Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej - dodatkowe 2 dni dla pracownika

Od 26 kwietnia 2023 r. pracownicy mają prawo do zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem. Zwolnienie to przysługuje w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w ciągu całego roku. Pracownik korzystający z tego uprawnienia zachowuje prawo do połowy wynagrodzenia. Nie należy porównywać zwolnienia z tytułu siły wyższej z urlopem na żądanie, gdyż są to dwa różne rozwiązania prawne. Kto może skorzystać ze zwolnienia w 2024 roku?

Zobacz również: Urlop opiekuńczy i zwolnienie z tytułu siły wyższej – zasady udzielania >>>

W wyniku nowelizacji Kodeksu pracy od 26 kwietnia 2023 r. wprowadzono zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika (art. 148¹ Kodeksu pracy).

Przesłanka „działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika” nie została zdefiniowana w przepisach Kodeksu pracy. Należy jednak uznać, że w przypadku udzielania tego zwolnienia od pracy jako siłę wyższą należałoby rozumieć (odmiennie niż w prawie cywilnym) zdarzenie istotne dla pracownika, związane z chorobą lub wypadkiem, które wymaga jego natychmiastowej obecności. Zatem dane zdarzenie w życiu prywatnym pracownika byłoby dla niego siłą wyższą.

O sposobie wykorzystania (w wymiarze 2 dni lub 16 godzin) w danym roku kalendarzowym omawianego zwolnienia od pracy decyduje pracownik w pierwszym wniosku składanym o jego udzielenie w danym roku kalendarzowym. 

Wniosek o zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej >>>

Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej udzielane w wymiarze godzinowym pracownikowi zatrudnionemu w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. W takim przypadku niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny. Nie dotyczy to więc niepełnoetatowców korzystających z takiego zwolnienia w wymiarze dniowym. Takim pracownikom bez względu na wymiar etatu przysługuje zwolnienie z powodu działania siły wyższej w wymiarze 2 dni.

Ze zwolnienia od pracy udzielanego w wymiarze godzinowym może skorzystać także pracownik, dla którego dobowa norma czasu pracy, wynikająca z odrębnych przepisów, jest krótsza niż 8 godzin np. pracownik z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności albo pracownik zatrudniony w służbie zdrowia. Pracodawca ma obowiązek dopuszczenia pracownika do pracy po skorzystaniu przez niego z tego zwolnienia na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli jest to niemożliwe – na stanowisku równorzędnym i na warunkach nie mniej korzystnych od obowiązujących przed skorzystaniem ze zwolnienia.

Nie należy omawianego uprawnienia porównywać z urlopem wypoczynkowym udzielanym w trybie „na żądanie” ze względu na różny cel tych instytucji. Urlop służy bowiem wypoczynkowi pracownika, natomiast zwolnienie z powodu działania siły wyższej jest związane z koniecznością załatwienia przez pracownika nagłych spraw, które są od niego niezależne, ale wymagają jego osobistej obecności.

Kodeks Pracy 2024. Praktyczny komentarz z przykładami -NOWA PUBLIKACJA INFORLEX >>>