Wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z dnia 17 kwietnia 2024 r., sygn. II SA/Go 65/24

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jarosław Piątek Sędziowie Sędzia WSA Grażyna Staniszewska (spr.) Sędzia WSA Jacek Jaśkiewicz Protokolant st. sekr. sąd. Magdalena Komar po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 kwietnia 2024 r. sprawy ze skargi R.S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] r., nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego oddala skargę.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] po rozpatrzeniu odwołania R.S. od decyzji Wójta Gminy [...] z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku ze sprawowaniem opieki nad matką – M.S., na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14.06.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r., poz. 775, ze zm., dalej jako - kpa) art. 17, art. 23 i art. 24 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2023 r., poz. 390, ze zm., dalej jako - u.ś.r.) utrzymało zaskarżoną decyzję w mocy.

Decyzja zapadła w następujących okolicznościach sprawy.

Wskazaną powyżej decyzją z dnia [...] r. organ I instancji odmówił przyznania R.S. prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku ze sprawowaniem opieki nad matką M.S. W uzasadnieniu organ wskazał, że zgodnie z orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia [...] r. nr [...] M.S. jest niezdolna do samodzielnej egzystencji. Data powstania niezdolności do samodzielnej egzystencji to [...] październik 2019 r. Zgodnie z art. 17 ust. 1 u.ś.r. świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje: 1) matce albo ojcu, 2) opiekunowi faktycznemu dziecka, 3) osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. 4) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności - jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz koniecznością stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. R.S. oświadczył, że jest rolnikiem ale ze względu na konieczność stałej, długotrwałej opieki i pomocy matce w codziennym funkcjonowaniu zrezygnował od [...] lutego 2023 r. z prowadzenia gospodarstwa rolnego i wykonywania w nim pracy. Z zaświadczenia KRUS z dnia [...] r. znak: [...] wynika, że R.S. jest rolnikiem w rozumieniu ustawy z dnia 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Organ wskazał, że M.S. nie jest osobą leżącą, ale z uwagi na swoją niepełnosprawność potrzebuje pomocy we wszystkich czynnościach dnia codziennego. Jest po zawale serca, choruje na wielopoziomową dyskopatię szyjną z zespołem bólowym. Nie wychodzi na dwór. spaceruje w obrębie mieszkania. Nie jest w stanie wyjść poza miejsce zamieszkania, wymaga pomocy w czynnościach samoobsługowych. R.S. zajmuje się wszystkimi czynnościami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa domowego - gotuje, podaje matce posiłki, sprząta, pierze, załatwia sprawy urzędowe, opłaca rachunki, robi zakupy, pali w piecu. Ponadto mierzy matce ciśnienie, podaje leki trzy razy dziennie, pomaga w wykonywaniu ćwiczeń rehabilitacyjnych dwa razy dziennie, wykonuje masaże i smaruje kremami przeciw odparzeniom. Wykonywane czynności spowodowały, że R.S. zrezygnował z pracy w gospodarstwie rolnym. Opieka nad matką jest na tyle absorbująca, że stanowi przeszkodę w wykonywaniu pracy zarobkowej. R.S. nie mieszka z matką, ale mieszka w bliskiej odległości od miejsca zamieszkania osoby wymagającej opieki (6 min. piechotą) i od wczesnych godzin porannych asystuje matce w codziennym funkcjonowaniu. Z rodzinnego wywiadu środowiskowego wynika, że M.S. ze względu na stan zdrowia jest niezdolna do samodzielnej egzystencji. Wszelkie potrzeby życiowe matki załatwia R.S. Z wniosków pracownika socjalnego przeprowadzającego wywiad środowiskowy wynika, że M.S. nie może samodzielnie realizować swoich podstawowych potrzeb życiowych i społecznych z powodu swojej niepełnosprawności i pomoc ze strony syna jest zasadna i wskazana. W toku postępowania administracyjnego ustalono, że R.S. jest jedyną osobą w rodzinie, która może sprawować opiekę i na której ciąży obowiązek alimentacyjny zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodek rodzinny i opiekuńczy. M.S. jest wdową. R.S. jest jedną osobą z dzieci, która może i chce sprawować opiekę nad niepełnosprawną matką. Pozostałe dzieci pracują zawodowo i ze względów finansowych nie mogą zrezygnować z pracy. M.S. ur. [...] r. orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia [...] r. została uznana za trwale niezdolną do samodzielnej egzystencji, a niezdolność do samodzielnej egzystencji istnieje od [...] października 2019 r., co oznacza, że niepełnosprawność osoby wymagającej opieki nie powstała ani przed ukończeniem 18 roku życia, ani w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia. W dniu 20 lipca 2023 r. do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w [...] wpłynęło pismo z Urzędu Gminy informujące, że R.S. ma grunty w posiadaniu samoistnym o wielkości 0.9600 ha fizycznych, co stanowi 0,3240 ha przeliczeniowych. Oświadczono również, że R.S. nie może ubiegać się o zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej z tego powodu, że za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy. Ponadto organ uzyskał informację, że w 2022 r. R.S. nie osiągnął żadnego dochodu. W ocenie organu w sprawie nie został spełniony warunek z art. 17 ust. 1 u.ś.r. Mimo spełnienia przesłanki faktycznie sprawowanej opieki, świadczenie pielęgnacyjne nie może zostać przyznane, gdyż świadczenie pielęgnacyjne przysługuje z tytułu rezygnacji z zatrudnienia, a R.S. nie wykazał utraty dochodu.