Domniemanie pełnienia służby w totalitarnym państwie zgodnie z ustawą zaopatrzeniową - Wyrok SN z dnia 28 listopada 2023 r., sygn. III USKP 16/23

W sytuacji, gdy dana osoba pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa w instytucjach i formacjach wymienionych w art. 13b ustawy zaopatrzeniowej, domniemywa się, że służba ta była wykonywana na rzecz totalitarnego państwa, a Sąd ma obowiązek stosować przepis art. 15c ust. 3 ustawy zaopatrzeniowej, mimo braku indywidualnych dowodów na działania represyjne danej osoby, chyba że takie domniemanie zostanie obalone w procesie cywilnym.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Renata Żywicka (przewodniczący) 

‎SSN Leszek Bielecki ‎

SSN Robert Stefanicki (sprawozdawca)

w sprawie z odwołania M.S. ‎od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno - Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji ‎o wysokość emerytury policyjnej, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 28 listopada 2023 r., ‎skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie ‎z dnia 10 marca 2022 r., sygn. akt III AUa 596/21,

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego Sądowi Apelacyjnemu w Lublinie.

Uzasadnienie

Wyrokiem z 27 maja 2021 r. Sąd Okręgowy w Radomiu zmienił decyzję Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji i ustalił wysokość emerytury policyjnej M. S., poczynając od 1 października 2017 r. z pominięciem art. 15c ust. 1 do 3 ustawy z 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej i ich rodzin oraz zasądził od organu rentowego na rzecz M.S. zwrot kosztów procesu. Sąd I instancji ustalił, że decyzją z 2 marca 2010 r. M. S. nabył prawo do emerytury policyjnej od 29 stycznia 2010 r., a decyzją z 8 sierpnia 2017 r. Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji od 1 października 2017 r. ponownie ustalił wysokość świadczenia na podstawie art. 15 c w zw. z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2016 r., poz. 708 z późn. zm., dalej jako ustawa zaopatrzeniowa, obecnie tj. Dz.U. z 2023 r., poz. 1280) oraz na podstawie otrzymanej z IPN informacji nr […] z 11 maja 2017 r. i ograniczył je do kwoty przeciętnej emerytury ogłoszonej przez Prezesa ZUS tj. 2.069,02 zł. M.S. urodził się […] 1965 r., posiada wykształcenie wyższe. Z dniem 15 sierpnia 1989 r. został przyjęty do służby w Departamencie I Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i mianowany funkcjonariuszem w okresie służby przygotowawczej na stanowisku młodszego inspektora, w dniu 19 sierpnia 1989 r. został przyjęty do grona słuchaczy studiów podyplomowych oficerskich Ośrodka Kształcenia Kadr Wywiadu w K., z dniem 16 czerwca 1990 r. został odwołany ze stanowiska słuchaczy Ośrodka Kształcenia Kadr Wywiadu. Od 17 czerwca 1990 r. zajmował stanowisko młodszego inspektora Departamentu I Wydziału XVII Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, a od 1 sierpnia 1990 r. do 28 czerwca 2002 r. był funkcjonariuszem w Urzędzie Ochrony Państwa, w tym do 15 maja 1998 r. w referacie „W” ZW UOP w R., a następnie w Delegaturze UOP w R.. Od 29 czerwca 2002 r. do 29 stycznia 2010 r. był funkcjonariuszem w Delegaturze Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w R.. M. S. od 1 sierpnia 1990 r. posiadał stopień starszego szeregowego UOP, od 2 listopada 1990 r. podporucznika UOP, od 11 listopada 1993 r. porucznika UOP, od 11 listopada 1997 r. kapitana UOP i od 11 listopada 2003 r. majora ABW. W trakcie pełnienia służby w okresach od 15 czerwca 1998 r. do 31 października 2004 r., od 1 stycznia 2005 r. do 20 lipca 2007 r. i od 21 lipca 2007 r. do 24 listopada 2009 r. M. S. podejmował czynności operacyjno-rozpoznawcze, uzasadniające podwyższenie emerytury funkcjonariusza o 0,5% podstawy wymiaru za każdy rok służby pełnionej w warunkach szczególnie zagrażających życiu i zdrowiu. Postanowieniem z 7 maja 2009 r. Prezydent RP odznaczył go Brązowym Krzyżem Zasługi.