Zasady odpowiedzialności podatkowej

Odpowiedzialność osobista

Podstawowe znaczenie dla zabezpieczenia realizacji należności podatkowych ma odpowiedzialność osobista za zobowiązania podatkowe. Odpowiedzialność ta związana jest z niewypełnieniem lub nienależytym wypełnieniem obowiązków podatkowych wynikających z prawa podatkowego, a więc z działaniem własnym podatnika. Na równi z podatnikiem traktuje się płatnika i inkasenta, a także sukcesorów podatników, płatników czy inkasentów. Przy czym bez znaczenia jest wina bądź jej brak w wypełnianiu powyższych obowiązków, gdyż odpowiedzialność ta ma charakter obiektywny. Bez znaczenia dla odpowiedzialności podatkowej jest zatem fakt, gdy podatnik nie zapłacił w całości lub w części należnego podatku, z powodu niewiedzy lub nieznajomości prawa, a także wtedy, gdy winę za niezapłacenie podatku lub zapłacenie go w kwocie niższej, niż wynika to z obowiązujących przepisów, ponosi osoba trzecia. Z tego punktu widzenia na uwagę zasługuje orzeczenie NSA z 18 listopada 1985 r. (III SA 1075/85, POP 1/92, poz. 4), zgodnie z którym niewpisanie przez pracownika zatrudnionego przez podatnika do ewidencji kwoty uzyskanej ze sprzedaży nie zwalnia podatnika od odpowiedzialności za wynikające z tego faktu konsekwencje. Osobą odpowiedzialną za zobowiązania podatkowe i za wykonanie wszystkich obowiązków z tym związanych jest podatnik, tj. osoba zobowiązana do uiszczenia podatku z tytułu ciążącego na niej obowiązku podatkowego.

Również bez znaczenia dla spełnienia świadczenia, wynikającego ze zobowiązania podatkowego, jest powierzenie prowadzenia dokumentacji podatkowej wyspecjalizowanemu podmiotowi, jakim jest biuro rachunkowe lub doradca podatkowy. Podatnikowi, który poniósł szkodę z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy prowadzenia ewidencji podatkowej przez biuro rachunkowe, służy wprawdzie prawo dochodzenia odszkodowania, jednakże może być ono realizowane jedynie na drodze postępowania cywilnego przed sądem powszechnym.