Wyrok NSA z dnia 25 kwietnia 2023 r., sygn. I FSK 18/21

1. Podczas rozstrzygania o zarzucie przedawnienia zobowiązania podatkowego, sąd pierwszej instancji jest zobowiązany do analizy okoliczności towarzyszących wszczęciu postępowania karnego skarbowego, aby ocenić, czy nie doszło do instrumentalnego wykorzystania instytucji z zakresu postępowania karnego. 

2. Bez względu na formalne przesłanki zawieszenia biegu terminu przedawnienia, sąd powinien skontrolować, czy wszczęcie postępowania karnego skarbowego nie miało na celu wyłącznie wpłynięcia na termin przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Roman Wiatrowski, Sędzia NSA Izabela Najda-Ossowska (sprawozdawca), Sędzia NSA Mariusz Golecki, , po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej I. GmbH z siedzibą w R. w Niemczach od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 24 września 2020 r. sygn. akt I SA/Ke 120/20 w sprawie ze skargi I. GmbH z siedzibą w R. w Niemczach na decyzję Naczelnika Świętokrzyskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Kielcach z dnia 23 grudnia 2019 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za październik 2013 r. 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości i sprawę przekazuje Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Kielcach do ponownego rozpoznania, 2) zasądza od Naczelnika Świętokrzyskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Kielcach na rzecz I. GmbH z siedzibą w R. w Niemczach kwotę 34 437 (trzydzieści cztery tysiące czterysta trzydzieści siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

1. Wyrokiem z 24 września 2020 r., sygn. akt I SA/Ke 120/20, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach oddalił skargę I. z siedzibą w R. w Niemczech (dalej: Skarżąca/Spółka) na decyzję Naczelnika Świętokrzyskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Kielcach (dalej: Organ) z 23 grudnia 2019 r., w przedmiocie podatku od towarów i usług za październik 2013 r.

2. Sąd pierwszej instancji uznał, że zaskarżona decyzja nie narusza prawa materialnego ani procesowego, w szczególności ocenił kwestię przedawnienia zobowiązania podatkowego za październik 2013 rok, którego termin upływał z końcem 2018 r. w sytuacji, gdy decyzje Organu w obu instancjach wydane zostały w 2019 roku. Sąd uznał, że w sprawie doszło do skutecznego zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego na podstawie art. 70 § 6 pkt 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900 ze zm. dalej: O.p.) od dnia 29 listopada 2018 r. W tym dniu bowiem wszczęte zostało śledztwo w sprawie o przestępstwo skarbowe, o którym Spółka jako podatnik została zawiadomiona. Stwierdził, że zarzut Skarżącej, iż wszczęcie postępowania karnoskarbowego na miesiąc przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania to wyraz instrumentalnego posługiwania się instytucją prawa pozostaje poza zakresem sprawy. Literalne brzmienie art. 70 § 6 pkt 1 O.p. prowadzi do wniosku, że przedmiotem analizy sądu administracyjnego winny być jedynie okoliczności: wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, zawiadomienia o tym podatnika i związanie z niewykonaniem zobowiązania. Konkludował, że bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany przez sam fakt wszczęcia postępowania karnoskarbowego i bez znaczenia pozostają przyczyny i okoliczności jego wszczęcia. Organ podatkowy nie jest uprawniony do kontroli zasadności wszczęcia postępowania karnoskarbowego wobec podatnika.

3. W kontekście takiego stanowiska Sąd pierwszej instancji wskazał, że okolicznością bezsporną jest, iż 29 listopada 2018 r. zostało wszczęte śledztwo w sprawie o przestępstwo skarbowe ujawnione w Spółce, polegające na podaniu nieprawdy w deklaracji VAT – 7 złożonej za październik 2013 r., tj. o czyn określony w art. 76 § 1 k.k.s., w związku z art. 62 § 2 k.k.s., art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1 k.k.s. Stosownie do art. 70c O.p. Spółka została zawiadomiona o zawieszeniu z dniem 29 listopada 2018r., tj. z dniem wszczęcia w/w śledztwa biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za październik 2013 r., pismem z 30 listopada 2018r., doręczonym jej 14 grudnia 2018 r. W konsekwencji Sąd pierwszej instancji uznał za niezasadny zarzut wydania zaskarżonej decyzji w warunkach przedawnienia. Jako niezasadne ocenił też pozostałe zarzuty skargi.