§ 21. 1. Rozliczenia wynikające z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczanej i pobranej z systemu prowadzi się na podstawie:

1) przekazanych informacji o ilości energii elektrycznej wynikającej z zawartych umów sprzedaży energii elektrycznej;

2) zmierzonych ilości energii elektrycznej rzeczywiście wytworzonej lub pobranej z sieci;

3) ilości energii elektrycznej wynikających z poleceń operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego dotyczących wykorzystania ofert bilansujących.

1a. [1] (uchylony)

2. [2] W rozliczeniach wynikających z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczanej i pobranej z systemu cenę za tę energię ustala się jako:

1) sumę ceny swobodnego bilansowania i składnika bilansującego – w przypadku energii elektrycznej pobranej z systemu przesyłowego elektroenergetycznego;

2) różnicę między ceną swobodnego bilansowania a składnikiem bilansującym – w przypadku energii elektrycznej dostarczonej do systemu przesyłowego elektroenergetycznego.

3. [3] Cenę swobodnego bilansowania, o której mowa w ust. 2, określa się jako cenę krańcową wyznaczoną dla każdego okresu rozliczania niezbilansowania na podstawie ofert bilansujących dla swobodnego bilansowania.

4. Wartość składnika bilansującego, o którym mowa w ust. 2, określa się na podstawie różnicy pomiędzy średnią ceną energii elektrycznej na rynku energii elektrycznej, z wyłączeniem centralnego mechanizmu bilansowania handlowego, oraz średnią ceną swobodnego bilansowania, przyjmując, że wartość tego składnika może być:

1) większa od zera, jeżeli dla zapewnienia warunków konkurencji na rynku energii elektrycznej lub bezpieczeństwa pracy krajowego systemu elektroenergetycznego jest wymagane tworzenie zachęt ekonomicznych, dla podmiotów uczestniczących w rynku energii elektrycznej, do bilansowania energii elektrycznej dostarczonej i pobranej z systemu w ramach umów sprzedaży energii elektrycznej zawieranych przez te podmioty;

2) równa zero, jeżeli nie występuje potrzeba tworzenia zachęt ekonomicznych, o których mowa w pkt 1.

5. W zakresie jednostek wytwórczych centralnie dysponowanych rozliczeń wynikających z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczonej i pobranej z systemu dokonuje się na podstawie cen swobodnego bilansowania.

5a. W rozliczeniach, o których mowa w ust. 5, nie uwzględnia się ilości energii elektrycznej dostarczonej oraz pobranej przez jednostki wytwórcze centralnie dysponowane:

1) gdy praca tych jednostek odbywa się bez polecenia operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego; do rozliczenia tej energii stosuje się ceny ustalone w sposób określony w ust. 2;

2) w przypadku, o którym mowa w ust. 6.

6. W przypadku gdy praca jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej odbywa się na polecenie operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego ze względów innych niż swobodne bilansowanie, rozliczeń wynikających z pracy tej jednostki w następstwie wykonania tego polecenia dokonuje się na podstawie:

1) cen wymuszonej dostawy energii elektrycznej, zwanych dalej „CWD”,

2) cen wymuszonego odbioru energii elektrycznej, zwanych dalej „CWO”,

3) cen uruchomienia, zwanych dalej „CU”

– ustalonych zgodnie z § 21a w umowie o świadczenie usług przesyłania energii elektrycznej.

6a. W rozliczeniach z tytułu energii elektrycznej dostarczonej do systemu w celu usunięcia ograniczeń, o których mowa w § 24 ust. 5, jako cenę za tę energię stosuje się niższą z cen:

1) cenę średnią z CWD i CWO pomniejszoną o koszt, o którym mowa w § 21a ust. 1 pkt 2;

2) cenę swobodnego bilansowania.

6b. W przypadku energii elektrycznej odebranej z systemu przez magazyn energii elektrycznej w celu usunięcia ograniczeń, o których mowa w § 24 ust. 5, jako cenę za tę energię stosuje się wyższą z cen, o których mowa w ust. 6a pkt 1 i 2.

6c.  Rozliczenia, które są dokonywane na podstawie CWD i CWO, dotyczące jednostki wytwórczej, o której mowa w § 21a ust. 3 pkt 3, są korygowane przez operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego z uwzględnieniem zasad określonych w warunkach dotyczących bilansowania, o których mowa w art. 18 rozporządzenia Komisji (UE) 2017/2195 z dnia 23 listopada 2017 r. ustanawiającego wytyczne dotyczące bilansowania, przez uwzględnienie kosztu zużytego paliwa podstawowego, wyznaczonego zgodnie z § 21a ust. 1 pkt 1, wykonanego w miesiącu kalendarzowym, którego dotyczą korygowane rozliczenia.

7. (uchylony)

8. (uchylony)

9. (uchylony)

10. (uchylony)

11. (uchylony)

§ 21. 1. Rozliczenia wynikające z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczanej i pobranej z systemu prowadzi się na podstawie:

1) przekazanych informacji o ilości energii elektrycznej wynikającej z zawartych umów sprzedaży energii elektrycznej;

2) zmierzonych ilości energii elektrycznej rzeczywiście wytworzonej lub pobranej z sieci;

3) ilości energii elektrycznej wynikających z poleceń operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego dotyczących wykorzystania ofert bilansujących.

1a. Na potrzeby rozliczenia z podmiotami odpowiedzialnymi za bilansowanie handlowe z tytułu różnicy ilości energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, w zakresie, w jakim ta różnica nie wynika z poleceń operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego, o których mowa w ust. 1 pkt 3, stosuje się cenę wyznaczoną jako odpowiadająca cenie swobodnego bilansowania, przy czym jeżeli suma ilości energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 3, w zakresie użytym do równoważenia dostaw energii elektrycznej z zapotrzebowaniem na tę energię:

1) jest ujemna (przekontraktowanie) – cena wyznaczana na potrzeby tego rozliczenia jest nie wyższa niż rynkowa cena energii elektrycznej;

2) jest dodatnia (niedokontraktowanie) – cena wyznaczana na potrzeby tego rozliczenia jest nie niższa niż rynkowa cena energii elektrycznej.

2. W rozliczeniach wynikających z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczanej i pobranej z systemu cenę za tę energię ustala się jako:

1) sumę ceny wyznaczonej zgodnie z ust. 1a i składnika bilansującego – w przypadku energii elektrycznej pobranej z systemu przesyłowego elektroenergetycznego;

2) różnicę między ceną wyznaczoną zgodnie z ust. 1a a składnikiem bilansującym – w przypadku energii elektrycznej dostarczonej do systemu przesyłowego elektroenergetycznego.

3. Cenę swobodnego bilansowania, o której mowa w ust. 1a, określa się jako cenę krańcową wyznaczoną dla każdego okresu rozliczania niezbilansowania na podstawie ofert bilansujących dla swobodnego bilansowania.

4. Wartość składnika bilansującego, o którym mowa w ust. 2, określa się na podstawie różnicy pomiędzy średnią ceną energii elektrycznej na rynku energii elektrycznej, z wyłączeniem centralnego mechanizmu bilansowania handlowego, oraz średnią ceną swobodnego bilansowania, przyjmując, że wartość tego składnika może być:

1) większa od zera, jeżeli dla zapewnienia warunków konkurencji na rynku energii elektrycznej lub bezpieczeństwa pracy krajowego systemu elektroenergetycznego jest wymagane tworzenie zachęt ekonomicznych, dla podmiotów uczestniczących w rynku energii elektrycznej, do bilansowania energii elektrycznej dostarczonej i pobranej z systemu w ramach umów sprzedaży energii elektrycznej zawieranych przez te podmioty;

2) równa zero, jeżeli nie występuje potrzeba tworzenia zachęt ekonomicznych, o których mowa w pkt 1.

5. W zakresie jednostek wytwórczych centralnie dysponowanych rozliczeń wynikających z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczonej i pobranej z systemu dokonuje się na podstawie cen swobodnego bilansowania.

5a. W rozliczeniach, o których mowa w ust. 5, nie uwzględnia się ilości energii elektrycznej dostarczonej oraz pobranej przez jednostki wytwórcze centralnie dysponowane:

1) gdy praca tych jednostek odbywa się bez polecenia operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego; do rozliczenia tej energii stosuje się ceny ustalone w sposób określony w ust. 2;

2) w przypadku, o którym mowa w ust. 6.

6. W przypadku gdy praca jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej odbywa się na polecenie operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego ze względów innych niż swobodne bilansowanie, rozliczeń wynikających z pracy tej jednostki w następstwie wykonania tego polecenia dokonuje się na podstawie:

1) cen wymuszonej dostawy energii elektrycznej, zwanych dalej „CWD”,

2) cen wymuszonego odbioru energii elektrycznej, zwanych dalej „CWO”,

3) cen uruchomienia, zwanych dalej „CU”

– ustalonych zgodnie z § 21a w umowie o świadczenie usług przesyłania energii elektrycznej.

6a. W rozliczeniach z tytułu energii elektrycznej dostarczonej do systemu w celu usunięcia ograniczeń, o których mowa w § 24 ust. 5, jako cenę za tę energię stosuje się niższą z cen:

1) cenę średnią z CWD i CWO pomniejszoną o koszt, o którym mowa w § 21a ust. 1 pkt 2;

2) cenę swobodnego bilansowania.

6b. W przypadku energii elektrycznej odebranej z systemu przez magazyn energii elektrycznej w celu usunięcia ograniczeń, o których mowa w § 24 ust. 5, jako cenę za tę energię stosuje się wyższą z cen, o których mowa w ust. 6a pkt 1 i 2.

6c. [3] Rozliczenia, które są dokonywane na podstawie CWD i CWO, dotyczące jednostki wytwórczej, o której mowa w § 21a ust. 3 pkt 3, są korygowane przez operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego z uwzględnieniem zasad określonych w warunkach dotyczących bilansowania, o których mowa w art. 18 rozporządzenia Komisji (UE) 2017/2195 z dnia 23 listopada 2017 r. ustanawiającego wytyczne dotyczące bilansowania, przez uwzględnienie kosztu zużytego paliwa podstawowego, wyznaczonego zgodnie z § 21a ust. 1 pkt 1, wykonanego w miesiącu kalendarzowym, którego dotyczą korygowane rozliczenia.

7. (uchylony)

8. (uchylony)

9. (uchylony)

10. (uchylony)

11. (uchylony)

§ 21. 1. [5] Rozliczenia wynikające z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczanej i pobranej z systemu prowadzi się na podstawie:

1) przekazanych informacji o ilości energii elektrycznej wynikającej z zawartych umów sprzedaży energii elektrycznej;

2) zmierzonych ilości energii elektrycznej rzeczywiście wytworzonej lub pobranej z sieci;

3) ilości energii elektrycznej wynikających z poleceń operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego dotyczących wykorzystania ofert bilansujących.

1a. [6] Na potrzeby rozliczenia z podmiotami odpowiedzialnymi za bilansowanie handlowe z tytułu różnicy ilości energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, w zakresie, w jakim ta różnica nie wynika z poleceń operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego, o których mowa w ust. 1 pkt 3, stosuje się cenę wyznaczoną jako odpowiadająca cenie swobodnego bilansowania, przy czym jeżeli suma ilości energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 3, w zakresie użytym do równoważenia dostaw energii elektrycznej z zapotrzebowaniem na tę energię:

1) jest ujemna (przekontraktowanie) – cena wyznaczana na potrzeby tego rozliczenia jest nie wyższa niż rynkowa cena energii elektrycznej;

2) jest dodatnia (niedokontraktowanie) – cena wyznaczana na potrzeby tego rozliczenia jest nie niższa niż rynkowa cena energii elektrycznej.

2. [7] W rozliczeniach wynikających z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczanej i pobranej z systemu cenę za tę energię ustala się jako:

1) sumę ceny wyznaczonej zgodnie z ust. 1a i składnika bilansującego – w przypadku energii elektrycznej pobranej z systemu przesyłowego elektroenergetycznego;

2) różnicę między ceną wyznaczoną zgodnie z ust. 1a a składnikiem bilansującym – w przypadku energii elektrycznej dostarczonej do systemu przesyłowego elektroenergetycznego.

3. [8] Cenę swobodnego bilansowania, o której mowa w ust. 1a, określa się jako cenę krańcową wyznaczoną dla każdego okresu rozliczania niezbilansowania na podstawie ofert bilansujących dla swobodnego bilansowania.

4. Wartość składnika bilansującego, o którym mowa w ust. 2, określa się na podstawie różnicy pomiędzy średnią ceną energii elektrycznej na rynku energii elektrycznej, z wyłączeniem centralnego mechanizmu bilansowania handlowego, oraz średnią ceną swobodnego bilansowania, przyjmując, że wartość tego składnika może być:

1) większa od zera, jeżeli dla zapewnienia warunków konkurencji na rynku energii elektrycznej lub bezpieczeństwa pracy krajowego systemu elektroenergetycznego jest wymagane tworzenie zachęt ekonomicznych, dla podmiotów uczestniczących w rynku energii elektrycznej, do bilansowania energii elektrycznej dostarczonej i pobranej z systemu w ramach umów sprzedaży energii elektrycznej zawieranych przez te podmioty;

2) równa zero, jeżeli nie występuje potrzeba tworzenia zachęt ekonomicznych, o których mowa w pkt 1.

5. W zakresie jednostek wytwórczych centralnie dysponowanych rozliczeń wynikających z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczonej i pobranej z systemu dokonuje się na podstawie cen swobodnego bilansowania.

5a. W rozliczeniach, o których mowa w ust. 5, nie uwzględnia się ilości energii elektrycznej dostarczonej oraz pobranej przez jednostki wytwórcze centralnie dysponowane:

1) gdy praca tych jednostek odbywa się bez polecenia operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego; do rozliczenia tej energii stosuje się ceny ustalone w sposób określony w ust. 2;

2) w przypadku, o którym mowa w ust. 6.

6. [9] W przypadku gdy praca jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej odbywa się na polecenie operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego ze względów innych niż swobodne bilansowanie, rozliczeń wynikających z pracy tej jednostki w następstwie wykonania tego polecenia dokonuje się na podstawie:

1) cen wymuszonej dostawy energii elektrycznej, zwanych dalej „CWD”,

2) cen wymuszonego odbioru energii elektrycznej, zwanych dalej „CWO”,

3) cen uruchomienia, zwanych dalej „CU”

– ustalonych zgodnie z § 21a w umowie o świadczenie usług przesyłania energii elektrycznej.

6a. [10] W rozliczeniach z tytułu energii elektrycznej dostarczonej do systemu w celu usunięcia ograniczeń, o których mowa w § 24 ust. 5, jako cenę za tę energię stosuje się niższą z cen:

1) cenę średnią z CWD i CWO pomniejszoną o koszt, o którym mowa w § 21a ust. 1 pkt 2;

2) cenę swobodnego bilansowania.

6b. [11] W przypadku energii elektrycznej odebranej z systemu przez magazyn energii elektrycznej w celu usunięcia ograniczeń, o których mowa w § 24 ust. 5, jako cenę za tę energię stosuje się wyższą z cen, o których mowa w ust. 6a pkt 1 i 2.

7. [12] (uchylony)

8. [13] (uchylony)

9. [14] (uchylony)

10. [15] (uchylony)

11. [16] (uchylony)

§ 21. 1. Rozliczenia wynikające z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczanej i pobranej z systemu dokonuje się na podstawie:

1) przekazanych informacji o umowach sprzedaży energii elektrycznej;

2) zmierzonych ilości energii elektrycznej rzeczywiście wytworzonej lub pobranej ż systemu przesyłowego elektroenergetycznego;

3) informacji o wykorzystaniu ofert bilansujących.

2. W przypadku gdy bilansowania systemu dokonuje operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego, w rozliczeniach wynikających z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczanej i pobranej z systemu cenę za tę energię ustala się jako:

1) sumę ceny swobodnego bilansowania i składnika bilansującego – w przypadku energii elektrycznej pobranej z systemu przesyłowego elektroenergetycznego;

2) różnicę między ceną swobodnego bilansowania a składnikiem bilansującym – w przypadku energii elektrycznej dostarczonej do systemu przesyłowego elektroenergetycznego.

3. Cenę swobodnego bilansowania, o której mowa w ust. 2, określa się jako cenę krańcową wyznaczoną dla każdej godziny doby na podstawie ofert bilansujących dla swobodnego bilansowania.

4. Wartość składnika bilansującego, o którym mowa w ust. 2, określa się na podstawie różnicy pomiędzy średnią ceną energii elektrycznej na rynku energii elektrycznej, z wyłączeniem centralnego mechanizmu bilansowania handlowego, oraz średnią ceną swobodnego bilansowania, przyjmując, że wartość tego składnika może być:

1) większa od zera, jeżeli dla zapewnienia warunków konkurencji na rynku energii elektrycznej lub bezpieczeństwa pracy krajowego systemu elektroenergetycznego jest wymagane tworzenie zachęt ekonomicznych, dla podmiotów uczestniczących w rynku energii elektrycznej, do bilansowania energii elektrycznej dostarczonej i pobranej z systemu w ramach umów sprzedaży energii elektrycznej zawieranych przez te podmioty;

2) równa zero, jeżeli nie występuje potrzeba tworzenia zachęt ekonomicznych, o których mowa w pkt 1.

5. [43] W zakresie jednostek wytwórczych centralnie dysponowanych rozliczeń wynikających z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczonej i pobranej z systemu dokonuje się na podstawie cen swobodnego bilansowania.

5a. W rozliczeniach, o których mowa w ust. 5, nie uwzględnia się ilości energii elektrycznej dostarczonej oraz pobranej przez jednostki wytwórcze centralnie dysponowane: [44]

1) gdy praca tych jednostek odbywa się bez polecenia operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego; do rozliczenia tej energii stosuje się ceny ustalone w sposób określony w ust. 2;

2) w przypadku, o którym mowa w ust. 6.

6. W przypadku gdy praca jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej (JWCD) odbywa się na polecenie operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego ze względów innych niż swobodne bilansowanie, rozliczeń wynikających z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczonej i pobranej z systemu, dokonuje się w sposób określony w ust. 7–11, na podstawie ustalonych w umowie o świadczenie usług przesyłania energii elektrycznej cen za:

1) wytwarzanie wymuszone energii elektrycznej [zł/MWh], obliczonej na podstawie jednostkowego kosztu zmiennego wytwarzania tej energii obejmującego koszty:

a) paliwa podstawowego, jego transportu i składowania,

b) gospodarczego korzystania ze środowiska, składowania odpadów paleniskowych,

c) materiałów eksploatacyjnych – chemikaliów, smarów oraz addytywy w procesie odsiarczania,

d) podatku akcyzowego za energię elektryczną – w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym

– z wyłączeniem kosztów, o których mowa w pkt 2;

2) uruchomienie jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej (JWCD) [zł/uruchomienie], uwzględniając różne stany cieplne tej jednostki, obliczonej na podstawie kosztu pojedynczego uruchomienia tej jednostki obejmującego koszty:

a) paliwa, w tym koszt: mazutu, węgla, gazu i sorbentu,

b) gospodarczego korzystania ze środowiska, składowania odpadów paleniskowych,

c) wody zdemineralizowanej,

d) pary wodnej wykorzystanej na potrzeby uruchomienia jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej (JWCD),

e) energii elektrycznej pobranej z systemu elektroenergetycznego na pokrycie potrzeb własnych uruchamianej jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej (JWCD).

7. Rozliczenia, o których mowa w ust. 1, dokonywane na podstawie ceny za wytwarzanie wymuszone energii elektrycznej dotyczą energii elektrycznej dostarczonej oraz pobranej przez jednostkę wytwórczą centralnie dysponowaną (JWCD) na polecenie operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego z powodów innych niż swobodne bilansowanie, z zastrzeżeniem, że:

1) w przypadku energii elektrycznej:

a) dostarczonej do systemu elektroenergetycznego z wyłączeniem ograniczeń, o których mowa w § 24 ust. 5 – cenę tę zwiększa się o 5 % sumy kosztów, o których mowa w ust. 6 pkt 1,

b) pobranej z systemu elektroenergetycznego – cenę tę zmniejsza się o 5 % sumy kosztów, o których mowa w ust. 6 pkt 1;

2) cena, na podstawie której jest rozliczana energia elektryczna dostarczona w celu usunięcia ograniczeń, o których mowa w § 24 ust. 5, nie może być wyższa od ceny swobodnego bilansowania.

8. Rozliczenia, o których mowa w ust. 1, dokonywane na podstawie ceny za uruchomienie jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej (JWCD) dotyczą zrealizowanego uruchomienia tej jednostki z wyłączeniem uruchomień wykonanych:

1) na wniosek wytwórcy;

2) po postoju jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej (JWCD) zgłoszonym przez wytwórcę;

3) po awarii jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej (JWCD) spowodowanej przyczynami innymi niż zakłócenie pracy sieci nienależących do wytwórcy.

9. Informacje o wysokości cen, o których mowa w ust. 6, prognozowanych na dany rok kalendarzowy wytwórca przekazuje operatorowi systemu przesyłowego elektroenergetycznego nie później niż do dnia 31 sierpnia roku poprzedniego.

10. Wytwórca dokonuje zgłoszenia aktualizacji cen, o których mowa w ust. 6, dla kolejnych okresów roku kalendarzowego nie krótszych niż jeden miesiąc i przekazuje operatorowi systemu przesyłowego elektroenergetycznego informacje o ich wysokości nie później niż na 15 dni przed rozpoczęciem tych okresów.

11. Cenę za wytwarzanie wymuszone energii elektrycznej, o której mowa w ust. 6 pkt 1, stosowaną do rozliczenia energii elektrycznej dostarczonej i pobranej przez jednostkę wytwórczą centralnie dysponowaną (JWCD) zwiększa się o jednostkowy koszt uprawnień do emisji CO₂ wyznaczony na podstawie aktualnej wartości rynkowej tych uprawnień. Kosztu uprawnień do emisji CO₂ nie uwzględnia się w rozliczeniach energii elektrycznej dostarczonej w celu usunięcia ograniczeń, o których mowa w § 24 ust. 5.

§ 21. 1. Rozliczenia wynikające z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczanej i pobranej z systemu dokonuje się na podstawie:

1) przekazanych informacji o umowach sprzedaży energii elektrycznej;

2) zmierzonych ilości energii elektrycznej rzeczywiście wytworzonej lub pobranej ż systemu przesyłowego elektroenergetycznego;

3) informacji o wykorzystaniu ofert bilansujących.

2. W przypadku gdy bilansowania systemu dokonuje operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego, w rozliczeniach wynikających z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczanej i pobranej z systemu cenę za tę energię ustala się jako:

1) sumę ceny swobodnego bilansowania i składnika bilansującego – w przypadku energii elektrycznej pobranej z systemu przesyłowego elektroenergetycznego;

2) różnicę między ceną swobodnego bilansowania a składnikiem bilansującym – w przypadku energii elektrycznej dostarczonej do systemu przesyłowego elektroenergetycznego.

3. Cenę swobodnego bilansowania, o której mowa w ust. 2, określa się jako cenę krańcową wyznaczoną dla każdej godziny doby na podstawie ofert bilansujących dla swobodnego bilansowania.

4. [13] Wartość składnika bilansującego, o którym mowa w ust. 2, określa się na podstawie różnicy pomiędzy średnią ceną energii elektrycznej na rynku energii elektrycznej, z wyłączeniem centralnego mechanizmu bilansowania handlowego, oraz średnią ceną swobodnego bilansowania, przyjmując, że wartość tego składnika może być:

1) większa od zera, jeżeli dla zapewnienia warunków konkurencji na rynku energii elektrycznej lub bezpieczeństwa pracy krajowego systemu elektroenergetycznego jest wymagane tworzenie zachęt ekonomicznych, dla podmiotów uczestniczących w rynku energii elektrycznej, do bilansowania energii elektrycznej dostarczonej i pobranej z systemu w ramach umów sprzedaży energii elektrycznej zawieranych przez te podmioty;

2) równa zero, jeżeli nie występuje potrzeba tworzenia zachęt ekonomicznych, o których mowa w pkt 1.

5. [14] W zakresie jednostek wytwórczych centralnie dysponowanych (JWCD) rozliczeń wynikających z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczonej i pobranej z systemu dokonuje się na podstawie cen swobodnego bilansowania.

5a. [15] W rozliczeniach, o których mowa w ust. 5, nie uwzględnia się ilości energii elektrycznej dostarczonej oraz pobranej przez jednostki wytwórcze centralnie dysponowane (JWCD):

1) gdy praca tych jednostek odbywa się bez polecenia operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego; do rozliczenia tej energii stosuje się ceny ustalone w sposób określony w ust. 2;

2) w przypadku, o którym mowa w ust. 6.

6. [16] W przypadku gdy praca jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej (JWCD) odbywa się na polecenie operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego ze względów innych niż swobodne bilansowanie, rozliczeń wynikających z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczonej i pobranej z systemu, dokonuje się w sposób określony w ust. 7–11, na podstawie ustalonych w umowie o świadczenie usług przesyłania energii elektrycznej cen za:

1) wytwarzanie wymuszone energii elektrycznej [zł/MWh], obliczonej na podstawie jednostkowego kosztu zmiennego wytwarzania tej energii obejmującego koszty:

a) paliwa podstawowego, jego transportu i składowania,

b) gospodarczego korzystania ze środowiska, składowania odpadów paleniskowych,

c) materiałów eksploatacyjnych – chemikaliów, smarów oraz addytywy w procesie odsiarczania,

d) podatku akcyzowego za energię elektryczną – w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym

– z wyłączeniem kosztów, o których mowa w pkt 2;

2) uruchomienie jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej (JWCD) [zł/uruchomienie], uwzględniając różne stany cieplne tej jednostki, obliczonej na podstawie kosztu pojedynczego uruchomienia tej jednostki obejmującego koszty:

a) paliwa, w tym koszt: mazutu, węgla, gazu i sorbentu,

b) gospodarczego korzystania ze środowiska, składowania odpadów paleniskowych,

c) wody zdemineralizowanej,

d) pary wodnej wykorzystanej na potrzeby uruchomienia jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej (JWCD),

e) energii elektrycznej pobranej z systemu elektroenergetycznego na pokrycie potrzeb własnych uruchamianej jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej (JWCD).

7. [17] Rozliczenia, o których mowa w ust. 1, dokonywane na podstawie ceny za wytwarzanie wymuszone energii elektrycznej dotyczą energii elektrycznej dostarczonej oraz pobranej przez jednostkę wytwórczą centralnie dysponowaną (JWCD) na polecenie operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego z powodów innych niż swobodne bilansowanie, z zastrzeżeniem, że:

1) w przypadku energii elektrycznej:

a) dostarczonej do systemu elektroenergetycznego z wyłączeniem ograniczeń, o których mowa w § 24 ust. 5 – cenę tę zwiększa się o 5 % sumy kosztów, o których mowa w ust. 6 pkt 1,

b) pobranej z systemu elektroenergetycznego – cenę tę zmniejsza się o 5 % sumy kosztów, o których mowa w ust. 6 pkt 1;

2) cena, na podstawie której jest rozliczana energia elektryczna dostarczona w celu usunięcia ograniczeń, o których mowa w § 24 ust. 5, nie może być wyższa od ceny swobodnego bilansowania.

8. [18] Rozliczenia, o których mowa w ust. 1, dokonywane na podstawie ceny za uruchomienie jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej (JWCD) dotyczą zrealizowanego uruchomienia tej jednostki z wyłączeniem uruchomień wykonanych:

1) na wniosek wytwórcy;

2) po postoju jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej (JWCD) zgłoszonym przez wytwórcę;

3) po awarii jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej (JWCD) spowodowanej przyczynami innymi niż zakłócenie pracy sieci nienależących do wytwórcy.

9. [19] Informacje o wysokości cen, o których mowa w ust. 6, prognozowanych na dany rok kalendarzowy wytwórca przekazuje operatorowi systemu przesyłowego elektroenergetycznego nie później niż do dnia 31 sierpnia roku poprzedniego.

10. [20] Wytwórca dokonuje zgłoszenia aktualizacji cen, o których mowa w ust. 6, dla kolejnych okresów roku kalendarzowego nie krótszych niż jeden miesiąc i przekazuje operatorowi systemu przesyłowego elektroenergetycznego informacje o ich wysokości nie później niż na 15 dni przed rozpoczęciem tych okresów.

11. [21] Cenę za wytwarzanie wymuszone energii elektrycznej, o której mowa w ust. 6 pkt 1, stosowaną do rozliczenia energii elektrycznej dostarczonej i pobranej przez jednostkę wytwórczą centralnie dysponowaną (JWCD) zwiększa się o jednostkowy koszt uprawnień do emisji CO₂ wyznaczony na podstawie aktualnej wartości rynkowej tych uprawnień. Kosztu uprawnień do emisji CO₂ nie uwzględnia się w rozliczeniach energii elektrycznej dostarczonej w celu usunięcia ograniczeń, o których mowa w § 24 ust. 5.

§ 21. 1. Rozliczenia wynikające z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczanej i pobranej z systemu dokonuje się na podstawie:

1) przekazanych informacji o umowach sprzedaży energii elektrycznej;

2) zmierzonych ilości energii elektrycznej rzeczywiście wytworzonej lub pobranej ż systemu przesyłowego elektroenergetycznego;

3) informacji o wykorzystaniu ofert bilansujących.

2. W przypadku gdy bilansowania systemu dokonuje operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego, w rozliczeniach wynikających z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczanej i pobranej z systemu cenę za tę energię ustala się jako:

1) sumę ceny swobodnego bilansowania i składnika bilansującego – w przypadku energii elektrycznej pobranej z systemu przesyłowego elektroenergetycznego;

2) różnicę między ceną swobodnego bilansowania a składnikiem bilansującym – w przypadku energii elektrycznej dostarczonej do systemu przesyłowego elektroenergetycznego.

3. Cenę swobodnego bilansowania, o której mowa w ust. 2, określa się jako cenę krańcową wyznaczoną dla każdej godziny doby na podstawie ofert bilansujących dla swobodnego bilansowania.

4. Wartość składnika bilansującego, o którym mowa w ust. 2, określa się na podstawie rzeczywistych kosztów równoważenia zapotrzebowania na energię elektryczną i wytwarzania tej energii przez operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego, uwzględniając prognozowany przez wytwórcę koszt zakupu rezerwy godzinowej i odtworzeniowej w przeliczeniu na prognozowaną wielkość energii elektrycznej niezbędnej do zbilansowania, bez uwzględnienia kosztów wynikających z technicznych ograniczeń przesyłania energii elektrycznej.

5. W przypadku gdy praca jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej (JWCD) wynika z ograniczeń sieciowych lub jest wykonywana na polecenie operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego, do rozliczeń wytworzonej przez nią energii elektrycznej stosuje się ceny w wysokości określonej w umowie o świadczenie usług przesyłania energii elektrycznej, uwzględniając aktualny stan gotowości do pracy tej jednostki oraz czas jej pracy po jej uruchomieniu.

6. W zakresie energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach wytwórczych centralnie dysponowanych (JWCD) rozliczenia, o których mowa w ust. 1, dokonuje się na podstawie cen swobodnego bilansowania, z wyłączeniem przypadku, o którym mowa w ust. 2 i 5.