Rozwiązywanie umów o pracę - odpowiedzi na trudne pytania

WSTĘP

Najprostszym i najmniej sformalizowanym sposobem rozwiązania umowy o pracę jest rozwiązanie jej za porozumieniem stron. Rozwiązanie umowy w tym trybie jest możliwe w każdym czasie i terminie. Decydujące znaczenie ma wola stron stosunku pracy. Nie ma znaczenia, czy pracownik jest w tym czasie w pracy czy też jest nieobecny z przyczyn usprawiedliwionych.

Jednak najczęściej spotykanym sposobem rozwiązania stosunku pracy jest rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem. Zastosowanie wypowiedzenia umowy o pracę jest możliwe zarówno przez pracodawcę, jak i pracownika. Ten tryb rozwiązania umowy jest bardziej sformalizowany. Przepisy określają zarówno formę, w jakiej wypowiedzenie powinno nastąpić, jak i niezbędne elementy, jakie wypowiedzenie powinno zawierać. Długość okresu wypowiedzenia zależy od zakładowego stażu pracy pracownika. Dotyczy to obecnie zarówno umów o pracę na czas określony, jak i umów zawartych na czas nieokreślony.

Kolejnym sformalizowanym trybem prowadzącym do ustania stosunku pracy jest rozwiązanie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia. Pracodawca może w ten sposób rozwiązać umowę z winy pracownika, tj. z powodu:

● ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków przez pracownika,
● popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
● zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia może także dojść z przyczyn niezawinionych przez pracownika, np. z powodu długotrwałego przebywania na zwolnieniu lekarskim. W tych przypadkach dochodzi do natychmiastowego ustania stosunku pracy łączącego pracodawcę z pracownikiem. Po spełnieniu wynikających z Kodeksu pracy przesłanek zależy od woli pracodawcy, czy rozwiąże on z pracownikiem umowę o pracę bez wypowiedzenia. W określonych przypadkach również pracownik ma prawo do natychmiastowego rozwiązania umowy o pracę. Najczęściej dochodzi do tego w sytuacji, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika. Pracownik może również rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go do innej pracy w terminie wskazanym w orzeczeniu, odpowiedniej ze względu na jego stan zdrowia.