Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 21 marca 2024 r., sygn. III SA/Wr 346/23

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Kamila Paszowska – Wojnar (sprawozdawca), Sędziowie Sędzia WSA Sędzia WSA Anetta Chołuj, Andrzej Nikiforów, Protokolant Z-ca Kierownika Sekretariatu Wydziału III Monika Tarasiewicz, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 21 marca 2024 r. sprawy ze skargi P.B. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8 sierpnia 2023 r. nr UP-579/2023 w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek uchyla zaskarżoną decyzję.

Uzasadnienie

Wnioskiem złożonym 9 października 2018 r. w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (dalej: Zakład, ZUS) Oddział we Wrocławiu Inspektorat Oleśnica P. B. (dalej: strona, skarżący) wniósł o umorzenie ciążących na nim zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Wskazał, że z informacji otrzymanej od ZUS wynika, iż ciążą na nim zaległości z tytułu składek za lata 2004-2014. Ponieważ należności te przedawniają się po upływie 5 lat, doszło już doszło do przedawnienia składek za lata 2004-2011.

Decyzją z dnia 20 grudnia 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Rzeszowie odmówił umorzenia należności z tytułu składek za zatrudnionych pracowników w części finansowanej przez płatnika składek oraz za osobę prowadzącą działalność gospodarczą w łącznej kwocie 112 528,55 zł. W wyniku ponownego rozpoznania sprawy, decyzją nr UP 90/2019 z dnia 15 marca 2019 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Bielsku Białej, na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego zwanej dalej "k.p.a.", w związku z art. 83 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778), utrzymał w mocy powyższą decyzję.

Wyrokiem z dnia 19 września 2019 r. (sygn. akt III SA/Wr 141/19) Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu uchylił decyzje wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w obu instancjach. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia wskazano, że zaskarżona decyzja nie zawiera w ogóle ustaleń i stanowiska organu w kwestii przedawnienia zaległości objętych wnioskiem skarżącego, mimo że przedawnienie było podstawową okolicznością, na którą powołał się on we wniosku o umorzenie należności składkowych. Do tych argumentów odniósł się Zakład – jednak niezwykle zdawkowo – w decyzji pierwszoinstancyjnej, ograniczając się do stwierdzenia, że strona została osobnym pismem poinformowana, że zaległości nie uległy przedawnieniu i kwestia ta została tam wyjaśniona. W dalszej części uzasadnienia podkreślono, że organ w decyzji natomiast nie wyjaśnił nawet, jakie przepisy w tym zakresie znajdują zastosowanie i które okoliczności należy uznać za istotne z ich punktu widzenia. Wskazane kwestie i istotne z ich punktu widzenia okoliczności powinny zostać omówione i wyjaśnione w uzasadnieniu decyzji. Rozpoznając ponownie sprawę organ będzie zatem obowiązany ocenić i dać temu wyraz w uzasadnieniu decyzji, czy w sprawie doszło i ewentualnie w jakim zakresie do przedawnienia należności, przy czym konieczne będzie ustalenie okresów zawieszenia, czy przerw biegu przedawnienia na podstawie obowiązujących w tym przedmiocie przepisów prawa i z uwzględnieniem ich zmian oraz poparcie tych ustaleń dokumentacją umożliwiającą Sądowi ich weryfikację. Rozstrzygając o wniosku organ musi w konsekwencji ocenić ponownie spełnienie przez stronę przesłanek umorzenia, odnosząc wynikające z przepisów wymogi oraz ustalenia w zakresie sytuacji finansowej i życiowej skarżącej do ostatecznej wartości zadłużenia, po uwzględnieniu ewentualnych przedawnień.

Rozstrzygając ponownie o wniosku strony, na skutek uchylenia wyrokiem z dnia 19 września 2019 r. poprzednich decyzji, ZUS w decyzji z dnia 17 lipca 2020 r. (nr UP-437/2020) również nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku o umorzenie zaległości w zapłacie składek na ubezpieczenia społeczne, utrzymując w mocy rozstrzygnięcie ZUS wydane w pierwszej instancji z dnia 3 kwietnia 2020 r. (nr 613/2020).