pierwszego rodzica (przy którym dziecko mieszka) prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Analogiczne stanowisko zawarte jest również w interpretacjach Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej: z 15 czerwca 2023 r., nr 0111-KDSB2-2.4011.161.2023.2.SD; z 22 czerwca 2023 r., nr 0111-KDSB2-2.4011.180.2023.2.SD; z 4 stycznia 2024 r.,  nr 0113-KDIPT2.4011.773.2023.2.AKU.

Prawidłowość wyżej przedstawionej wykładni językowej potwierdza także wynik wykładni celowościowej. Art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znowelizowanej jest normą celu społecznego. Celem wprowadzenia ulgi było umożliwienie preferencyjnego rozliczenia podatkowego dla tych osób, które w roku podatkowym sprawowały samotną, samodzielną pieczę nad dzieckiem i jego wychowywaniem. Cel ten wpisuje się w idee polityki prorodzinnej Państwa. W orzecznictwie podkreśla się, że „zgodnie z art. 71 ust. 1 Konstytucji RP Państwo w swojej polityce społecznej i gospodarczej uwzględnia dobro rodziny. Rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne i niepełne, mają prawo do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych. Co prawda wychowywanie dzieci w rodzinach niepełnych nie jest stanem pożądanym, jednak w zmieniających się realiach społecznych, należy uwzględnić szczególną ochronę i pomoc Państwa wobec takich rodzin, np. poprzez umożliwienie rodzicom samotnie wychowującym dzieci skorzystanie z ulgi podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był w tym czasie wyeliminowany z opieki i wychowania dzieci, taki bowiem warunek przeczyłby polityce prorodzinnej Państwa zmierzającej do systemowego wsparcia rodziców w wychowaniu dzieci, zwłaszcza w samotnym wychowaniu dzieci” (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. z 12 października 2023 r., sygn. akt I SA/Go 246/23). W innym, błędnym rozumieniu ww. przepisów oznaczałoby, że samotne wychowywanie dzieci mogłoby być zrealizowane jedynie w odniesieniu do wdów, wdowców i osób rozwiedzionych, którym przyznano wyłączną władzę rodzicielską. Tymczasem art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znowelizowanej na równi przyznaje ulgę wszystkim rodzicom i opiekunom prawnym wychowującym dzieci samotnie, niezależnie od przyczyny pozostawania cywilnie w stanie wolnym.

W tym miejscu dodaje Pani także, że w orzecznictwie dotyczącym analizy przepisów w zakresie stosowania ulgi dla osób samotnie wychowujących dzieci, zwraca się również szczególną uwagę na wykładnię historyczną tej ulgi. Przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 7 lutego 2023 r., sygn. akt II FSK 1766/20, wskazuje, że „w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r. sporny przepis art. 6 ust. 4 PDOFizU miał następujące brzmienie: „Od osób, o których mowa w art. 3 ust. 1, samotnie wychowujących w roku podatkowym dzieci: 1) małoletnie, 2) bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną, 3) do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej - podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie”. Zawierał także w art. 6 ust. 5 PDOFizU w następującym brzmieniu: „Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności”. Uchylając z dniem 1 stycznia 2011 r. art. 6 ust. 5 PDOFizU, ustawodawca zrezygnował z legalnej definicji pojęcia „osoby samotnie wychowującej dzieci”. Ustawodawca chcąc ujednolicić problematykę związaną z samotnym wychowywaniem dziecka w uzasadnieniu do zmiany ustawy (druk sejmowy 3366 dnia 4 sierpnia 2010 r.), wyjaśnił, że zmiana w art. 6 ust. 4 PDOFizU zmierzała do doprecyzowania pojęcia „osoby samotnie wychowującej dzieci”, w taki sposób, aby nie budziło wątpliwości, iż prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, o których mowa w art. 6 ust. 4, a wyłącznie tym, które samotnie wychowują te dzieci. W tym celu zaproponowano połączenie dotychczasowych brzmień art. 6 ust. 4 i ust. 5 PDOFizU, w jeden przepis, który precyzował warunki korzystania z preferencji i w ocenie ustawodawcy jednocześnie miał pozwolić na odzwierciedlenie zamierzenia ustawodawcy dotyczącego samotnego wychowywania dzieci. Ponadto miało to wyeliminować rozbieżności interpretacyjne. Kierując się tymi założeniami omawiany przepis art. 6 ust. 4 PDOFizU uzyskał od 1 stycznia 2011 r. następującą treść: „Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci: 1) małoletnie, 2) bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną, 3) do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej; - podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie”.

W warstwie normatywnej, pomimo drobnej korekty od 1 stycznia 2016 r., przepis ten obowiązywał do 31 grudnia 2021 r. tzw. „Polski Ład 1.0.” z dniem 1 stycznia 2022 r. wprowadził zmiany w zakresie ulgi dla osób samotnie wychowujących dzieci. W uzasadnieniu projektu (druk sejmowy 1532 z 8 września 2021 r.) wyjaśniono, że w zakresie preferencyjnego opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci projekt ustawy przewiduje w szczególności zmianę w art. 6 ust. 4 PDOFizU polegającą na zastąpieniu wyrazów „Od dochodów rodzica” wyrazami „Od dochodów jednego rodzica”, czyli na doprecyzowaniu, że z preferencyjnego opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci może skorzystać tylko jeden rodzic (opiekun prawny). Dookreślenie art. 6 ust. 4 PDOFizU, w ocenie projektodawców, miało na celu wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych, jakie pojawiły się po wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 kwietnia 2017 r., sygn. akt II FSK 573/15, i które prowadziły do nadużyć w stosowaniu tej preferencji. W ocenie projektodawców, nowelizacji w wyroku tym sąd podjął precedensowe rozstrzygniecie, uznając, że w sytuacji gdy rozwiedzeni rodzice na przemian wychowują wspólne dzieci, to każdemu z nich przysługuje prawo opodatkowania dochodów na preferencyjnych zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci. W konsekwencji, każdy rodzic ma prawo do obliczenia podatku w podwójnej wysokości od połowy swoich dochodów, gdyż taka wykładnia zgodna jest z literalnym brzmieniem art. 6 ust. 4 PDOPrU, które zostało wprowadzone nowelizacją z dnia 25 listopada 2010 r. Jak zauważył sąd nowelą tą „ustawodawca zrezygnował z wcześniejszego zapisu (zawartego w uchylonym nowelą ust. 5 art. 6), że za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się „jednego z rodziców”. Tym samym należy przyjąć, że zamierzony zabieg ustawodawcy doprowadził do takiego stanu prawnego, w którym status osoby „samotnie wychowującej dzieci” od 1 stycznia 2011 r. może mieć każde z rodziców spełniających pozostałe kryteria określone w art. 6 ust. 4 PDOFizU”. Zauważono, że wnioski płynące z tego wyroku sądu nie były tożsame z intencją ustawodawcy. W uzasadnieniu do projektu nowelizacji z dnia 25 listopada 2010 r. wskazano, że wobec rozbieżności interpretacji przepisów dotychczasowych preferencyjnego opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci zmiana przepisów PDOFizU w tym zakresie zmierza „do doprecyzowania pojęcia „osoby samotnie wychowującej dzieci” w taki sposób, aby nie budziło wątpliwości, że prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, o których mowa w art. 6 ust. 4, a wyłącznie tym, które samotnie wychowują te dzieci”. Przy czym samotnie – zgodnie z dotychczasowym orzecznictwem sądów administracyjnych Trybunału Konstytucyjnego – oznacza „bez udziału drugiego rodzica”. Tym samym – wbrew opinii sądu wyrażonej w wyroku z dnia 5 kwietnia 2017 r. sygn. akt II FSK 573/15 oraz w kolejnych orzeczeniach – z samotnym wychowywaniem dziecka nie mamy do czynienia w sytuacji gdy oboje rodzice, w równym stopniu (choć naprzemiennie), są zaangażowani w wychowywanie dziecka, niezależnie od stanu cywilnego w którym pozostają. Osobą samotnie wychowującą dziecko w ocenie projektodawców nie jest rodzic, który naprzemiennie z drugim rodzicem sprawuje zgodną opiekę nad dzieckiem. W takim przypadku nie można mówić o samotnym wychowywaniu dziecka, lecz o zaangażowaniu w proces wychowawczy obojga rodziców. Z tych przyczyn uznano, że projekt dookreśla – tak jak miało to miejsce w stanie prawnym obowiązującym przed 1 stycznia 2011 r. – że prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4 PDOFizU, przysługuje wyłącznie jednemu rodzicowi (opiekunowi prawnemu). Zaakcentowano, że wdrożenie tej zmiany powinno wyeliminować wątpliwości interpretacyjne oraz przywrócić stosowanie art. 6 ust. 4 PDOFizU zgodnie z pierwotnym celem tej regulacji. Ostatecznie od dnia 1 stycznia 2022 r. nie weszły w życie żadne zmiany redakcyjne dotyczące art. 6 ust. 4 PDOFizU, gdyż przepis ten został w całości uchylony. Tym samym ustawodawca od tej daty w ogóle zlikwidował analizowaną ulgę. Z kolei w uzasadnieniu tzw. Polskiego Ładu 2.0. (druk sejmowy nr 2186 z 22 kwietnia 2022 r.) wskazano, że ustawa z dnia 29 października 2021 r. wprowadziła do PDOFizU tzw. ulgę 1500 zł, która zastąpiła dotychczasowe preferencyjne opodatkowanie dochodów osób samotnie wychowujących dzieci. W uzasadnieniu projektu wskazano, że zastąpienie preferencyjnego opodatkowania dochodów ulgą 1500 zł zostało odebrane przez samotnych rodziców jako niekorzystne i podatkowo dyskryminujące dla ich niepełnych rodzin. Proponowana zmiana miała wychodzić naprzeciw tym oczekiwaniom. Ustawą z 9 czerwca 2022 r. (data wejścia w życie 1 lipca 2022 r.) o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.) w art. 6po ust. 4b dodano kolejne ust. 4c-4h. Zgodnie z nowododanym ust. 4c: „Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci: 1) małoletnie, 2) pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną, 3) pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie – podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym”. Stosownie do ust. 4d: „W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie”. Natomiast w ust. 4f przewidziano, że: „Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2022 r. poz. 1577 i 2140)”. Dopiero zatem od dnia 1 lipca 2022 r., z mocą od 1 stycznia 2022 r., ustawodawca zdecydował się na zmianę normatywną, która zgodnie z art. 6 ust. 4d PDOFizU nie pozwala na preferencyjne opodatkowanie samotnych rodziców, którzy wychowują co najmniej jedno dziecko wspólnie, rozumiane także jako „naprzemienne” wykonywanie opieki nad dzieckiem. Znamienne jest, że nowa redakcja analizowanej ulgi nie modyfikuje ukształtowanego już w orzecznictwie rozumienia wyrażenia ustawowego dotyczącego „samotnego wychowywania dzieci”, zamieszczonego obecnie w art. 6 ust. 4c PDOFizU, lecz wyklucza jedynie wspólne opodatkowanie w przypadku samotnego wychowywania dzieci w sytuacji wykonywania „opieki naprzemiennej” przez rodziców. Pojęcia „opieki” i do tego „naprzemiennej” nie można zaś utożsamiać z procesem wychowawczym, który nie ogranicza się wyłącznie do sprawowania bieżącej pieczy nad dzieckiem. Tym samym zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, skoro ustawodawca zdecydował się ponownie przywrócić ulgę dla osób samotnie wychowujących dzieci, w uzasadnieniu do zmian wyjaśnił cel i powód jej istnienia, wykładnia omawianego przepisu nie może abstrahować od wcześniejszych intencji ustawodawcy. Tym bardziej jest to uzasadnione z uwagi na wprowadzone do PDOFizU od 1 lipca 2022 r. rozróżnienie „samotnego wychowywania dzieci” (art. 6 ust. 4c) oraz „opieki naprzemiennej” (art. 6 ust. 4f)”.

Mając na względzie powyższe, w Pani ocenie, bez wątpienia od 2021 r. jest Pani osobą samotnie wychowującą dziecko. Choć ojciec dziecka nie jest pozbawiony praw rodzicielskich i widuje się z córką sporadycznie, to Pani faktycznie dziecko wychowuje – dziecko pozostaje pod Pani stałą, codzienną opieką, a ojciec jest zobowiązany do zajmowania się dzieckiem doraźnie (według uzgodnienia wynikającego z orzeczenia sądu). Jak wskazała Pani w opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, to Pani sprawuje nad córką ciągłą opiekę, stale troszczy się o jej byt materialny i rozwój emocjonalny, kształtuje jej osobowość poprzez kształtowanie jej samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu, systemu wartości oraz postaw emocjonalnych. Wychowuje Pani córkę samotnie, gdyż to Pani sprawuje faktyczną pieczę nad dzieckiem, co odbywa się bez codziennej obecności ojca. Wychowywanie córki przez Panią nie odbywa się przy współudziale ojca, w tym samym czasie i w tym samym miejscu. Utrzymywanie przez ojca doraźnych kontaktów z córką nie determinuje Pani statusu osoby samotnie wychowującej dziecko. Nieuzasadnione więc byłoby twierdzenie, że wychowuje Pani małoletnią córkę wspólnie z ojcem.

Zatem, wyżej opisane przesłanki umożliwiające skorzystanie z ulgi dla samotnie wychowujących dzieci na podstawie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znowelizowanej, dotyczące posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko oraz samotnego wychowywania dziecka w roku podatkowym, były i są przez Panią spełnione.

Ad 3

Nieuzyskiwania przez rodzica i dziecko (dzieci) określonych w ustawie dochodów

Kolejnym warunkiem, który musi zostać spełniony, aby móc rozliczyć swoje dochody jako osoba samotnie wychowująca dziecko, jest nieuzyskiwanie przez rodzica i dziecko (dzieci) dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znowelizowanej, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Jak wskazała Pani w opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, w okresie, którego dotyczy wniosek nie prowadziła i nie prowadzi Pani działalności gospodarczej, w stosunku do Pani i do Pani dziecka nie miały i nie mają zastosowanie przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znowelizowanej, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym ani ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. W okresie, którego dotyczy wniosek, uzyskiwała Pani dochody opodatkowane według skali podatkowej z tytułu umowy o pracę.

Zatem i ten warunek został spełniony, aby móc skorzystać z preferencyjnego rozliczenia Pani dochodów za lata 2021 i następne, jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Ad 4

Brak naprzemiennej opieki nad dzieckiem

Ostatni warunek do spełnienia, obowiązujący od 2022 r., aby można było skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów przez osoby samotnie wychowujące dzieci to brak wspólnego wychowywania z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym dziecka (dzieci), w tym brak naprzemiennej opieki nad dzieckiem.

Z przedstawionego opisu faktycznego i zdarzenia przyszłego oraz z powyższego uzasadnienia, w Pani ocenie wynika, że samotnie wychowuje Pani dziecko, nie wychowuje Pani córki wspólnie z jej ojcem. Między Panią a ojcem dziecka nie jest ustalona opieka naprzemienna, w związku z którą, zostałoby Wam obojgu ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

Zatem i ten warunek został spełniony, aby móc skorzystać z preferencyjnego rozliczenia Pani dochodów za lata 2022 i następne, jako osoba samotnie wychowująca.

Reasumując, oceniając znaczenie użytego w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znowelizowanej pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” i mając na względzie wykładnię językową, celowością i historyczną oraz przedstawione we wniosku orzecznictwo i interpretacje organu podatkowego, należy stwierdzić, że brzmienie wyżej przytoczonych przepisów, które obowiązywało w stanie prawnym w 2021 r. oraz, które obowiązuje od 2022 r., w oparciu o przedstawiony stan faktyczny i zdarzenie przyszłe, przyznaje Pani status osoby samotnie wychowującej dziecko.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego wynika, że nie wychowuje Pani i nie opiekuję się małoletnią córką „wspólnie” z jej ojcem, tj. jednocześnie w tym samym czasie i miejscu, z jego udziałem. Ojciec nie ma ograniczonych praw rodzicielskich, płaci należne alimenty, realizuje ustanowione przez sąd kontakty, utrzymuje z córką bieżący kontakt telefoniczny, ale na co dzień to Pani zajmowała i zajmuje się córką, dba o codzienne, bieżące i bytowe jej potrzeby, zajmuje się sprawami związanymi z jej leczeniem, szkołą, zakupem odzieży, materiałami szkolnymi, umawianiem wizyt lekarskich, wykonywaniem badań lekarskich dziecka, kupowaniem lekarstw itp. To Pani organizowała i organizuje zajęcia dodatkowe dziecku, woziła Pani córkę do szkoły i na zajęcia pozaszkolne, brała i bierze udział w zebraniach szkolnych, zapewniała i zapewnia udział córki w życiu środowiska rówieśniczego. Zatem to Pani sama, bez udziału ojca, wypełniała i wypełnia wszystkie obowiązki związane z wychowaniem córki.

Mając na względzie powyższe:

1)za rok 2021 przysługuje Pani prawo rozliczyć swoje dochody jako osoba samotnie wychowująca dziecko na podstawie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

2)za rok 2022 rok oraz za następne lata przysługuje Pani prawo rozliczyć swoje dochody jako osoba samotnie wychowująca dziecko na podstawie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znowelizowanej,

ponieważ od 2021 r. posiada Pani status osoby samotnie wychowującej dziecko, ani Pani ani Pani małoletnia córka nie uzyskiwałyście i nie uzyskujecie dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znowelizowanej, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy o podatku tonażowym czy ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych, między Panią a ojcem córki nie ma ustalonej naprzemiennej opieki.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.; t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.;  t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym od 1 sierpnia 2019 r. do 31 grudnia 2021 r.:

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dodanym przez art. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 1265) i mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.:

Stosownie do art. 6 ust. 4d ww. ustawy, dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw:

Według art. 6 ust. 4e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw:

Art. 6 ust. 4f ww. ustawy, dodany przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, stanowi:

Stosownie do art. 6 ust. 8 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2021 r.:

W myśl art. 6 ust. 9 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2021 r.:

Stosownie do art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu przepisu zmienionym przez art. 1 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.) i mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r. w brzmieniu obowiązującym do 30 czerwca 2022 r.:

Wyjaśnić przy tym należy, że stosownie do art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29 października  2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, dodanego przez art. 9 pkt 7 ustawy z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2427):

Art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. w brzmieniu obowiązującym od  1 lipca 2022 r. stanowi, że:

Natomiast z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw wynika, że:

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

• posiadania przez rodzica lub opiekuna prawnego statusu osoby samotnie wychowującej dziecko;
• wychowywania przez rodzica lub opiekuna prawnego samotnie w roku podatkowym dziecka;
• nieuzyskiwania przez rodzica lub opiekuna prawnego i dziecko przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem najmu prywatnego – w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
• niepodlegania przez rodzica lub opiekuna prawnego i dziecko opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Przepis art. 6 ust. 4 i ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, tj. w roku podatkowym, zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka. Jak wynika z powyższego, ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od spełnienia m.in. warunku samotnego wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka) wymienionych w art. 6 ust. 4 i ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta w roku podatkowym musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pani rozwódką, wychowującą małoletnią córkę urodzoną w 2008 r., która jest Pani jedynym dzieckiem. Nie jest Pani opiekunem prawnym innych dzieci.

Rozwód pomiędzy Panią a ojcem małoletniej córki został orzeczony (…) 2021 r. (uprawomocniony (…) 2021 r.). Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią sąd pozostawił obojgu rodzicom, ustalając miejsce zamieszkania córki przy Pani. Od orzeczonego rozwodu Pani stan cywilny nie uległ zmianie.

Sąd ustalił osobiste kontakty ojca z dzieckiem: w każdy II i IV weekend miesiąca od piątku od godz. 19:00 do niedzieli do godz. 19:00 oraz kontakty specjalne w święta, ferie, weekend majowy oraz wakacje. Sąd ustalił też wysokość alimentów na dziecko od ojca dziecka. Nie została ustalona piecza naprzemienna nad Pani córką. Jest Pani uprawniona do pobierania w pełnej wysokości świadczenia 500+.

W 2021 r., w 2022 r., w 2023 r. i w 2024 r. zarówno Pani, jak i Pani były mąż posiadaliście i posiadacie pełną władzę rodzicielską wobec córki i w ww. latach miejscem, zamieszkania Pani córki było i jest każdorazowo Pani miejsce zamieszkania.

Ojciec dziecka od co najmniej 2017 r. na co dzień mieszkał i wykonywał pracę w miejscowości oddalonej o kilkaset kilometrów od miejsca zamieszkania Pani i córki, co powodowało, że nie widywał jej i nie brał czynnego udziału w jej wychowaniu w tygodniu roboczym (od poniedziałku do piątku). Póki była Pani w związku małżeńskim z ojcem dziecka, przyjeżdżał On do domu w weekendy. W tygodniu roboczym córka pozostawała pod wyłączną Pani opieką. Od faktycznej separacji z byłym mężem, tj. od sierpnia 2020 r., ten stan nie uległ zmianie, poza tym, że od tego czasu kontakty ojca z córką odbywały się w co drugi weekend miesiąca, dodatkowo w święta, ferie i wakacje. Taki stan rzeczy utrzymuje się do dnia złożenia wniosku i jego uzupełnienia, zgodnie z orzeczonym w 2021 r. wyrokiem rozwodowym.

W 2022 r. przeprowadziła się Pani z córką z ... do ... W roku szkolnym 2020/2021 i 2021/2022 Pani córka uczęszczała do szkoły podstawowej w .... Od września 2022 r. rozpoczęła naukę w liceum ogólnokształcącym w .... Ojciec dziecka w dalszym ciągu mieszka i pracuje w miejscowości oddalonej o kilkaset kilometrów od ....

W okresie 2021-2024 (i obecnie) Pani córka na co dzień mieszkała i mieszka z Panią, w mieszkaniu, które stanowi Pani własność. Ma w nim swój pokój i właściwą przestrzeń do nauki i wypoczynku. Na co dzień to Pani zajmowała i zajmuje się córką (z wyłączeniem czasowego przebywania córki pod pieczą ojca, zgodnie z ustanowionymi w wyroku kontaktami), stale troszczyła się i troszczy o byt materialny i rozwój emocjonalny małoletniej córki, wypełniała i wypełnia wszystkie obowiązki związane z wychowaniem córki, dba o codzienne, bieżące i bytowe potrzeby dziecka, zajmuje się sprawami związanymi z jej leczeniem, szkołą, zakupem odzieży, materiałami szkolnymi, umawianiem wizyt lekarskich, wykonywaniem badań lekarskich dziecka, kupowaniem lekarstw itp. To Pani organizowała i organizuje zajęcia dodatkowe dziecku, woziła Pani córkę do szkoły i na zajęcia pozaszkolne, brała i bierze udział w zebraniach szkolnych, zapewniała i zapewnia udział córki w życiu środowiska rówieśniczego.

Od 2021 r., to Pani sprawuje bieżącą i stałą opiekę nad córką. Na Pani spoczywa zabezpieczenie jej potrzeb bytowych, zdrowotnych i edukacyjnych. W okresie 2020-2022, kiedy mieszkałyście obie w ..., a córka uczęszczała do siódmej i ósmej klasy szkoły podstawowej, to wyłącznie Pani woziła i odbierała córkę ze szkoły, organizowała i zapewniała jej udział w zajęciach dodatkowych, tj. nauce języka obcego, zajęciach sportowych, korepetycjach. To Pani brała udział w zebraniach szkolnych, utrzymywała bieżący kontakt z nauczycielami czy innymi rodzicami, na bieżąco pilnowała jej postępów w nauce i reagowała w razie potrzeby udzielenia jej pomocy. Ojciec córki nie brał udziału w tych czynnościach. Po decyzji o wyprowadzce do ... w 2022 r. i rozpoczęciu przez córkę nauki w szkole średniej, zadbała Pani o to, abyście zamieszkały w możliwie dogodnym lokalizacyjnie miejscu względem jej aktualnej szkoły.

Ojciec dziecka płaci należne alimenty, realizuje ustanowione przez sąd kontakty, utrzymuje z córką bieżący kontakt telefoniczny. Wykonywanie władzy rodzicielskiej i jednocześnie udział w wychowaniu córki przez ojca polega na spędzaniu z nią czasu w co drugi weekend w miesiącu (od piątkowego popołudnia do niedzielnego popołudnia), spędzaniu z nią jednego tygodnia ferii zimowych, czterech tygodni wakacji, Świąt Wielkanocnych, weekendu majowego (w latach parzystych). Pani córka spędza ten czas z ojcem poza jej stałym miejscem zamieszkania i bez Pani udziału. Wyłącznie w tych okresach (określonych wyrokiem sądu) ojciec dziecka sprawuje opiekę nad córką i wyłącznie w tych okresach, poza płaconymi alimentami, ojciec ponosi dodatkowe wydatki na wypoczynek swój z córką.

Ojciec dziecka nigdy nie posiadał i nie posiada dostępu do szkolnego dziennika elektronicznego. Jego wiedza na temat postępów córki w nauce pochodzi z informacji przekazanych mu przez nią w ich bezpośrednich rozmowach. Nie brał on i nie bierze udziału w zebraniach szkolnych, nie miał i nie ma kontaktu z jej wychowawcami czy nauczycielami (dotyczy to m.in. okresu 2021-2024). Wszystkie dotychczasowe zajęcia dodatkowe (sportowe czy wspomagające naukę, tj. korepetycje) są organizowane przez Panią. To Pani dba o jej bieżący udział w nich, reguluje płatności, pozostaje w kontakcie z osobami prowadzącymi te zajęcia. Ojciec córki nigdy nie brał udziału w tych czynnościach.

W 2021 r., w 2022 r., w 2023 r. oraz w 2024 r. ojciec córki odbył z nią tylko jedną wizytę lekarską (u lekarza okulisty) i to ze względu na to, że termin wizyty lekarz wyznaczył w sobotę przypadającą w weekend, w trakcie którego spędzał z córką czas. Wizytę u okulisty rezerwowała Pani, ojciec nigdy nie umawiał córki do żadnego lekarza.

Zaopiekowanie wszystkich innych potrzeb zdrowotnych córki w okresie 2021-2024 (do nadal) – jest Pani wyłącznym udziałem (dotyczy to zarówno umawiania i odbywania z nią wizyt u specjalistów, tj. stomatologa, ortodonty, ortopedy itp., umawiania i odbywania wizyt szczepiennych czy związanych z innymi chorobami). W sytuacji, kiedy córka jest chora, weekendy z tatą są najczęściej przekładane na inny termin, a w tym czasie córka pozostaje w domu, pod Pani wyłączną opieką.

W okresie 2021-2024 (do nadal) pracowała i pracuje Pani zawodowo. W razie potrzeby odbycia przez Panią podróży służbowej, córka pozostaje pod opieką babci. Nigdy w tym względzie nie mogła Pani liczyć i nie otrzymała Pani pomocy od ojca córki, który stale wykonywał pracę poza Waszym miejscem zamieszkania.

Sposób uregulowania kontaktów ojca z dzieckiem został zaproponowany przez niego i przez Panią zaakceptowany (co znalazło odzwierciedlenie w wyroku rozwodowym). Ojciec córki nigdy nie zabiegał o ustanowienie opieki naprzemiennej nad nią.

W stosunku do Pani i Pani córki nie miały i nie mają zastosowanie przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znowelizowanej, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym ani ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

W 2021 r., w 2022 r., w 2023 r. oraz w 2024 r. Pani córka nie otrzymywała i nie otrzymuje zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego lub renty socjalnej oraz nie osiągnęła i nie osiąga dochodów.

W 2021 r., w 2022 r., w 2023 r. oraz w 2024 r, nie prowadziła i nie prowadzi Pani działalności gospodarczej oraz uzyskiwała i uzyskuje Pani dochody opodatkowane według skali podatkowej z tytułu umowy o pracę.

W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483 ze zm.), stanowiącego, że:

Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ww. ustawy.

Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 6 ust. 4 i ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Niezbędną przesłanką w przedmiotowej sprawie jest, jak już wcześniej zaznaczono, aby osoba, która chce skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dziecko. Podkreślić należy, że wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Z istoty pojęcia „osoba samotnie wychowująca dzieci” należy wyprowadzić taki stan, w którym nie wystąpi konkurencja wspomnianych w analizowanym przepisie art. 6 ust. 4 i ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osób.

Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był całkowicie wyeliminowany z opieki i wychowania dziecka. W sytuacji, gdy dziecko zamieszkując wraz z jednym rodzicem, pozostaje pod jego stałą, codzienną opieką, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (w określonych, ustalonych przez sąd przedziałach czasowych, np. niektóre święta, tydzień ferii, miesiąc wakacji, co drugi weekend każdego miesiąca oraz ściśle określone dni powszednie), status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Fakt utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem i drugim rodzicem, nie pozbawia pierwszego rodzica (przy którym dziecko mieszka) prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4 i ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pojęcie wychowywania dziecka uszczegółowił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku  z 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10, w uzasadnieniu którego znalazło się następujące stwierdzenie: „Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych”.

Podstawową kwestią jest zatem ustalenie, który z rodziców faktycznie wychowuje dziecko, gdy rodzice nie pozostają w związku małżeńskim i żadnemu z rodziców sąd nie ograniczył władzy rodzicielskiej, a jednocześnie ojciec (matka) dziecka częściowo wypełnia postanowienia wyroku sądowego w zakresie realizacji kontaktów z dzieckiem/świadczeń alimentacyjnych. Jednakże wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do łożenia na jego utrzymanie oraz do czasowego (doraźnego) z nim przebywania. Wychowywanie dziecka obejmuje bowiem ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej, emocjonalnej i psychicznej wraz z materialną podstawą rozwoju. Oznacza to, że wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami małoletniego dziecka, czyli podejmuje trud wykonywania wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

Zatem, prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.

Jednocześnie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny i zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że skoro w okresie 2021-2024 to Pani sprawowała i sprawuje bieżącą i stałą opiekę nad córką, stale troszczyła się i troszczy o byt materialny i rozwój emocjonalny małoletniej córki, wypełniała i wypełnia wszystkie obowiązki związane z wychowaniem córki, dba o codzienne, bieżące i bytowe potrzeby dziecka, zajmuje się sprawami związanymi z jej leczeniem, szkołą, zakupem odzieży, materiałami szkolnymi, umawianiem wizyt lekarskich, wykonywaniem badań lekarskich dziecka, kupowaniem lekarstw, organizowała i organizuje zajęcia dodatkowe dziecku, woziła Pani córkę do szkoły i na zajęcia pozaszkolne, brała i bierze udział w zebraniach szkolnych, zapewniała i zapewnia udział córki w życiu środowiska rówieśniczego, natomiast ojciec dziecka wyłącznie w okresach określonych wyrokiem sądu sprawuje opiekę nad córką i wyłącznie w tych okresach, poza płaconymi alimentami, ponosi dodatkowe wydatki na wypoczynek swój z córką, nie brał i nie bierze udziału w zebraniach szkolnych, nie miał i nie ma kontaktu z jej wychowawcami czy nauczycielami, jego wiedza na temat postępów córki w nauce pochodzi z informacji przekazanych mu przez nią w ich bezpośrednich rozmowach, to uznać należy, że spełnia Pani warunki określone w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za 2021 r. i art. 6 ust. 4c ww. ustawy za lata 2022-2024.

Tym samym, przysługuje Pani prawo do skorzystania za lata 2021-2024 z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko na zasadach określonych w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za 2021 r. i art. 6 ust. 4c ww. ustawy za lata 2022-2024. Przysługiwać Pani będzie również prawo do rozliczania się w kolejnych latach w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, określony w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli nie zmieni się stan faktyczny lub nie ulegną zmianie przepisy prawa podatkowego w tym zakresie.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu interpretacji Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Pani w zakresie przedstawionego stanu faktycznego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).