Wyrok NSA z dnia 29 lutego 2024 r., sygn. III OSK 328/23

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Przemysław Szustakiewicz Sędziowie: Sędzia NSA Teresa Zyglewska Sędzia del. WSA Paweł Mierzejewski (spr.) po rozpoznaniu w dniu 29 lutego 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 listopada 2022 r. sygn. akt II SA/Wa 1358/22 w sprawie ze skargi K.S. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 31 maja 2022 r. nr 010000/620/25307/2021/CSW w przedmiocie odmowy przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz skarżącego K.S. 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 25 listopada 2022 r., sygn. akt II SA/Wa 1358/22, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w sprawie ze skargi K.S. (dalej jako "wnioskodawca" albo "skarżący") na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej jako "organ" albo "Prezes ZUS") z dnia 31 maja 2022 r. nr 010000/620/25307/2021/CSW w przedmiocie odmowy przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku, uchylił zaskarżoną decyzję oraz zasądził od Prezesa ZUS na rzecz skarżącego kwotę 480 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Prezes ZUS opisaną na wstępie decyzją wydaną na podstawie art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 53 ze zm.), dalej jako "ustawa emerytalna", odmówił przyznania wnioskowanego świadczenia. W uzasadnieniu wydanej decyzji Prezes ZUS wskazał, że zgodnie z art. 83 ustawy emerytalnej ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą - ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek - podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania, Prezes ZUS może przyznać w drodze wyjątku świadczenia w wysokości nieprzekraczającej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie. Jak wskazał organ, warunki określone w wyżej cytowanym art. 83 ustawy emerytalnej muszą być spełnione łącznie, a niespełnienie nawet jednego z nich wyklucza możliwość przyznania świadczenia w drodze wyjątku. Organ wyjaśnił, że z akt rozpatrywanej sprawy wynika, iż wnioskodawca pozostaje w zatrudnieniu. Stąd uznał, że wnioskodawca nie spełnia przesłanki niemożności podjęcia pracy lub innej działalności objętej ubezpieczeniami społecznymi oraz nie pozostaje bez niezbędnych środków utrzymania.

Skarżący wywiódł skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wnosząc o jej uchylenie. Podniósł, że orzeczeniem z dnia 3 września 2020 r. został uznany przez lekarza orzecznika ZUS za całkowicie niezdolnego do pracy do dnia 30 września 2022 r. Wyjaśnił też, że jest nieuleczalnie chory, cierpi na złośliwą chorobę nowotworową i z tego powodu został u niego przeprowadzony zabieg laryngektomii polegający na wycięciu krtani. Skarżący wskazał, że tylko formalnie znajduje się w zatrudnieniu, gdyż z powodu choroby nie wykonuje pracy od 2018 r. i nie osiąga żadnego dochodu, a od dnia 1 listopada 2020 r. przebywa na urlopie bezpłatnym i w tym czasie jego pracodawca nie odprowadza za niego składek na ubezpieczenie społeczne. Skarżący podkreślił, że od kilku lat nie osiąga żadnego dochodu jak również nie otrzymuje żadnego świadczenia z ZUS. Pozostaje na utrzymaniu żony, która ze skromnej pensji utrzymuje siebie, skarżącego oraz ich syna. Z tego powodu nie można uznać, że skarżący posiada niezbędne środki utrzymania.