Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 4 marca 2022 r., sygn. II SA/Gl 1491/21

Samorząd terytorialny

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grzegorz Dobrowolski, Sędziowie Sędzia WSA Andrzej Matan, Sędzia WSA Stanisław Nitecki (spr.), Protokolant specjalista Ewa Bojarska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 marca 2022 r. sprawy ze skargi Wojewody Śląskiego na uchwałę Rady Miejskiej w Tarnowskich Górach z dnia 25 marca 2015 r. nr V/60/2015 w przedmiocie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy oddala skargę.

Uzasadnienie

Pismem z 19 października 2021 r. Wojewoda Śląski działając na podstawie art. 93 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2021 r. poz. 1372) wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach na uchwałę Rady Miejskiej w Tarnowskich Górach z 25 marca 2015 r. nr V/60/2015 w sprawie wprowadzenia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Tarnowskie Góry wnosząc o stwierdzenie jej nieważności w całości jako sprzecznej z art. 4 ust. 2 ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r. poz. 1399) w związku z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1997 r. poz. 78, poz. 483). W motywach skargi podkreślono, że kwestionowana uchwała została uchylona uchwałą Rady Miejskiej w Tarnowskich Górach z 17 lutego 2021 r. nr XXXI/335/2021 w sprawie wprowadzenia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Tarnowskie Góry. Następnie w skardze tej przywołano przepisy, które legły u podstaw wydania kwestionowanej uchwały i zamieszczono stwierdzenie, że zakres spraw, które mogą być taką uchwałą normowany posiada charakter zamknięty. Nadto podniesiono, że z uwagi na charakter tej uchwały, powinno się w niej unormować wszystkie kwestie wskazane w przepisach stanowiących podstawę jej podjęcia. Zaskarżona uchwała takiego wymogu nie spełnia, ponieważ brak jest w niej kompleksowych wymagań w zakresie selektywnego zbierania lub przyjmowania przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych lub zapewnienia przyjmowania w inny sposób następujących odpadów: przeterminowane leki i chemikalia, zużyte baterie i akumulatory, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, meble i inne odpady wielogabarytowe, zużyte opony, odpady zielone oraz odpady budowlane i rozbiórkowe stanowiące odpady komunalne, a także odpadów komunalnych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 4a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. W skardze wskazano, że organ jednostki samorządu terytorialnego w § 2 ust. 1 pkt. 6, 7, i 8 załącznika do uchwały w sposób sprzeczny z art. 3 ust. 2 pkt. 6 ustawy i art. 4 ust. 2 pkt. 1 lit. a przywoływanej ustawy określił frakcje mebli i innych odpadów wielogabarytowych posługując się pojęciem "odpadów wielogabarytowych". Ponadto zamiast odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, w tym odpadów opakowaniowych ulegających biodegradacji określił frakcję jako "odpady ulegające biodegradacji, w tym zielone", jak również zamiast frakcji przeterminowane leki i chemikalia, zużyte baterie i akumulatory, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny powyższe zakwalifikowano do jednej frakcji "odpadów niebezpiecznych, powstających w gospodarstwach domowych, w tym przeterminowanych leków i chemikaliów, zużytych baterii i zużytych akumulatorów, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego". W dalszej części skargi podkreślono, że w kwestionowanej uchwale nie dopełniono wymogów wynikających z treści art. 4 ust. 2 pkt. 3 przywoływanej powyżej ustawy albowiem nie określono częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych. Z kolei art. 6r ust. 3 tej ustawy określa częstotliwość odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Zdaniem organu wnoszącego skargę w omawianym zakresie powinny obowiązywać dwie regulacje, ponieważ zakres upoważnień ustawowych jest rozdzielny. Z tego też powodu za nieprawidłową uznano regulację zamieszczoną w § 8 ust. 1 i 2 kwestionowanego regulaminu, ponieważ pomimo brzmienia rozdziału 3 regulaminu unormowano w nim częstotliwość odbierania odpadów komunalnych, a zatem problematykę podejmowaną na podstawie art. 6r ust. 3 przedmiotowej ustawy. W konkluzji tej części rozważań stwierdzono, że zaskarżona uchwała jest niekompletna, jako że nie zawiera unormowań w zakresie częstotliwości pozbywania się odpadów komunalnych z terenów nieruchomości, a tym samym brak jest elementu obligatoryjnego w tym przedmiocie. W dalszej części skargi podniesiono, że wymogu kompletności w zakresie wynikającym z treści art. 4 ust. 2 pkt. 3 przedmiotowej ustawy kwestionowana uchwała nie wypełnia, gdy idzie o określenie frakcji odpadów, gdyż zamiast mebli i innych odpadów wielkogabarytowych zamieszczono jedynie odpady wielkogabarytowe, zamiast frakcji odpadów przeterminowane leki i chemikalia, zużyte baterie i akumulatory, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny przyjęto jedną frakcję odpadów niebezpiecznych, a zamiast odpady komunalne ulegające biodegradacji, w tym odpady opakowaniowe ulegające biodegradacji zamieszczone odpady ulegające biodegradacji, w tym odpady zielone. Nadto podkreślono, że regulacja rozdziału 3 załącznika nie zawiera regulacji w zakresie określenia sposobu i częstotliwości pozbywania się wszystkich frakcji odpadów. W ocenie organu nadzoru powyższe nieprawidłowości zakwalifikować należy jako istotne naruszenie prawa co skutkuje negatywną oceną legalności całego uchwały. W ocenie skarżącego organu § 8 ust. 4 regulaminu uznać należy za nieprawidłowy w zakresie częstotliwości i sposobu pozbywania się nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości i wskazano w nim, że osady ściekowe z przydomowych oczyszczalni ściekowych należy usuwać z częstotliwością wynikająca z instrukcji eksploatacji oczyszczalni, w sytuacji gdy z przepisu ustawy wynika, że chodzi jedynie o ścieki gromadzone wyłącznie w zbiornikach bezodpływowych. Taką regulację uznano za wprowadzoną z przekroczeniem delegacji ustawowej. W ocenie organu nadzoru w kwestionowanej uchwale nie wypełniono delegacji ustawowej w zakresie określenia prawidłowych wymagań utrzymania w odpowiednim stanie sanitarnym pojemników. W konsekwencji uznano, że przyjęta w uchwale regulacja stanowi naruszenie postanowień art. 4 ust. 2 przedmiotowej ustawy. W skardze tej zakwestionowano także prawidłowość regulacji dotyczącej rozmieszczenia pojemników i worków na terenie nieruchomości, w tym na trenach przeznaczonych do użytku publicznego oraz na drogach publicznych. Przyjęte w kwestionowanej uchwale zasady oparte są na nieostrych kryteriach i pozostawiono podmiotowi rozmieszczającemu praktycznie dowolność w tym zakresie. Taka regulacja w ocenie organu nadzoru oznacza, że nie wypełniono delegacji ustawowej w sposób prawidłowy, zaś częściową regulację uznać należy za niewystarczająca, a to wyczerpuje znamiona naruszenia postanowień art. 4 ust. 2 przedmiotowej ustawy w związku z art. 7 Konstytucji RP. W dalszej części skargi podkreślono, że § 5 ust. 2 regulaminu wykracza poza upoważnienie zamieszczone w art. 4 ust. 2 pkt. 1 lit. c przedmiotowej ustawy w zakresie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczącym mycia i naprawy pojazdów samochodowych poza myjniami i warsztatami naprawczymi. W ocenie organu nadzoru użyte w uchwale pojęcie "bieżącej eksploatacji" jest nieostre i niejednoznaczne i narusza zasady prawidłowej legislacji. W analogiczny sposób ujmuje się pojęcie "nieuciążliwych dla sąsiednich nieruchomości oraz środowiska", które jest subiektywne i niejednoznaczne. Podkreślono również, że regulacje te jako obarczone odpowiedzialnością karną powinny być czytelne i możliwe do egzekwowania. Zdaniem organu nadzoru postanowienia § 5 regulaminu będącego załącznikiem do uchwały dotyczące obowiązków osób utrzymujących zwierzęta domowe, mające na celu ochronę przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych dla wspólnego użytku zawierają nieprawidłowe unormowania. Zdaniem organu nadzoru przyjęte w uchwale regulacje nie zawierają żadnych racjonalnych wyjątków, nie uwzględniają cech biologicznych, wieku, stanu zdrowia i fizjologii zwierząt i są bardziej rygorystyczne niż przewidziano w ustawie. Regulacja taka nie respektuje zasady proporcjonalności ograniczenia wolności i stanowi obciążenie, na które ustawodawca się nie zdecydował. Regulacja taka pozostaje w sprzeczności z treścią art. 4 ust. 2 pkt. 6 przedmiotowej ustawy. W konkluzji skargi podkreślono wagę normowanej problematyki i wskazano, że wykazane w skardze uchybienia uzasadniają stwierdzenie jej nieważności w całości.