1. Obowiązki osób ubezpieczonych i płatników

W celu umożliwienia ZUS lub płatnikom składek prawidłowego ustalenia prawa i wysokości świadczeń ubezpieczeni mają obowiązek:

● przedstawić stan faktyczny wpływający na prawo lub wysokość świadczeń (muszą np. przedstawić określone dokumenty, złożyć odpowiedni wniosek),

● informować o wszelkich zmianach wpływających na świadczenie (w przeciwnym razie może dojść do nadpłaty świadczenia i konieczności jego zwrotu z odsetkami),

● przedkładać na żądanie środki dowodowe,

● stawić się osobiście, jeżeli wymagają tego okoliczności sprawy,

● poddać się badaniom lekarskim, a także leczeniu lub rehabilitacji, jeżeli oczekuje się, że leczenie lub rehabilitacja przywrócą zdolność do pracy lub spowodują, że zdolność do pracy zostanie zachowana (chyba że badanie mogłoby narazić ubezpieczonego na pogorszenie stanu zdrowia lub zagrażać jego życiu).

Ubezpieczony jest zwolniony z tych obowiązków tylko wtedy, gdy ZUS ma możliwość ustalenia wszelkich niezbędnych okoliczności do przyznania i wypłaty świadczenia we własnym zakresie mniejszym nakładem niż ubezpieczony lub gdy badanie może narazić ubezpieczonego na pogorszenie stanu zdrowia albo zagraża jego życiu.

Jeśli ubezpieczony utrudnia wyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy, ZUS może:

● wstrzymać wypłatę świadczenia lub

● zawiesić postępowanie w sprawie do momentu, gdy ubezpieczony podejmie współpracę (art. 82 ustawy systemowej).

2. Decyzje wydawane przez ZUS i tryb odwoławczy

Postępowanie przed ZUS jest postępowaniem administracyjnym kończącym się decyzją administracyjną, która podlega kontroli sądowej.

W jakich sprawach ZUS wydaje decyzję (art. 83 ustawy systemowej)