PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 338 ust. 1,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą (¹),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Rzetelne dane empiryczne i statystyczne są bezwzględnie konieczne dla pomiaru postępu i oceny efektywności polityk i programów Unii, zwłaszcza w kontekście strategii „Europa 2020” określonej w komunikacie Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowanym: „Europa 2020: strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” („strategia „Europa 2020””).

(2) Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 223/2009 z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie statystyki europejskiej (²) należy ustanowić wieloletni Europejski program statystyczny („wieloletni program” ), stanowiący ramy dla finansowania działań Unii.

(3) Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 223/2009 wieloletni program powinien zapewniać ramy dla opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania statystyki europejskiej oraz wyznaczać główne obszary i cele przewidywanych działań na okres nieprzekraczający pięciu lat. Należy określić w nim priorytety dotyczące potrzeb w zakresie informacji do celów prowadzenia działań Unii. Potrzeby te powinny być określone proporcjonalnie do zasobów, jakie są konieczne na poziomie unijnym i krajowym do zapewniania wymaganych statystyk, a także w odniesieniu do obciążenia respondentów i kosztów ponoszonych przez respondentów, ze szczególnym uwzględnieniem stosunku kosztów do korzyści.

(4) Opracowywanie, tworzenie i rozpowszechnianie statystyk europejskich w ramach legislacyjnych wieloletniego programu powinno się odbywać w obrębie europejskiego systemu statystycznego (ESS) w drodze ścisłej i skoordynowanej współpracy między urzędem statystycznym Unii, którym jest Komisja (Eurostat), a krajowymi urzędami statystycznymi i innymi organami krajowymi wyznaczonymi przez państwa członkowskie (³) (zwanymi wspólnie „ krajowymi organami statystycznymi”). Zawodowa niezależność krajowych urzędów statystycznych oraz Komisji (Eurostatu) ma kluczowe znaczenie dla dostarczania wiarygodnych danych statystycznych wysokiej jakości.

(5) Dla poprawy jakości statystyki europejskiej absolutnie konieczna jest ściślejsza współpraca między Komisją (Eurostatem) a krajowymi urzędami statystycznymi. Taka ściślejsza współpraca powinna koncentrować się przede wszystkim na zapewnianiu dalszych szkoleń metodologicznych w dziedzinie statystyki i obszarów pokrewnych, na rozwijaniu i rozpowszechnianiu dobrych praktyk stosowanych obecnie w ramach ESS oraz na dwukierunkowej wymianie pracowników między państwami członkowskimi a Komisją (Eurostatem).

(6) Realizacja wieloletniego programu daje możliwość stworzenia zharmonizowanej statystyki europejskiej w celu przyczynienia się do opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania wspólnych, porównywalnych i wiarygodnych informacji statystycznych na szczeblu unijnym.

(7) Wysokiej jakości statystyki opracowywane, tworzone i rozpowszechniane w ramach wieloletniego programu są niezbędne dla podejmowania decyzji w oparciu o fakty, powinny być dostępne w odpowiednim czasie oraz przyczyniać się do wdrożenia polityk Unii odzwierciedlonych w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) i strategii „Europa 2020”, a także innych polityk wymienionych wśród priorytetów strategicznych Komisji na lata 2010–2014, zwłaszcza wzmocnionego i zintegrowanego zarządzania gospodarczego, zmiany klimatu, zreformowanej polityki rolnej, wzrostu gospodarczego i spójności społecznej, równouprawnienia płci, Europy obywateli i globalizacji. Należy je wspierać poprzez działania, które są finansowane w ramach wieloletniego programu, w przypadku gdy Unia może przynieść oczywistą wartość dodaną, i które zmierzają do zapewnienia równorzędnego traktowania wskaźników ekonomicznych, społecznych i środowiskowych.

(8) Przy definiowaniu obszarów statystyki, które będą rozwijane, należy uwzględnić cele rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 691/2011 z dnia 6 lipca 2011 r. w sprawie europejskich rachunków ekonomicznych środowiska (⁴), które dotyczą opracowania nowych modułów rachunków ekonomicznych środowiska.

(9) Ponadto analizie statystycznej należy w szczególnym stopniu poddać wpływ programów konsolidacji fiskalnej na pracowników i innych obywateli. Dane statystyczne należy gromadzić w taki sposób, aby uwidocznić zmiany zachodzące w poszczególnych państwach członkowskich, na przykład w odniesieniu do rozwoju sytuacji dotyczącej bezrobocia, wysokości świadczeń socjalnych i ich zmian, liczby i jakości miejsc pracy, mobilności pracowników w państwach członkowskich, w ramach Unii oraz między Unią a państwami trzecimi, a także powiązanych zmian społeczno-geograficznych, jeżeli chodzi o strukturę płac i szkolenia zawodowe.

(10) W ostatnich latach ESS stanął w obliczu wielu wyzwań. Po pierwsze, brak krajowych statystyk wysokiej jakości może mieć negatywny wpływ na państwa członkowskie oraz Unię w ogóle. Spójne i dokładne statystyki wysokiej jakości tworzone przez zawodowo niezależne krajowe urzędy statystyczne są zatem absolutnie konieczne do celów kształtowania polityki na szczeblu krajowym i unijnym oraz, w szczególności, w kontekście mechanizmów nadzoru strefy euro.

(11) Po drugie, stale rośnie zapotrzebowanie na statystyki europejskie i nie wydaje się prawdopodobne, aby ta tendencja miała się zmienić w przyszłości. Globalizacja gospodarcza stanowi szczególne wyzwanie, wymagające opracowania nowych metod pomiaru globalnych łańcuchów wartości w sposób skoordynowany na szczeblu międzynarodowym, w celu uzyskania lepszego obrazu wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy.

(12) Po trzecie, charakter potrzeb podlega ciągłym zmianom, co wymaga większej synergii różnych dziedzin statystyki.

(13) Po czwarte, właściwe przekroje dostępnych danych mogą ułatwić monitorowanie skutków kryzysu gospodarczego i finansowego oraz wpływu wdrażanych polityk na obywateli, w tym na najsłabsze grupy społeczeństwa.

(14) Po piąte, zmienił się charakter statystyki. Nie jest ona już tylko jedynym źródłem informacji na potrzeby kształtowania polityki, lecz znajduje się obecnie w samym centrum procesu podejmowania decyzji. Podejmowanie decyzji w oparciu o fakty wymaga statystyki, która spełnia kryteria wysokiej jakości związane z określonymi celami, jakim służy; rośnie też zapotrzebowanie na złożoną, wielowymiarową statystykę wspierającą złożone obszary polityki. W celu odpowiedniego reagowania na wymagania związane z kształtowaniem polityki konieczne jest, w stosownych przypadkach, dysponowanie danymi zdezagregowanymi według kryterium płci.

(15) Po szóste, ze względu na pojawienie się nowych podmiotów na rynku informacji, w tym dostarczających informacje w czasie zbliżonym do rzeczywistego, priorytetem ESS na przyszłość jest wysoka jakość, w tym aktualność danych.

(16) Po siódme, sytuację utrudniają ograniczenia budżetowe na poziomie krajowym i unijnym, a także potrzeba dalszego zmniejszenia obciążeń dla przedsiębiorstw i obywateli.

(17) Wszystkie siedem wyzwań uwzględniono w komunikacie Komisji z dnia 10 sierpnia 2009 r. w sprawie metod tworzenia statystyk UE: wizja na kolejną dekadę, oraz w strategii ESS wdrażającej tę wizję, w których proponuje się dążenie do przeorganizowania metod pracy ESS, w celu uczynienia go bardziej wydajnym i elastycznym. Wdrożenie tego komunikatu leży u podstaw wieloletniego programu w ramach wspólnej strategii ESS.

(18) W celu zapewnienia rzetelności i zarządzania jakością przy opracowywaniu, tworzeniu i rozpowszechnianiu statystyk europejskich na podstawie niniejszego rozporządzenia krajowe urzędy statystyczne i Komisja (Eurostat) powinny podjąć wszelkie niezbędne działania w celu utrzymania zaufania publicznego do statystyki oraz umożliwienia bardziej rygorystycznego stosowania obowiązującego Europejskiego kodeksu praktyk statystycznych oraz komunikatu Komisji z dnia 15 kwietnia 2011 r. zatytułowanego „Rzetelne zarządzanie jakością w statystyce europejskiej” , przy jednoczesnym poszanowaniu określonych w nich zasad.

(19) W celu lepszego dostosowania ograniczonych zasobów dostępnych dla producentów krajowych i europejskich przy tworzeniu statystyki europejskiej, do rosnących potrzeb w zakresie statystyki, etap przygotowywania rocznych programów prac Komisji w dziedzinie statystyki, które zawierają szczegółowy opis wieloletniego programu, powinien obejmować systematyczny i dokładny przegląd priorytetów statystycznych, który doprowadzi do ograniczenia mniej istotnych wymagań i uproszczenia istniejących procesów przy jednoczesnym zwiększeniu wiarygodności oraz utrzymaniu wysokich standardów statystyki publicznej. Należy także wziąć pod uwagę obciążenie respondentów, niezależnie od tego, czy są nimi przedsiębiorstwa, centralne, regionalne lub lokalne jednostki rządowe lub samorządowe, gospodarstwa domowe czy osoby fizyczne. Proces ten należy przeprowadzić w ścisłej współpracy z użytkownikami i producentami statystyk europejskich.

(20) W tym kontekście należy osiągnąć racjonalny podział obciążenia finansowego między budżetem Unii a budżetami państw członkowskich. Oprócz podziału środków finansowych określonego w niniejszym rozporządzeniu krajowe organy statystyczne powinny zatem otrzymać na poziomie krajowym odpowiednie środki finansowe na realizację poszczególnych działań statystycznych ustalonych na potrzeby wdrożenia wieloletniego programu.

(21) Mając na uwadze obciążenia związane z zachowaniem zgodności z normami, szczególnie dla mniejszych państw członkowskich, Komisja (Eurostat) powinna być w stanie służyć państwom członkowskim wsparciem technicznym i fachowym doradztwem, aby pomóc im przezwyciężyć trudności badawcze oraz poważne bariery metodologiczne, z myślą o zapewnieniu zgodności z normami i dostarczeniu danych wysokiej jakości.

(22) Pulę środków finansowych wieloletniego programu należy również przydzielić w taki sposób, aby pokryć wydatki potrzebne do usprawnienia procesu opracowywania wysokiej jakości statystyk europejskich oraz zdolności do tego, a także wydatki potrzebne do zaspokojenia potrzeb szkoleniowych statystyków krajowych.

(23) Wkłady finansowe Unii powinny wspierać działania w zakresie opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania statystyk europejskich zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. Powinny one mieć formę dotacji, zamówień publicznych bądź jakichkolwiek innych interwencji potrzebnych do osiągnięcia celów wieloletniego programu. W tym kontekście stosowanie kwot ryczałtowych powinno być głównym sposobem uproszczenia zarządzania dotacjami.

(24) Zgodnie z art. 15 rozporządzenia (WE) nr 223/2009 należy opracować właściwą strukturę finansową w celu wspierania sieci współpracy.

(25) Należy wprowadzić przepis otwierający wieloletni program na uczestnictwo państw Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego („państwa EOG/EFTA”) i Szwajcarii. Należy również wprowadzić przepis otwierający wieloletni program na uczestnictwo innych państw, w szczególności państw sąsiadujących z Unią, państw ubiegających się o członkostwo w Unii i państw kandydujących lub przystępujących do Unii.

(26) W kontekście wdrażania wieloletniego programu należy w stosownych przypadkach wspierać współpracę z państwami trzecimi nieuczestniczącymi w wieloletnim programie, z uwzględnieniem wszelkich właściwych umów zawartych lub planowanych między tymi państwami a Unią.

(27) Aby roczne programy prac przyjmowane przez Komisję dla realizacji wieloletniego programu mogły być uznane za decyzje w sprawie finansowania zgodnie z art. 84 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii (⁵) („ rozporządzenie finansowe”), muszą one określać cele, oczekiwane rezultaty, metodę realizacji oraz całkowite kwoty. Roczne programy prac muszą także zawierać opis działań, które mają być finansowane, wskazanie kwot przeznaczonych na każde działanie oraz orientacyjny harmonogram realizacji. Wskazane jest, aby określały one przydatność celów na potrzeby użytkowników i plan projektu. W odniesieniu do dotacji programy te powinny zawierać priorytety, podstawowe kryteria oceny oraz maksymalny wskaźnik współfinansowania. Ponadto roczne programy prac powinny zawierać odpowiednie wskaźniki monitorowania wyników.

(28) Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, a mianowicie ustanowienie wieloletniego programu, nie może zostać osiągnięty w wystarczającym stopniu przez państwa członkowskie, natomiast możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.

(29) Aby realizować wieloletni program w sposób wydajny i skuteczny w osiąganiu jego celów oraz aby uwzględnić ograniczenia budżetowe, począwszy od etapu opracowywania wieloletniego programu, przeprowadzono ocenę ex ante zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami. Znaczenie i wpływ środków podejmowanych w ramach wieloletniego programu należy systematycznie poddawać monitorowaniu i ocenie, w tym niezależnym ocenom zewnętrznym. Na potrzeby oceniania wieloletniego programu sformułowano mierzalne cele oraz opracowano wskaźniki.

(30) W odniesieniu do roku 2013 w niniejszym rozporządzeniu ustanawia się pulę środków finansowych na wieloletni program, która, podczas corocznej procedury budżetowej, ma być głównym punktem odniesienia dla władzy budżetowej w rozumieniu pkt 37 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami (⁶).

(31) Oprócz puli środków finansowych określonej niniejszym rozporządzeniem poszczególne działania statystyczne mające na celu realizację wieloletniego programu, obejmujące działania w postaci porozumienia między krajowymi organami statystycznymi a Komisją (Eurostatem), powinny otrzymać w możliwym zakresie odpowiednie środki finansowe na poziomie krajowym.

(32) Ocena skutków niniejszego rozporządzenia, przedstawiająca oszczędności kosztów dla Unii i państw członkowskich, stanowi podstawę przydziału środków finansowych dla wieloletniego programu. Oszczędności kosztów wynikać będą w szczególności z nowych metod tworzenia statystyki europejskiej w wyniku rozwoju w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych.

(33) Należy chronić interesy finansowe Unii poprzez zastosowanie proporcjonalnych środków w całym cyklu wydatkowania, w tym zapobieganie nieprawidłowościom, ich wykrywanie i analizę, odzyskiwanie środków straconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładanie kar.

(34) W celu zapewnienia ciągłości działań statystycznych przewidzianych w ESS na cały rok kalendarzowy 2013, oraz dla pewności prawnej, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie z dniem jego opublikowania i powinno być stosowane od dnia 1 stycznia 2013 r. Data rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia powinna w szczególności służyć uzasadnieniu wypłat na rzecz personelu kontraktowego, jak również wszystkich działań podejmowanych na podstawie programu.

(35) Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 223/2009 projekt wieloletniego programu został przedstawiony do wstępnej analizy Komitetowi ds. Europejskiego Systemu Statystycznego, Europejskiemu Komitetowi Doradczemu ds. Statystyki, ustanowionemu decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady nr 234/2008/WE (⁷), oraz Komitetowi ds. Statystyki Walutowej, Finansowej i Bilansu Płatniczego, ustanowionemu decyzją Rady 2006/856/WE (⁸),

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł 1

Ustanowienie Europejskiego programu statystycznego

1. Niniejszym ustanawia się Europejski program statystyczny na lata 2013–2017 (zwany dalej „programem” ).

2. [1] Program przedłuża się na okres od 2018 r. do 2020 r.

Artykuł 2

Wartość dodana

Program stanowi wartość dodaną przez zapewnienie, by statystyki europejskie koncentrowały się na informacjach, które są niezbędne dla opracowywania, wdrażania, monitorowania i oceny polityk Unii. Program przyczynia się ponadto do efektywnego wykorzystywania zasobów poprzez popieranie działań, które wnoszą zasadniczy wkład w opracowywanie, tworzenie i rozpowszechnianie zharmonizowanych, porównywalnych, wiarygodnych, przyjaznych dla użytkownika i dostępnych informacji statystycznych, w oparciu o jednolite standardy i wspólne zasady określone w Europejskim kodeksie praktyk statystycznych („Kodeks praktyk”) przyjętym przez Komitet ds. Europejskiego Systemu Statystycznego (ESSC), w szczególności kryteria jakości w zakresie przydatności, dokładności i wiarygodności, aktualności i terminowości, dostępności i przejrzystości oraz spójności i porównywalności.

Artykuł 3

Zakres

[2] W niniejszym rozporządzeniu ustanawia się ramy programowania w zakresie opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania statystyk europejskich oraz wyznacza główne obszary i cele działań przewidywanych na lata 2013–2020 zgodnie z art. 13 i 14 rozporządzenia (WE) nr 223/2009.

Artykuł 4

Cele

1. Ogólnym celem programu jest utrzymanie przez europejski system statystyczny (ESS) roli wiodącego dostawcy wysokiej jakości statystyk dotyczących Europy.

2. Mając na uwadze dostępne zasoby zarówno na szczeblu krajowym, jak i unijnym, oraz obciążenie respondentów, w działaniach w dziedzinie statystyki prowadzonych na rzecz realizacji programu dąży się do osiągnięcia następujących celów szczegółowych:

– cel 1: terminowe dostarczanie informacji statystycznych, aby wspierać opracowywanie, monitorowanie i ocenę polityk Unii odpowiednio odzwierciedlających priorytety, utrzymując równowagę między obszarami gospodarczymi, społecznymi i środowiskowymi oraz zaspokajając potrzeby szerokiego kręgu użytkowników statystyki europejskiej, w tym innych decydentów, naukowców, przedsiębiorców i wszystkich obywateli Europy, w sposób racjonalny pod względem kosztów, bez niepotrzebnego powielania działań,

– cel 2: wdrażanie nowych metod tworzenia statystyk europejskich w celu poprawy wydajności i jakości,

– cel 3: umacnianie partnerstwa wewnątrz ESS i poza nim, w celu dalszego zwiększania jego wydajności i wzmacniania jego wiodącej roli w statystyce publicznej na świecie, oraz

– cel 4: zapewnienie spójnego dostarczania takich statystyk podczas całego okresu trwania programu, pod warunkiem że nie zakłóca to mechanizmów określania priorytetów ESS.

3. Ogólne i szczegółowe cele, o których mowa w ust. 1 i 2, określono bardziej szczegółowo w załączniku, wraz ze wskaźnikami stosowanymi do monitorowania realizacji programu. Zgodnie z art. 13 i 14 rozporządzenia (WE) nr 223/2009 program podlega szczegółowemu planowaniu rocznemu, które będzie obejmować mechanizm określania priorytetów jako integralną część procesu. Cele programu są osiągane poprzez ścisłą i skoordynowaną współpracę w ramach ESS. Program obejmuje opracowywanie odpowiednich instrumentów prowadzących do podniesienia jakości, większego stopnia elastyczności ESS i poprawy zdolności do terminowego zaspokajania potrzeb użytkowników. Program zapoczątkowuje również opracowywanie wiarygodnych wskaźników będących w stanie sprostać wyzwaniom XXI wieku, tj. dokonujących pomiaru zrównoważonego rozwoju środowiska, jakości życia i spójności społecznej oraz rejestrowania aktywności gospodarczej w sektorze usług i w gospodarce społecznej.

Artykuł 5

Zarządzanie statystyką i jej niezależność, przejrzystość oraz jakość

1. Statystyki europejskie tworzone są w sposób zawodowo niezależny i przejrzysty.

2. Program jest wdrażany zgodnie z zasadami Kodeksu praktyk, z myślą o tworzeniu i rozpowszechnianiu zharmonizowanych i porównywalnych statystyk europejskich wysokiej jakości, zgodnie z art. 12 rozporządzenia (WE) nr 223/2009, oraz zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania ESS jako całości. Krajowe urzędy statystyczne i urząd statystyczny Unii (Komisja (Eurostat)) zapewniają, poprzez swą zawodową niezależność, zgodność statystyk europejskich z Kodeksem praktyk.

3. Krajowe urzędy statystyczne i inne organy krajowe wyznaczone przez państwa członkowskie (zwane wspólnie „krajowymi organami statystycznymi” ), oraz Komisja (Eurostat), które są odpowiedzialne za opracowanie, tworzenie i rozpowszechnianie statystyk europejskich:

– dążą do wzmocnienia środowiska instytucjonalnego i organizacyjnego promującego koordynację, efektywność i wiarygodność krajowych organów statystycznych oraz Komisji (Eurostatu) opracowujących i rozpowszechniających statystyki europejskie,

– kładą nacisk na zasady statystyczne określone w art. 2 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 223/2009 oraz na potrzeby użytkowników,

– zaspokajają potrzeby użytkowników instytucjonalnych z Unii zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 223/2009 oraz dążą do opracowania statystyk zaspokajających potrzeby szerokiego kręgu użytkowników statystyki europejskiej, w tym innych decydentów, naukowców, przedsiębiorców i wszystkich obywateli Europy, oraz

– współpracują z organami statystycznymi na szczeblu międzynarodowym w celu propagowania korzystania z międzynarodowych pojęć, klasyfikacji, metod i innych standardów, szczególnie w celu zapewnienia większej spójności i lepszej porównywalności statystyk w skali światowej.

4. Każde państwo członkowskie dąży do zapewnienia, aby procesy tworzenia statystyk w tym państwie przebiegały w sposób ustandaryzowany i były usprawniane, w możliwym zakresie, przez mechanizmy audytu.

5. Ze względu na przejrzystość Komisja (Eurostat) publikuje, w stosownych przypadkach, swoją ocenę jakości wkładów krajowych do statystyki europejskiej jako część sprawozdawczości w zakresie jakości i monitorowania zgodności.

6. Komisja (Eurostat) pracuje nad zapewnieniem, aby jej publikacje, szczególnie te, które są dostępne na jej stronie internetowej, były bardziej przyjazne dla użytkowników niebędących specjalistami, oraz umożliwia łatwy dostęp do pełnych serii danych i przedstawia łatwo porównywalne wykresy w celu zapewnienia obywatelom większej wartości dodanej. W ramach okresowych aktualizacji Komisja (Eurostat) dostarcza, w miarę możliwości, informacje o każdym państwie członkowskim, a także przekazuje serie danych w ujęciu rocznym i miesięcznym oraz serie długookresowych danych, w razie potrzeby, i gdy korzyści są większe niż koszty gromadzenia danych.

Artykuł 6

Określanie priorytetów statystycznych

1. Program zapewnia inicjatywy statystyczne, na których opiera się opracowywanie, realizacja i monitorowanie obecnych polityk Unii i udziela wsparcia statystycznego w zakresie ważnych wymogów wynikających z nowych inicjatyw politycznych Unii.

2. Przy przygotowywaniu rocznych programów prac, o których mowa w art. 9, Komisja zapewnia efektywne określanie priorytetów statystycznych i ich coroczny przegląd oraz przedstawia sprawozdania na ich temat. Roczne programy prac tym samym będą miały na celu zapewnienie tworzenia statystyki europejskiej w ramach dostępnych zasobów na szczeblu krajowym i unijnym. Określanie priorytetów przyczynia się do obniżenia kosztów i zmniejszenia obciążeń związanych z nowymi wymogami statystycznymi przez zmniejszenie wymogów statystycznych w istniejących dziedzinach statystyki europejskiej i odbywa się w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi.

3. Komisja zapewnia opracowanie i wdrożenie instrumentów służących rocznemu przeglądowi priorytetów działań statystycznych w celu przyczynienia się do zmniejszenia kosztów i obciążeń dla dostawców danych i producentów statystyk.

4. Przedstawiając nowe działania lub wprowadzając znaczące zmiany w istniejących statystykach, Komisja należycie je uzasadnia i udziela, z udziałem państw członkowskich, informacji na temat obciążenia respondentów i kosztów tworzenia statystyk zgodnie z art. 14 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 223/2009.

Artykuł 7

Finansowanie

1. Pulę środków finansowych Unii na realizację programu na 2013 r. ustala się w kwocie 57,3 mln EUR objętych okresem programowania 2007–2013. Pulę środków finansowych Unii na realizację programu na lata 2014–2017 ustala się w kwocie 234,8 mln EUR objętych okresem programowania 2014–2020.

Pula środków finansowych na realizację programu na lata 2018–2020 wynosi 218,1 mln EUR objętych okresem programowania 2014–2020. [3]

2. Komisja wdraża wsparcie finansowe Unii zgodnie z rozporządzeniem finansowym.

3. Przy podejmowaniu decyzji w sprawie rocznych przydziałów środków Komisja przestrzega prerogatyw Parlamentu Europejskiego i Rady.

Artykuł 8

Pomoc administracyjna i techniczna

Środki finansowe przyznane na realizację programu można wykorzystać w celu pokrycia wydatków związanych z pracami w zakresie przygotowania, monitorowania, kontroli, audytu i oceny, które są niezbędne do zarządzania programem i osiągania jego celów; w szczególności wydatki poniesione z tytułu badań, spotkań ekspertów, zwrotu kosztów ponoszonych przez ekspertów w dziedzinie statystyki, działań informacyjnych i komunikacyjnych, wydatki związane z sieciami informatycznymi służącymi przetwarzaniu i wymianie informacji, a także wszelkie inne wydatki na pomoc techniczną i administracyjną ponoszone przez Komisję w związku z zarządzaniem programem. Te środki finansowe można również wykorzystać w celu pokrycia kosztów pomocy technicznej i fachowego doradztwa udzielonego państwom członkowskim, które nie są w stanie tworzyć niektórych statystyk europejskich lub statystyk o wymaganej jakości ze względu na szczególne okoliczności.

Artykuł 9

Roczne programy prac

[4] W celu realizacji programu Komisja przyjmuje roczne programy prac spełniające wymagania ustanowione w art. 17 rozporządzenia (WE) nr 223/2009 oraz zawierające określenie celów i oczekiwanych rezultatów, zgodnie z celami ogólnymi i szczegółowymi, o których mowa w art. 4 ust. 1 i 2 niniejszego rozporządzenia. Komisja zapewnia, aby odpowiedni nacisk został położony na działania mające na celu propagowanie zgodności z kodeksem praktyk. Każdy roczny program prac jest przekazywany do wiadomości Parlamentu Europejskiego.

Artykuł 10

Rodzaje interwencji

Wkłady finansowe Unii mogą mieć formę dotacji, zamówień publicznych lub jakichkolwiek innych interwencji potrzebnych do osiągnięcia celów ogólnych i szczegółowych, o których mowa w art. 4. ust. 1 i 2.

Artykuł 11

Działania kwalifikowalne

1. Wkład finansowy Unii przeznaczony jest na wspieranie działań w zakresie opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania statystyk europejskich potrzebnych do osiągnięcia celów ogólnych i szczegółowych, o których mowa w art. 4 ust. 1 i 2. Za priorytetowe uznawane są działania o wysokiej wartości dodanej dla Unii zgodnie z art. 2.

2. Wkład finansowy przeznaczony na wspieranie sieci współpracy, o których mowa w art. 15 rozporządzenia (WE) nr 223/2009, może przyjmować formę dotacji na działania i pokrywać maksymalnie 95 % kosztów kwalifikowalnych.

3. W stosownych przypadkach dotacje operacyjne, nieprzekraczające 50 % kosztów kwalifikowalnych, mogą być przyznawane na wspieranie funkcjonowania organizacji, o których mowa w art. 12 ust. 3.

4. W ramach wkładu w wydatki ponoszone przez państwa członkowskie w związku z prowadzeniem działań opartych na gromadzeniu danych możliwe jest wypłacenie kwoty ryczałtowej za zbiór danych, w przypadku których kompletne wyniki mają być przekazane Komisji, aż do maksymalnego progu określonego w odniesieniu do każdego gromadzenia danych. Komisja określa te kwoty ryczałtowe, uwzględniając w odpowiednim stopniu złożoność gromadzenia danych.

Artykuł 12

Beneficjenci kwalifikujący się do przyznania dotacji

1. Zgodnie z art. 128 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia finansowego dotacje dla krajowych organów statystycznych, określonych w art. 5 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 223/2009, mogą być udzielane bez zaproszenia do składania wniosków.

2. W sieciach współpracy mogą uczestniczyć beneficjenci, o których mowa w ust. 1, oraz inne podmioty bez zaproszenia do składania wniosków zgodnie z art. 128 ust. 1 rozporządzenia finansowego.

3. Dotacje operacyjne, o których mowa w art. 11 ust. 3, mogą być przyznawane organizacjom, które spełniają oba wymienione poniżej kryteria:

a) są nienastawione na osiąganie zysku, są niezależne od interesów przemysłu, handlu, przedsiębiorstw i wszelkich innych interesów, które mogłyby pozostawać w sprzeczności, a ich podstawowymi celami i działaniami są promocja i wsparcie wdrażania Kodeksu praktyk oraz nowych metod tworzenia statystyk europejskich, których celem jest poprawa wydajności i jakości na poziomie Unii; oraz

b) przedstawiły Komisji zadowalające informacje na temat członkostwa, zasad wewnętrznych i źródeł finansowania.

Artykuł 13

Ochrona interesów finansowych Unii

[5] 1. Komisja, w trakcie realizacji działań finansowanych na podstawie niniejszego rozporządzenia, podejmuje odpowiednie środki zapewniające ochronę interesów finansowych Unii przez zapobieganie nadużyciom finansowym, korupcji i wszelkim innym nielegalnym działaniom, przez skuteczne kontrole oraz, w razie wykrycia nieprawidłowości, przez odzyskiwanie kwot nienależnie wypłaconych, a także, w stosownych przypadkach, przez skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje administracyjne i finansowe.

2. Komisja lub jej przedstawiciele oraz Trybunał Obrachunkowy są uprawnieni do przeprowadzenia audytu, na podstawie dokumentów oraz inspekcji na miejscu, wszystkich beneficjentów dotacji, wykonawców i podwykonawców, którzy otrzymali unijne środki finansowe w ramach programu.

3. Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) może prowadzić dochodzenia, w tym kontrole i inspekcje na miejscu, zgodnie z przepisami i procedurami określonymi w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 (⁹) oraz rozporządzeniu Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 (¹⁰), w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycie finansowe, korupcja lub inne nielegalne działania naruszające interesy finansowe Unii, w związku z umową o udzielenie dotacji, decyzją o udzieleniu dotacji lub umową w sprawie zamówienia finansowaną w ramach programu.

4. Bez uszczerbku dla ust. 1, 2 i 3, w umowach o współpracy z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi, zamówieniach, umowach o udzielenie dotacji i decyzjach o udzieleniu dotacji wynikających z wykonania niniejszego rozporządzenia zamieszcza się postanowienia wyraźnie upoważniające Komisję, Trybunał Obrachunkowy i OLAF do prowadzenia takich audytów i dochodzeń zgodnie z ich odpowiednimi uprawnieniami.

5. Bez uszczerbku dla ust. 1, 2 i 3, w przypadku gdy realizację działania zlecono na zewnątrz lub podzlecono w całości lub w części lub gdy realizacja działania wymaga udzielenia zamówienia publicznego lub udzielenia wsparcia finansowanego osobie trzeciej, w zamówieniu, umowie o udzielenie dotacji lub decyzji o udzieleniu dotacji przewiduje się zobowiązanie wykonawcy lub beneficjenta do uzyskania od każdej zaangażowanej osoby trzeciej wyraźnej akceptacji wspomnianych uprawnień Komisji, Trybunału Obrachunkowego i OLAF.

Artykuł 14

Uczestnictwo państw trzecich w programie

Uczestnictwo w programie jest otwarte dla:

a) państw EOG/EFTA, zgodnie z warunkami ustanowionymi w Porozumieniu o Europejskim Obszarze Gospodarczym;

b) Szwajcarii, zgodnie z warunkami ustanowionymi w Umowie z dnia 26 października 2004 r. między Wspólnotą Europejską a Konfederacją Szwajcarską o współpracy w dziedzinie statystyki (¹¹); oraz

c) państw, do których ma zastosowanie europejska polityka sąsiedztwa, państw ubiegających się o członkostwo w Unii, państw kandydujących lub przystępujących do Unii, a także państw Bałkanów Zachodnich włączonych do procesu stabilizacji i stowarzyszenia, zgodnie z warunkami określonymi w odpowiednich dwu- lub wielostronnych umowach z tymi państwami, ustanawiających ogólne zasady uczestnictwa w programach Unii.

Artykuł 15

Ocena i przegląd programu

1. Po zasięgnięciu opinii ESSC Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie międzyokresowe sprawozdanie z postępów w realizacji programu do dnia 30 czerwca 2015 r.

2. Najpóźniej do dnia 31 grudnia 2016 r. Komisja – w oparciu o międzyokresowe sprawozdanie z postępów, o którym mowa w ust. 1, i po zasięgnięciu opinii ESSC – może przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu i Radzie wniosek o przedłużenie programu na lata 2018–2020 przy poszanowaniu wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020.

2a. [6] Do dnia 31 grudnia 2019 r. Komisja (Eurostat) przedkłada Komitetowi ds. ESS sprawozdanie z postępów w realizacji programu. Sprawozdanie zawiera szczegółową opinię Komisji (Eurostatu) na temat perspektyw programu w wieloletnich ramach finansowych rozpoczynających się w 2021 r. Sprawozdanie to jest również przekazywane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

3. [7] Do dnia 31 grudnia 2021 r. i po zasięgnięciu opinii Komitetu ds. ESS oraz Europejskiego Komitetu Doradczego ds. Statystyki Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie końcowe sprawozdanie z oceny realizacji programu. W sprawozdaniu ocenia się w szczególności:

a) skutki zmiany priorytetów oraz kalkulację kosztów produktów statystycznych;

b) działania podjęte przez Europejski System Statystyczny w celu zmniejszenia kosztów wdrażania i tworzenia statystyk ponoszonych przez państwa członkowskie oraz ograniczenia ogólnych obciążeń wynikających z projektów statystycznych i dziedzin objętych programem;

c) postępy w ułatwianiu dostępu do statystyk publicznych i zwiększaniu przystępności statystyk dla użytkownika, w tym publikowanie danych na stronie internetowej Eurostatu; a także

d) postępy pod względem poprawy dostępności danych, w tym danych dotyczących działalności w gospodarce społecznej oraz wskaźników strategii „Europa 2020”.

Artykuł 16

Wejście w życie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie z dniem jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 1 stycznia 2013 r.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Strasburgu dnia 15 stycznia 2013 r.

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 338 ust. 1,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą (¹),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Rzetelne dane empiryczne i statystyczne są bezwzględnie konieczne dla pomiaru postępu i oceny efektywności polityk i programów Unii, zwłaszcza w kontekście strategii „Europa 2020” określonej w komunikacie Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowanym: „Europa 2020: strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” („strategia „Europa 2020””).

(2) Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 223/2009 z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie statystyki europejskiej (²) należy ustanowić wieloletni Europejski program statystyczny („wieloletni program” ), stanowiący ramy dla finansowania działań Unii.

(3) Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 223/2009 wieloletni program powinien zapewniać ramy dla opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania statystyki europejskiej oraz wyznaczać główne obszary i cele przewidywanych działań na okres nieprzekraczający pięciu lat. Należy określić w nim priorytety dotyczące potrzeb w zakresie informacji do celów prowadzenia działań Unii. Potrzeby te powinny być określone proporcjonalnie do zasobów, jakie są konieczne na poziomie unijnym i krajowym do zapewniania wymaganych statystyk, a także w odniesieniu do obciążenia respondentów i kosztów ponoszonych przez respondentów, ze szczególnym uwzględnieniem stosunku kosztów do korzyści.

(4) Opracowywanie, tworzenie i rozpowszechnianie statystyk europejskich w ramach legislacyjnych wieloletniego programu powinno się odbywać w obrębie europejskiego systemu statystycznego (ESS) w drodze ścisłej i skoordynowanej współpracy między urzędem statystycznym Unii, którym jest Komisja (Eurostat), a krajowymi urzędami statystycznymi i innymi organami krajowymi wyznaczonymi przez państwa członkowskie (³) (zwanymi wspólnie „ krajowymi organami statystycznymi”). Zawodowa niezależność krajowych urzędów statystycznych oraz Komisji (Eurostatu) ma kluczowe znaczenie dla dostarczania wiarygodnych danych statystycznych wysokiej jakości.

(5) Dla poprawy jakości statystyki europejskiej absolutnie konieczna jest ściślejsza współpraca między Komisją (Eurostatem) a krajowymi urzędami statystycznymi. Taka ściślejsza współpraca powinna koncentrować się przede wszystkim na zapewnianiu dalszych szkoleń metodologicznych w dziedzinie statystyki i obszarów pokrewnych, na rozwijaniu i rozpowszechnianiu dobrych praktyk stosowanych obecnie w ramach ESS oraz na dwukierunkowej wymianie pracowników między państwami członkowskimi a Komisją (Eurostatem).

(6) Realizacja wieloletniego programu daje możliwość stworzenia zharmonizowanej statystyki europejskiej w celu przyczynienia się do opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania wspólnych, porównywalnych i wiarygodnych informacji statystycznych na szczeblu unijnym.

(7) Wysokiej jakości statystyki opracowywane, tworzone i rozpowszechniane w ramach wieloletniego programu są niezbędne dla podejmowania decyzji w oparciu o fakty, powinny być dostępne w odpowiednim czasie oraz przyczyniać się do wdrożenia polityk Unii odzwierciedlonych w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) i strategii „Europa 2020”, a także innych polityk wymienionych wśród priorytetów strategicznych Komisji na lata 2010–2014, zwłaszcza wzmocnionego i zintegrowanego zarządzania gospodarczego, zmiany klimatu, zreformowanej polityki rolnej, wzrostu gospodarczego i spójności społecznej, równouprawnienia płci, Europy obywateli i globalizacji. Należy je wspierać poprzez działania, które są finansowane w ramach wieloletniego programu, w przypadku gdy Unia może przynieść oczywistą wartość dodaną, i które zmierzają do zapewnienia równorzędnego traktowania wskaźników ekonomicznych, społecznych i środowiskowych.

(8) Przy definiowaniu obszarów statystyki, które będą rozwijane, należy uwzględnić cele rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 691/2011 z dnia 6 lipca 2011 r. w sprawie europejskich rachunków ekonomicznych środowiska (⁴), które dotyczą opracowania nowych modułów rachunków ekonomicznych środowiska.

(9) Ponadto analizie statystycznej należy w szczególnym stopniu poddać wpływ programów konsolidacji fiskalnej na pracowników i innych obywateli. Dane statystyczne należy gromadzić w taki sposób, aby uwidocznić zmiany zachodzące w poszczególnych państwach członkowskich, na przykład w odniesieniu do rozwoju sytuacji dotyczącej bezrobocia, wysokości świadczeń socjalnych i ich zmian, liczby i jakości miejsc pracy, mobilności pracowników w państwach członkowskich, w ramach Unii oraz między Unią a państwami trzecimi, a także powiązanych zmian społeczno-geograficznych, jeżeli chodzi o strukturę płac i szkolenia zawodowe.

(10) W ostatnich latach ESS stanął w obliczu wielu wyzwań. Po pierwsze, brak krajowych statystyk wysokiej jakości może mieć negatywny wpływ na państwa członkowskie oraz Unię w ogóle. Spójne i dokładne statystyki wysokiej jakości tworzone przez zawodowo niezależne krajowe urzędy statystyczne są zatem absolutnie konieczne do celów kształtowania polityki na szczeblu krajowym i unijnym oraz, w szczególności, w kontekście mechanizmów nadzoru strefy euro.

(11) Po drugie, stale rośnie zapotrzebowanie na statystyki europejskie i nie wydaje się prawdopodobne, aby ta tendencja miała się zmienić w przyszłości. Globalizacja gospodarcza stanowi szczególne wyzwanie, wymagające opracowania nowych metod pomiaru globalnych łańcuchów wartości w sposób skoordynowany na szczeblu międzynarodowym, w celu uzyskania lepszego obrazu wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy.

(12) Po trzecie, charakter potrzeb podlega ciągłym zmianom, co wymaga większej synergii różnych dziedzin statystyki.

(13) Po czwarte, właściwe przekroje dostępnych danych mogą ułatwić monitorowanie skutków kryzysu gospodarczego i finansowego oraz wpływu wdrażanych polityk na obywateli, w tym na najsłabsze grupy społeczeństwa.

(14) Po piąte, zmienił się charakter statystyki. Nie jest ona już tylko jedynym źródłem informacji na potrzeby kształtowania polityki, lecz znajduje się obecnie w samym centrum procesu podejmowania decyzji. Podejmowanie decyzji w oparciu o fakty wymaga statystyki, która spełnia kryteria wysokiej jakości związane z określonymi celami, jakim służy; rośnie też zapotrzebowanie na złożoną, wielowymiarową statystykę wspierającą złożone obszary polityki. W celu odpowiedniego reagowania na wymagania związane z kształtowaniem polityki konieczne jest, w stosownych przypadkach, dysponowanie danymi zdezagregowanymi według kryterium płci.

(15) Po szóste, ze względu na pojawienie się nowych podmiotów na rynku informacji, w tym dostarczających informacje w czasie zbliżonym do rzeczywistego, priorytetem ESS na przyszłość jest wysoka jakość, w tym aktualność danych.

(16) Po siódme, sytuację utrudniają ograniczenia budżetowe na poziomie krajowym i unijnym, a także potrzeba dalszego zmniejszenia obciążeń dla przedsiębiorstw i obywateli.

(17) Wszystkie siedem wyzwań uwzględniono w komunikacie Komisji z dnia 10 sierpnia 2009 r. w sprawie metod tworzenia statystyk UE: wizja na kolejną dekadę, oraz w strategii ESS wdrażającej tę wizję, w których proponuje się dążenie do przeorganizowania metod pracy ESS, w celu uczynienia go bardziej wydajnym i elastycznym. Wdrożenie tego komunikatu leży u podstaw wieloletniego programu w ramach wspólnej strategii ESS.

(18) W celu zapewnienia rzetelności i zarządzania jakością przy opracowywaniu, tworzeniu i rozpowszechnianiu statystyk europejskich na podstawie niniejszego rozporządzenia krajowe urzędy statystyczne i Komisja (Eurostat) powinny podjąć wszelkie niezbędne działania w celu utrzymania zaufania publicznego do statystyki oraz umożliwienia bardziej rygorystycznego stosowania obowiązującego Europejskiego kodeksu praktyk statystycznych oraz komunikatu Komisji z dnia 15 kwietnia 2011 r. zatytułowanego „Rzetelne zarządzanie jakością w statystyce europejskiej” , przy jednoczesnym poszanowaniu określonych w nich zasad.

(19) W celu lepszego dostosowania ograniczonych zasobów dostępnych dla producentów krajowych i europejskich przy tworzeniu statystyki europejskiej, do rosnących potrzeb w zakresie statystyki, etap przygotowywania rocznych programów prac Komisji w dziedzinie statystyki, które zawierają szczegółowy opis wieloletniego programu, powinien obejmować systematyczny i dokładny przegląd priorytetów statystycznych, który doprowadzi do ograniczenia mniej istotnych wymagań i uproszczenia istniejących procesów przy jednoczesnym zwiększeniu wiarygodności oraz utrzymaniu wysokich standardów statystyki publicznej. Należy także wziąć pod uwagę obciążenie respondentów, niezależnie od tego, czy są nimi przedsiębiorstwa, centralne, regionalne lub lokalne jednostki rządowe lub samorządowe, gospodarstwa domowe czy osoby fizyczne. Proces ten należy przeprowadzić w ścisłej współpracy z użytkownikami i producentami statystyk europejskich.

(20) W tym kontekście należy osiągnąć racjonalny podział obciążenia finansowego między budżetem Unii a budżetami państw członkowskich. Oprócz podziału środków finansowych określonego w niniejszym rozporządzeniu krajowe organy statystyczne powinny zatem otrzymać na poziomie krajowym odpowiednie środki finansowe na realizację poszczególnych działań statystycznych ustalonych na potrzeby wdrożenia wieloletniego programu.

(21) Mając na uwadze obciążenia związane z zachowaniem zgodności z normami, szczególnie dla mniejszych państw członkowskich, Komisja (Eurostat) powinna być w stanie służyć państwom członkowskim wsparciem technicznym i fachowym doradztwem, aby pomóc im przezwyciężyć trudności badawcze oraz poważne bariery metodologiczne, z myślą o zapewnieniu zgodności z normami i dostarczeniu danych wysokiej jakości.

(22) Pulę środków finansowych wieloletniego programu należy również przydzielić w taki sposób, aby pokryć wydatki potrzebne do usprawnienia procesu opracowywania wysokiej jakości statystyk europejskich oraz zdolności do tego, a także wydatki potrzebne do zaspokojenia potrzeb szkoleniowych statystyków krajowych.

(23) Wkłady finansowe Unii powinny wspierać działania w zakresie opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania statystyk europejskich zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. Powinny one mieć formę dotacji, zamówień publicznych bądź jakichkolwiek innych interwencji potrzebnych do osiągnięcia celów wieloletniego programu. W tym kontekście stosowanie kwot ryczałtowych powinno być głównym sposobem uproszczenia zarządzania dotacjami.

(24) Zgodnie z art. 15 rozporządzenia (WE) nr 223/2009 należy opracować właściwą strukturę finansową w celu wspierania sieci współpracy.

(25) Należy wprowadzić przepis otwierający wieloletni program na uczestnictwo państw Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego („państwa EOG/EFTA”) i Szwajcarii. Należy również wprowadzić przepis otwierający wieloletni program na uczestnictwo innych państw, w szczególności państw sąsiadujących z Unią, państw ubiegających się o członkostwo w Unii i państw kandydujących lub przystępujących do Unii.

(26) W kontekście wdrażania wieloletniego programu należy w stosownych przypadkach wspierać współpracę z państwami trzecimi nieuczestniczącymi w wieloletnim programie, z uwzględnieniem wszelkich właściwych umów zawartych lub planowanych między tymi państwami a Unią.

(27) Aby roczne programy prac przyjmowane przez Komisję dla realizacji wieloletniego programu mogły być uznane za decyzje w sprawie finansowania zgodnie z art. 84 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii (⁵) („ rozporządzenie finansowe”), muszą one określać cele, oczekiwane rezultaty, metodę realizacji oraz całkowite kwoty. Roczne programy prac muszą także zawierać opis działań, które mają być finansowane, wskazanie kwot przeznaczonych na każde działanie oraz orientacyjny harmonogram realizacji. Wskazane jest, aby określały one przydatność celów na potrzeby użytkowników i plan projektu. W odniesieniu do dotacji programy te powinny zawierać priorytety, podstawowe kryteria oceny oraz maksymalny wskaźnik współfinansowania. Ponadto roczne programy prac powinny zawierać odpowiednie wskaźniki monitorowania wyników.

(28) Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, a mianowicie ustanowienie wieloletniego programu, nie może zostać osiągnięty w wystarczającym stopniu przez państwa członkowskie, natomiast możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.

(29) Aby realizować wieloletni program w sposób wydajny i skuteczny w osiąganiu jego celów oraz aby uwzględnić ograniczenia budżetowe, począwszy od etapu opracowywania wieloletniego programu, przeprowadzono ocenę ex ante zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami. Znaczenie i wpływ środków podejmowanych w ramach wieloletniego programu należy systematycznie poddawać monitorowaniu i ocenie, w tym niezależnym ocenom zewnętrznym. Na potrzeby oceniania wieloletniego programu sformułowano mierzalne cele oraz opracowano wskaźniki.

(30) W odniesieniu do roku 2013 w niniejszym rozporządzeniu ustanawia się pulę środków finansowych na wieloletni program, która, podczas corocznej procedury budżetowej, ma być głównym punktem odniesienia dla władzy budżetowej w rozumieniu pkt 37 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami (⁶).

(31) Oprócz puli środków finansowych określonej niniejszym rozporządzeniem poszczególne działania statystyczne mające na celu realizację wieloletniego programu, obejmujące działania w postaci porozumienia między krajowymi organami statystycznymi a Komisją (Eurostatem), powinny otrzymać w możliwym zakresie odpowiednie środki finansowe na poziomie krajowym.

(32) Ocena skutków niniejszego rozporządzenia, przedstawiająca oszczędności kosztów dla Unii i państw członkowskich, stanowi podstawę przydziału środków finansowych dla wieloletniego programu. Oszczędności kosztów wynikać będą w szczególności z nowych metod tworzenia statystyki europejskiej w wyniku rozwoju w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych.

(33) Należy chronić interesy finansowe Unii poprzez zastosowanie proporcjonalnych środków w całym cyklu wydatkowania, w tym zapobieganie nieprawidłowościom, ich wykrywanie i analizę, odzyskiwanie środków straconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładanie kar.

(34) W celu zapewnienia ciągłości działań statystycznych przewidzianych w ESS na cały rok kalendarzowy 2013, oraz dla pewności prawnej, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie z dniem jego opublikowania i powinno być stosowane od dnia 1 stycznia 2013 r. Data rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia powinna w szczególności służyć uzasadnieniu wypłat na rzecz personelu kontraktowego, jak również wszystkich działań podejmowanych na podstawie programu.

(35) Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 223/2009 projekt wieloletniego programu został przedstawiony do wstępnej analizy Komitetowi ds. Europejskiego Systemu Statystycznego, Europejskiemu Komitetowi Doradczemu ds. Statystyki, ustanowionemu decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady nr 234/2008/WE (⁷), oraz Komitetowi ds. Statystyki Walutowej, Finansowej i Bilansu Płatniczego, ustanowionemu decyzją Rady 2006/856/WE (⁸),

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł 1

Ustanowienie Europejskiego programu statystycznego

Niniejszym ustanawia się Europejski program statystyczny na lata 2013–2017 (zwany dalej „programem” ).

Artykuł 2

Wartość dodana

Program stanowi wartość dodaną przez zapewnienie, by statystyki europejskie koncentrowały się na informacjach, które są niezbędne dla opracowywania, wdrażania, monitorowania i oceny polityk Unii. Program przyczynia się ponadto do efektywnego wykorzystywania zasobów poprzez popieranie działań, które wnoszą zasadniczy wkład w opracowywanie, tworzenie i rozpowszechnianie zharmonizowanych, porównywalnych, wiarygodnych, przyjaznych dla użytkownika i dostępnych informacji statystycznych, w oparciu o jednolite standardy i wspólne zasady określone w Europejskim kodeksie praktyk statystycznych („Kodeks praktyk”) przyjętym przez Komitet ds. Europejskiego Systemu Statystycznego (ESSC), w szczególności kryteria jakości w zakresie przydatności, dokładności i wiarygodności, aktualności i terminowości, dostępności i przejrzystości oraz spójności i porównywalności.

Artykuł 3

Zakres

1. W niniejszym rozporządzeniu ustanawia się ramy programowania w zakresie opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania statystyk europejskich oraz wyznacza główne obszary i cele działań przewidywanych na lata 2013–2017 zgodnie z art. 13 i 14 rozporządzenia (WE) nr 223/2009.

2. Program nie obejmuje środków przewidzianych w programie modernizacji europejskiej statystyki przedsiębiorstw i handlu (zwanym dalej „programem MEETS” ), ustanowionym decyzją nr 1297/2008/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (⁹), do zakończenia okresu realizacji programu MEETS w dniu 31 grudnia 2013 r., ale zawiera cele w dziedzinie statystyki przedsiębiorstw i handlu, których realizacja jest zaplanowana na lata 2014– 2017.

Artykuł 4

Cele

1. Ogólnym celem programu jest utrzymanie przez europejski system statystyczny (ESS) roli wiodącego dostawcy wysokiej jakości statystyk dotyczących Europy.

2. Mając na uwadze dostępne zasoby zarówno na szczeblu krajowym, jak i unijnym, oraz obciążenie respondentów, w działaniach w dziedzinie statystyki prowadzonych na rzecz realizacji programu dąży się do osiągnięcia następujących celów szczegółowych:

– cel 1: terminowe dostarczanie informacji statystycznych, aby wspierać opracowywanie, monitorowanie i ocenę polityk Unii odpowiednio odzwierciedlających priorytety, utrzymując równowagę między obszarami gospodarczymi, społecznymi i środowiskowymi oraz zaspokajając potrzeby szerokiego kręgu użytkowników statystyki europejskiej, w tym innych decydentów, naukowców, przedsiębiorców i wszystkich obywateli Europy, w sposób racjonalny pod względem kosztów, bez niepotrzebnego powielania działań,

– cel 2: wdrażanie nowych metod tworzenia statystyk europejskich w celu poprawy wydajności i jakości,

– cel 3: umacnianie partnerstwa wewnątrz ESS i poza nim, w celu dalszego zwiększania jego wydajności i wzmacniania jego wiodącej roli w statystyce publicznej na świecie, oraz

– cel 4: zapewnienie spójnego dostarczania takich statystyk podczas całego okresu trwania programu, pod warunkiem że nie zakłóca to mechanizmów określania priorytetów ESS.

3. Ogólne i szczegółowe cele, o których mowa w ust. 1 i 2, określono bardziej szczegółowo w załączniku, wraz ze wskaźnikami stosowanymi do monitorowania realizacji programu. Zgodnie z art. 13 i 14 rozporządzenia (WE) nr 223/2009 program podlega szczegółowemu planowaniu rocznemu, które będzie obejmować mechanizm określania priorytetów jako integralną część procesu. Cele programu są osiągane poprzez ścisłą i skoordynowaną współpracę w ramach ESS. Program obejmuje opracowywanie odpowiednich instrumentów prowadzących do podniesienia jakości, większego stopnia elastyczności ESS i poprawy zdolności do terminowego zaspokajania potrzeb użytkowników. Program zapoczątkowuje również opracowywanie wiarygodnych wskaźników będących w stanie sprostać wyzwaniom XXI wieku, tj. dokonujących pomiaru zrównoważonego rozwoju środowiska, jakości życia i spójności społecznej oraz rejestrowania aktywności gospodarczej w sektorze usług i w gospodarce społecznej.

Artykuł 5

Zarządzanie statystyką i jej niezależność, przejrzystość oraz jakość

1. Statystyki europejskie tworzone są w sposób zawodowo niezależny i przejrzysty.

2. Program jest wdrażany zgodnie z zasadami Kodeksu praktyk, z myślą o tworzeniu i rozpowszechnianiu zharmonizowanych i porównywalnych statystyk europejskich wysokiej jakości, zgodnie z art. 12 rozporządzenia (WE) nr 223/2009, oraz zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania ESS jako całości. Krajowe urzędy statystyczne i urząd statystyczny Unii (Komisja (Eurostat)) zapewniają, poprzez swą zawodową niezależność, zgodność statystyk europejskich z Kodeksem praktyk.

3. Krajowe urzędy statystyczne i inne organy krajowe wyznaczone przez państwa członkowskie (zwane wspólnie „krajowymi organami statystycznymi” ), oraz Komisja (Eurostat), które są odpowiedzialne za opracowanie, tworzenie i rozpowszechnianie statystyk europejskich:

– dążą do wzmocnienia środowiska instytucjonalnego i organizacyjnego promującego koordynację, efektywność i wiarygodność krajowych organów statystycznych oraz Komisji (Eurostatu) opracowujących i rozpowszechniających statystyki europejskie,

– kładą nacisk na zasady statystyczne określone w art. 2 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 223/2009 oraz na potrzeby użytkowników,

– zaspokajają potrzeby użytkowników instytucjonalnych z Unii zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 223/2009 oraz dążą do opracowania statystyk zaspokajających potrzeby szerokiego kręgu użytkowników statystyki europejskiej, w tym innych decydentów, naukowców, przedsiębiorców i wszystkich obywateli Europy, oraz

– współpracują z organami statystycznymi na szczeblu międzynarodowym w celu propagowania korzystania z międzynarodowych pojęć, klasyfikacji, metod i innych standardów, szczególnie w celu zapewnienia większej spójności i lepszej porównywalności statystyk w skali światowej.

4. Każde państwo członkowskie dąży do zapewnienia, aby procesy tworzenia statystyk w tym państwie przebiegały w sposób ustandaryzowany i były usprawniane, w możliwym zakresie, przez mechanizmy audytu.

5. Ze względu na przejrzystość Komisja (Eurostat) publikuje, w stosownych przypadkach, swoją ocenę jakości wkładów krajowych do statystyki europejskiej jako część sprawozdawczości w zakresie jakości i monitorowania zgodności.

6. Komisja (Eurostat) pracuje nad zapewnieniem, aby jej publikacje, szczególnie te, które są dostępne na jej stronie internetowej, były bardziej przyjazne dla użytkowników niebędących specjalistami, oraz umożliwia łatwy dostęp do pełnych serii danych i przedstawia łatwo porównywalne wykresy w celu zapewnienia obywatelom większej wartości dodanej. W ramach okresowych aktualizacji Komisja (Eurostat) dostarcza, w miarę możliwości, informacje o każdym państwie członkowskim, a także przekazuje serie danych w ujęciu rocznym i miesięcznym oraz serie długookresowych danych, w razie potrzeby, i gdy korzyści są większe niż koszty gromadzenia danych.

Artykuł 6

Określanie priorytetów statystycznych

1. Program zapewnia inicjatywy statystyczne, na których opiera się opracowywanie, realizacja i monitorowanie obecnych polityk Unii i udziela wsparcia statystycznego w zakresie ważnych wymogów wynikających z nowych inicjatyw politycznych Unii.

2. Przy przygotowywaniu rocznych programów prac, o których mowa w art. 9, Komisja zapewnia efektywne określanie priorytetów statystycznych i ich coroczny przegląd oraz przedstawia sprawozdania na ich temat. Roczne programy prac tym samym będą miały na celu zapewnienie tworzenia statystyki europejskiej w ramach dostępnych zasobów na szczeblu krajowym i unijnym. Określanie priorytetów przyczynia się do obniżenia kosztów i zmniejszenia obciążeń związanych z nowymi wymogami statystycznymi przez zmniejszenie wymogów statystycznych w istniejących dziedzinach statystyki europejskiej i odbywa się w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi.

3. Komisja zapewnia opracowanie i wdrożenie instrumentów służących rocznemu przeglądowi priorytetów działań statystycznych w celu przyczynienia się do zmniejszenia kosztów i obciążeń dla dostawców danych i producentów statystyk.

4. Przedstawiając nowe działania lub wprowadzając znaczące zmiany w istniejących statystykach, Komisja należycie je uzasadnia i udziela, z udziałem państw członkowskich, informacji na temat obciążenia respondentów i kosztów tworzenia statystyk zgodnie z art. 14 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 223/2009.

Artykuł 7

Finansowanie

[1] 1. Pulę środków finansowych Unii na realizację programu na 2013 r. ustala się w kwocie 57,3 mln EUR objętych okresem programowania 2007–2013. Pulę środków finansowych Unii na realizację programu na lata 2014–2017 ustala się w kwocie 234,8 mln EUR objętych okresem programowania 2014–2020.

2. Komisja wdraża wsparcie finansowe Unii zgodnie z rozporządzeniem finansowym.

3. Przy podejmowaniu decyzji w sprawie rocznych przydziałów środków Komisja przestrzega prerogatyw Parlamentu Europejskiego i Rady.

Artykuł 8

Pomoc administracyjna i techniczna

Środki finansowe przyznane na realizację programu można wykorzystać w celu pokrycia wydatków związanych z pracami w zakresie przygotowania, monitorowania, kontroli, audytu i oceny, które są niezbędne do zarządzania programem i osiągania jego celów; w szczególności wydatki poniesione z tytułu badań, spotkań ekspertów, zwrotu kosztów ponoszonych przez ekspertów w dziedzinie statystyki, działań informacyjnych i komunikacyjnych, wydatki związane z sieciami informatycznymi służącymi przetwarzaniu i wymianie informacji, a także wszelkie inne wydatki na pomoc techniczną i administracyjną ponoszone przez Komisję w związku z zarządzaniem programem. Te środki finansowe można również wykorzystać w celu pokrycia kosztów pomocy technicznej i fachowego doradztwa udzielonego państwom członkowskim, które nie są w stanie tworzyć niektórych statystyk europejskich lub statystyk o wymaganej jakości ze względu na szczególne okoliczności.

Artykuł 9

Roczne programy prac

W celu realizacji programu Komisja przyjmuje roczne programy prac spełniające wymagania ustanowione w art. 17 rozporządzenia (WE) nr 223/2009 oraz zawierające określenie ich celów i oczekiwanych rezultatów, zgodnie z celami ogólnymi i szczegółowymi, o których mowa w art. 4 ust. 1 i 2 niniejszego rozporządzenia. Każdy roczny program prac jest przekazywany do wiadomości Parlamentu Europejskiego.

Artykuł 10

Rodzaje interwencji

Wkłady finansowe Unii mogą mieć formę dotacji, zamówień publicznych lub jakichkolwiek innych interwencji potrzebnych do osiągnięcia celów ogólnych i szczegółowych, o których mowa w art. 4. ust. 1 i 2.

Artykuł 11

Działania kwalifikowalne

1. Wkład finansowy Unii przeznaczony jest na wspieranie działań w zakresie opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania statystyk europejskich potrzebnych do osiągnięcia celów ogólnych i szczegółowych, o których mowa w art. 4 ust. 1 i 2. Za priorytetowe uznawane są działania o wysokiej wartości dodanej dla Unii zgodnie z art. 2.

2. Wkład finansowy przeznaczony na wspieranie sieci współpracy, o których mowa w art. 15 rozporządzenia (WE) nr 223/2009, może przyjmować formę dotacji na działania i pokrywać maksymalnie 95 % kosztów kwalifikowalnych.

3. W stosownych przypadkach dotacje operacyjne, nieprzekraczające 50 % kosztów kwalifikowalnych, mogą być przyznawane na wspieranie funkcjonowania organizacji, o których mowa w art. 12 ust. 3.

4. W ramach wkładu w wydatki ponoszone przez państwa członkowskie w związku z prowadzeniem działań opartych na gromadzeniu danych możliwe jest wypłacenie kwoty ryczałtowej za zbiór danych, w przypadku których kompletne wyniki mają być przekazane Komisji, aż do maksymalnego progu określonego w odniesieniu do każdego gromadzenia danych. Komisja określa te kwoty ryczałtowe, uwzględniając w odpowiednim stopniu złożoność gromadzenia danych.

Artykuł 12

Beneficjenci kwalifikujący się do przyznania dotacji

1. Zgodnie z art. 128 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia finansowego dotacje dla krajowych organów statystycznych, określonych w art. 5 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 223/2009, mogą być udzielane bez zaproszenia do składania wniosków.

2. W sieciach współpracy mogą uczestniczyć beneficjenci, o których mowa w ust. 1, oraz inne podmioty bez zaproszenia do składania wniosków zgodnie z art. 128 ust. 1 rozporządzenia finansowego.

3. Dotacje operacyjne, o których mowa w art. 11 ust. 3, mogą być przyznawane organizacjom, które spełniają oba wymienione poniżej kryteria:

a) są nienastawione na osiąganie zysku, są niezależne od interesów przemysłu, handlu, przedsiębiorstw i wszelkich innych interesów, które mogłyby pozostawać w sprzeczności, a ich podstawowymi celami i działaniami są promocja i wsparcie wdrażania Kodeksu praktyk oraz nowych metod tworzenia statystyk europejskich, których celem jest poprawa wydajności i jakości na poziomie Unii; oraz

b) przedstawiły Komisji zadowalające informacje na temat członkostwa, zasad wewnętrznych i źródeł finansowania.

Artykuł 13

Ochrona interesów finansowych Unii

1. Komisja przyjmuje odpowiednie środki zapewniające, w trakcie realizacji działań finansowanych na podstawie niniejszego rozporządzenia, ochronę interesów finansowych Unii przez stosowanie środków zapobiegania nadużyciom finansowym, korupcji i innym nielegalnym działaniom, przez spójne i skuteczne kontrole oraz, w razie wykrycia nieprawidłowości, przez odzyskiwanie kwot nienależnie wypłaconych, a także, w stosownych przypadkach, przez skuteczne, proporcjonalne i odstraszające kary.

2. Komisja lub jej przedstawiciele oraz Trybunał Obrachunkowy mają uprawnienia do audytu, na podstawie dokumentacji i kontroli na miejscu, wobec wszystkich beneficjentów dotacji, wykonawców i podwykonawców, którzy otrzymali środki w ramach niniejszego rozporządzenia.

Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) w stosownych przypadkach przeprowadza kontrole i inspekcje na miejscu u podmiotów gospodarczych, których takie finansowanie bezpośrednio lub pośrednio dotyczy, zgodnie z procedurami określonymi w rozporządzeniu Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami (¹⁰), w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycie finansowe, korupcja lub jakiekolwiek inne nielegalne działanie, naruszające interesy finansowe Unii, w związku z umową o udzielenie dotacji, decyzją o udzieleniu dotacji lub zamówieniem dotyczącym finansowania na podstawie niniejszego rozporządzenia.

Bez uszczerbku dla akapitu pierwszego i drugiego, w umowach o współpracy z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi, umowach o udzielenie dotacji, decyzjach o udzieleniu dotacji i zamówieniach wynikających z wdrożenia niniejszego rozporządzenia wyraźnie upoważnia się Komisję, Trybunał Obrachunkowy i OLAF do prowadzenia takich audytów, kontroli i inspekcji na miejscu.

Artykuł 14

Uczestnictwo państw trzecich w programie

Uczestnictwo w programie jest otwarte dla:

a) państw EOG/EFTA, zgodnie z warunkami ustanowionymi w Porozumieniu o Europejskim Obszarze Gospodarczym;

b) Szwajcarii, zgodnie z warunkami ustanowionymi w Umowie z dnia 26 października 2004 r. między Wspólnotą Europejską a Konfederacją Szwajcarską o współpracy w dziedzinie statystyki (¹¹); oraz

c) państw, do których ma zastosowanie europejska polityka sąsiedztwa, państw ubiegających się o członkostwo w Unii, państw kandydujących lub przystępujących do Unii, a także państw Bałkanów Zachodnich włączonych do procesu stabilizacji i stowarzyszenia, zgodnie z warunkami określonymi w odpowiednich dwu- lub wielostronnych umowach z tymi państwami, ustanawiających ogólne zasady uczestnictwa w programach Unii.

Artykuł 15

Ocena i przegląd programu

1. Po zasięgnięciu opinii ESSC Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie międzyokresowe sprawozdanie z postępów w realizacji programu do dnia 30 czerwca 2015 r.

2. Najpóźniej do dnia 31 grudnia 2016 r. Komisja – w oparciu o międzyokresowe sprawozdanie z postępów, o którym mowa w ust. 1, i po zasięgnięciu opinii ESSC – może przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu i Radzie wniosek o przedłużenie programu na lata 2018–2020 przy poszanowaniu wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020.

3. Do dnia 31 grudnia 2018 r. i po zasięgnięciu opinii ESSC oraz Europejskiego Komitetu Doradczego ds. Statystyki Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie końcowe sprawozdanie z oceny realizacji programu.

Artykuł 16

Wejście w życie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie z dniem jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 1 stycznia 2013 r.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Strasburgu dnia 15 stycznia 2013 r.

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 338 ust. 1,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą (¹),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)  Rzetelne dane empiryczne i statystyczne są bezwzględnie konieczne dla pomiaru postępu i oceny efektywności polityk i programów Unii, zwłaszcza w kontekście strategii „Europa 2020” określonej w komunikacie Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowanym: „Europa 2020: strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” („strategia „Europa 2020””).

(2) Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 223/2009 z dnia 11 marca 2009  r. w sprawie statystyki europejskiej (²) należy ustanowić wieloletni Europejski program statystyczny („wieloletni program” ), stanowiący ramy dla finansowania działań Unii.

(3) Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 223/2009 wieloletni program powinien zapewniać ramy dla opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania statystyki europejskiej oraz wyznaczać główne obszary i cele przewidywanych działań na okres nieprzekraczający pięciu lat. Należy określić w nim priorytety dotyczące potrzeb w zakresie informacji do celów prowadzenia działań Unii. Potrzeby te powinny być określone proporcjonalnie do zasobów, jakie są konieczne na poziomie unijnym i krajowym do zapewniania wymaganych statystyk, a także w odniesieniu do obciążenia respondentów i kosztów ponoszonych przez respondentów, ze szczególnym uwzględnieniem stosunku kosztów do korzyści.

(4)  Opracowywanie, tworzenie i rozpowszechnianie statystyk europejskich w ramach legislacyjnych wieloletniego programu powinno się odbywać w obrębie europejskiego systemu statystycznego (ESS) w drodze ścisłej i skoordynowanej współpracy między urzędem statystycznym Unii, którym jest Komisja (Eurostat), a krajowymi urzędami statystycznymi i innymi organami krajowymi wyznaczonymi przez państwa członkowskie (³) (zwanymi wspólnie „ krajowymi organami statystycznymi”). Zawodowa niezależność krajowych urzędów statystycznych oraz Komisji (Eurostatu) ma kluczowe znaczenie dla dostarczania wiarygodnych danych statystycznych wysokiej jakości.

(5) Dla poprawy jakości statystyki europejskiej absolutnie konieczna jest ściślejsza współpraca między Komisją (Eurostatem) a krajowymi urzędami statystycznymi. Taka ściślejsza współpraca powinna koncentrować się przede wszystkim na zapewnianiu dalszych szkoleń metodologicznych w dziedzinie statystyki i obszarów pokrewnych, na rozwijaniu i rozpowszechnianiu dobrych praktyk stosowanych obecnie w ramach ESS oraz na dwukierunkowej wymianie pracowników między państwami członkowskimi a Komisją (Eurostatem).

(6)  Realizacja wieloletniego programu daje możliwość stworzenia zharmonizowanej statystyki europejskiej w celu przyczynienia się do opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania wspólnych, porównywalnych i wiarygodnych informacji statystycznych na szczeblu unijnym.

(7)  Wysokiej jakości statystyki opracowywane, tworzone i rozpowszechniane w ramach wieloletniego programu są niezbędne dla podejmowania decyzji w oparciu o fakty, powinny być dostępne w odpowiednim czasie oraz przyczyniać się do wdrożenia polityk Unii odzwierciedlonych w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) i strategii „Europa 2020”, a także innych polityk wymienionych wśród priorytetów strategicznych Komisji na lata 2010–2014, zwłaszcza wzmocnionego i zintegrowanego zarządzania gospodarczego, zmiany klimatu, zreformowanej polityki rolnej, wzrostu gospodarczego i spójności społecznej, równouprawnienia płci, Europy obywateli i globalizacji. Należy je wspierać poprzez działania, które są finansowane w ramach wieloletniego programu, w przypadku gdy Unia może przynieść oczywistą wartość dodaną, i które zmierzają do zapewnienia równorzędnego traktowania wskaźników ekonomicznych, społecznych i środowiskowych.

(8)  Przy definiowaniu obszarów statystyki, które będą rozwijane, należy uwzględnić cele rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 691/2011 z dnia 6 lipca 2011 r. w sprawie europejskich rachunków ekonomicznych środowiska (⁴), które dotyczą opracowania nowych modułów rachunków ekonomicznych środowiska.

(9)  Ponadto analizie statystycznej należy w szczególnym stopniu poddać wpływ programów konsolidacji fiskalnej na pracowników i innych obywateli. Dane statystyczne należy gromadzić w taki sposób, aby uwidocznić zmiany zachodzące w poszczególnych państwach członkowskich, na przykład w odniesieniu do rozwoju sytuacji dotyczącej bezrobocia, wysokości świadczeń socjalnych i ich zmian, liczby i jakości miejsc pracy, mobilności pracowników w państwach członkowskich, w ramach Unii oraz między Unią a państwami trzecimi, a także powiązanych zmian społeczno-geograficznych, jeżeli chodzi o strukturę płac i szkolenia zawodowe.

(10)  W ostatnich latach ESS stanął w obliczu wielu wyzwań. Po pierwsze, brak krajowych statystyk wysokiej jakości może mieć negatywny wpływ na państwa członkowskie oraz Unię w ogóle. Spójne i dokładne statystyki wysokiej jakości tworzone przez zawodowo niezależne krajowe urzędy statystyczne są zatem absolutnie konieczne do celów kształtowania polityki na szczeblu krajowym i unijnym oraz, w szczególności, w kontekście mechanizmów nadzoru strefy euro.

(11) Po drugie, stale rośnie zapotrzebowanie na statystyki europejskie i nie wydaje się prawdopodobne, aby ta tendencja miała się zmienić w przyszłości. Globalizacja gospodarcza stanowi szczególne wyzwanie, wymagające opracowania nowych metod pomiaru globalnych łańcuchów wartości w sposób skoordynowany na szczeblu międzynarodowym, w celu uzyskania lepszego obrazu wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy.

(12)  Po trzecie, charakter potrzeb podlega ciągłym zmianom, co wymaga większej synergii różnych dziedzin statystyki.

(13)  Po czwarte, właściwe przekroje dostępnych danych mogą ułatwić monitorowanie skutków kryzysu gospodarczego i finansowego oraz wpływu wdrażanych polityk na obywateli, w tym na najsłabsze grupy społeczeństwa.

(14) Po piąte, zmienił się charakter statystyki. Nie jest ona już tylko jedynym źródłem informacji na potrzeby kształtowania polityki, lecz znajduje się obecnie w samym centrum procesu podejmowania decyzji. Podejmowanie decyzji w oparciu o fakty wymaga statystyki, która spełnia kryteria wysokiej jakości związane z określonymi celami, jakim służy; rośnie też zapotrzebowanie na złożoną, wielowymiarową statystykę wspierającą złożone obszary polityki. W celu odpowiedniego reagowania na wymagania związane z kształtowaniem polityki konieczne jest, w stosownych przypadkach, dysponowanie danymi zdezagregowanymi według kryterium płci.

(15) Po szóste, ze względu na pojawienie się nowych podmiotów na rynku informacji, w tym dostarczających informacje w czasie zbliżonym do rzeczywistego, priorytetem ESS na przyszłość jest wysoka jakość, w tym aktualność danych.

(16) Po siódme, sytuację utrudniają ograniczenia budżetowe na poziomie krajowym i unijnym, a także potrzeba dalszego zmniejszenia obciążeń dla przedsiębiorstw i obywateli.

(17) Wszystkie siedem wyzwań uwzględniono w komunikacie Komisji z dnia 10 sierpnia 2009 r. w sprawie metod tworzenia statystyk UE: wizja na kolejną dekadę, oraz w strategii ESS wdrażającej tę wizję, w których proponuje się dążenie do przeorganizowania metod pracy ESS, w celu uczynienia go bardziej wydajnym i elastycznym. Wdrożenie tego komunikatu leży u podstaw wieloletniego programu w ramach wspólnej strategii ESS.

(18) W celu zapewnienia rzetelności i zarządzania jakością przy opracowywaniu, tworzeniu i rozpowszechnianiu statystyk europejskich na podstawie niniejszego rozporządzenia krajowe urzędy statystyczne i Komisja (Eurostat) powinny podjąć wszelkie niezbędne działania w celu utrzymania zaufania publicznego do statystyki oraz umożliwienia bardziej rygorystycznego stosowania obowiązującego Europejskiego kodeksu praktyk statystycznych oraz komunikatu Komisji z dnia 15 kwietnia 2011  r. zatytułowanego „Rzetelne zarządzanie jakością w statystyce europejskiej” , przy jednoczesnym poszanowaniu określonych w nich zasad.

(19) W celu lepszego dostosowania ograniczonych zasobów dostępnych dla producentów krajowych i europejskich przy tworzeniu statystyki europejskiej, do rosnących potrzeb w zakresie statystyki, etap przygotowywania rocznych programów prac Komisji w dziedzinie statystyki, które zawierają szczegółowy opis wieloletniego programu, powinien obejmować systematyczny i dokładny przegląd priorytetów statystycznych, który doprowadzi do ograniczenia mniej istotnych wymagań i uproszczenia istniejących procesów przy jednoczesnym zwiększeniu wiarygodności oraz utrzymaniu wysokich standardów statystyki publicznej. Należy także wziąć pod uwagę obciążenie respondentów, niezależnie od tego, czy są nimi przedsiębiorstwa, centralne, regionalne lub lokalne jednostki rządowe lub samorządowe, gospodarstwa domowe czy osoby fizyczne. Proces ten należy przeprowadzić w ścisłej współpracy z użytkownikami i producentami statystyk europejskich.

(20) W tym kontekście należy osiągnąć racjonalny podział obciążenia finansowego między budżetem Unii a budżetami państw członkowskich. Oprócz podziału środków finansowych określonego w niniejszym rozporządzeniu krajowe organy statystyczne powinny zatem otrzymać na poziomie krajowym odpowiednie środki finansowe na realizację poszczególnych działań statystycznych ustalonych na potrzeby wdrożenia wieloletniego programu.

(21) Mając na uwadze obciążenia związane z zachowaniem zgodności z normami, szczególnie dla mniejszych państw członkowskich, Komisja (Eurostat) powinna być w stanie służyć państwom członkowskim wsparciem technicznym i fachowym doradztwem, aby pomóc im przezwyciężyć trudności badawcze oraz poważne bariery metodologiczne, z myślą o zapewnieniu zgodności z normami i dostarczeniu danych wysokiej jakości.

(22) Pulę środków finansowych wieloletniego programu należy również przydzielić w taki sposób, aby pokryć wydatki potrzebne do usprawnienia procesu opracowywania wysokiej jakości statystyk europejskich oraz zdolności do tego, a także wydatki potrzebne do zaspokojenia potrzeb szkoleniowych statystyków krajowych.

(23) Wkłady finansowe Unii powinny wspierać działania w zakresie opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania statystyk europejskich zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. Powinny one mieć formę dotacji, zamówień publicznych bądź jakichkolwiek innych interwencji potrzebnych do osiągnięcia celów wieloletniego programu. W tym kontekście stosowanie kwot ryczałtowych powinno być głównym sposobem uproszczenia zarządzania dotacjami.

(24)  Zgodnie z art. 15 rozporządzenia (WE) nr 223/2009 należy opracować właściwą strukturę finansową w celu wspierania sieci współpracy.

(25) Należy wprowadzić przepis otwierający wieloletni program na uczestnictwo państw Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego („państwa EOG/EFTA”) i Szwajcarii. Należy również wprowadzić przepis otwierający wieloletni program na uczestnictwo innych państw, w szczególności państw sąsiadujących z Unią, państw ubiegających się o członkostwo w Unii i państw kandydujących lub przystępujących do Unii.

(26) W kontekście wdrażania wieloletniego programu należy w stosownych przypadkach wspierać współpracę z państwami trzecimi nieuczestniczącymi w wieloletnim programie, z uwzględnieniem wszelkich właściwych umów zawartych lub planowanych między tymi państwami a Unią.

(27) Aby roczne programy prac przyjmowane przez Komisję dla realizacji wieloletniego programu mogły być uznane za decyzje w sprawie finansowania zgodnie z art. 84 ust.  3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii (⁵) („ rozporządzenie finansowe”), muszą one określać cele, oczekiwane rezultaty, metodę realizacji oraz całkowite kwoty. Roczne programy prac muszą także zawierać opis działań, które mają być finansowane, wskazanie kwot przeznaczonych na każde działanie oraz orientacyjny harmonogram realizacji. Wskazane jest, aby określały one przydatność celów na potrzeby użytkowników i plan projektu. W odniesieniu do dotacji programy te powinny zawierać priorytety, podstawowe kryteria oceny oraz maksymalny wskaźnik współfinansowania. Ponadto roczne programy prac powinny zawierać odpowiednie wskaźniki monitorowania wyników.

(28) Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, a mianowicie ustanowienie wieloletniego programu, nie może zostać osiągnięty w wystarczającym stopniu przez państwa członkowskie, natomiast możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.

(29)  Aby realizować wieloletni program w sposób wydajny i skuteczny w osiąganiu jego celów oraz aby uwzględnić ograniczenia budżetowe, począwszy od etapu opracowywania wieloletniego programu, przeprowadzono ocenę ex ante zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami. Znaczenie i wpływ środków podejmowanych w ramach wieloletniego programu należy systematycznie poddawać monitorowaniu i ocenie, w tym niezależnym ocenom zewnętrznym. Na potrzeby oceniania wieloletniego programu sformułowano mierzalne cele oraz opracowano wskaźniki.

(30) W odniesieniu do roku 2013 w niniejszym rozporządzeniu ustanawia się pulę środków finansowych na wieloletni program, która, podczas corocznej procedury budżetowej, ma być głównym punktem odniesienia dla władzy budżetowej w rozumieniu pkt  37 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami (⁶).

(31) Oprócz puli środków finansowych określonej niniejszym rozporządzeniem poszczególne działania statystyczne mające na celu realizację wieloletniego programu, obejmujące działania w postaci porozumienia między krajowymi organami statystycznymi a Komisją (Eurostatem), powinny otrzymać w możliwym zakresie odpowiednie środki finansowe na poziomie krajowym.

(32)  Ocena skutków niniejszego rozporządzenia, przedstawiająca oszczędności kosztów dla Unii i państw członkowskich, stanowi podstawę przydziału środków finansowych dla wieloletniego programu. Oszczędności kosztów wynikać będą w szczególności z nowych metod tworzenia statystyki europejskiej w wyniku rozwoju w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych.

(33) Należy chronić interesy finansowe Unii poprzez zastosowanie proporcjonalnych środków w całym cyklu wydatkowania, w tym zapobieganie nieprawidłowościom, ich wykrywanie i analizę, odzyskiwanie środków straconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładanie kar.

(34) W celu zapewnienia ciągłości działań statystycznych przewidzianych w ESS na cały rok kalendarzowy 2013, oraz dla pewności prawnej, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie z dniem jego opublikowania i powinno być stosowane od dnia 1 stycznia 2013 r. Data rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia powinna w szczególności służyć uzasadnieniu wypłat na rzecz personelu kontraktowego, jak również wszystkich działań podejmowanych na podstawie programu.

(35)  Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 223/2009 projekt wieloletniego programu został przedstawiony do wstępnej analizy Komitetowi ds. Europejskiego Systemu Statystycznego, Europejskiemu Komitetowi Doradczemu ds. Statystyki, ustanowionemu decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady nr 234/2008/WE (⁷), oraz Komitetowi ds. Statystyki Walutowej, Finansowej i Bilansu Płatniczego, ustanowionemu decyzją Rady 2006/856/WE (⁸),

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł 1

Ustanowienie Europejskiego programu statystycznego

Niniejszym ustanawia się Europejski program statystyczny na lata 2013–2017 (zwany dalej „programem” ).

Artykuł 2

Wartość dodana

Program stanowi wartość dodaną przez zapewnienie, by statystyki europejskie koncentrowały się na informacjach, które są niezbędne dla opracowywania, wdrażania, monitorowania i oceny polityk Unii. Program przyczynia się ponadto do efektywnego wykorzystywania zasobów poprzez popieranie działań, które wnoszą zasadniczy wkład w opracowywanie, tworzenie i rozpowszechnianie zharmonizowanych, porównywalnych, wiarygodnych, przyjaznych dla użytkownika i dostępnych informacji statystycznych, w oparciu o jednolite standardy i wspólne zasady określone w Europejskim kodeksie praktyk statystycznych („Kodeks praktyk”) przyjętym przez Komitet ds. Europejskiego Systemu Statystycznego (ESSC), w szczególności kryteria jakości w zakresie przydatności, dokładności i wiarygodności, aktualności i terminowości, dostępności i przejrzystości oraz spójności i porównywalności.

Artykuł 3

Zakres

1. W niniejszym rozporządzeniu ustanawia się ramy programowania w zakresie opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania statystyk europejskich oraz wyznacza główne obszary i cele działań przewidywanych na lata 2013–2017 zgodnie z art. 13 i 14 rozporządzenia (WE) nr 223/2009.

2. Program nie obejmuje środków przewidzianych w programie modernizacji europejskiej statystyki przedsiębiorstw i handlu (zwanym dalej „programem MEETS” ), ustanowionym decyzją nr 1297/2008/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (⁹), do zakończenia okresu realizacji programu MEETS w dniu 31 grudnia 2013 r., ale zawiera cele w dziedzinie statystyki przedsiębiorstw i handlu, których realizacja jest zaplanowana na lata 2014– 2017.

Artykuł 4

Cele

1. Ogólnym celem programu jest utrzymanie przez europejski system statystyczny (ESS) roli wiodącego dostawcy wysokiej jakości statystyk dotyczących Europy.

2. Mając na uwadze dostępne zasoby zarówno na szczeblu krajowym, jak i unijnym, oraz obciążenie respondentów, w działaniach w dziedzinie statystyki prowadzonych na rzecz realizacji programu dąży się do osiągnięcia następujących celów szczegółowych:

–  cel 1: terminowe dostarczanie informacji statystycznych, aby wspierać opracowywanie, monitorowanie i ocenę polityk Unii odpowiednio odzwierciedlających priorytety, utrzymując równowagę między obszarami gospodarczymi, społecznymi i środowiskowymi oraz zaspokajając potrzeby szerokiego kręgu użytkowników statystyki europejskiej, w tym innych decydentów, naukowców, przedsiębiorców i wszystkich obywateli Europy, w sposób racjonalny pod względem kosztów, bez niepotrzebnego powielania działań,

– cel 2: wdrażanie nowych metod tworzenia statystyk europejskich w celu poprawy wydajności i jakości,

– cel 3: umacnianie partnerstwa wewnątrz ESS i poza nim, w celu dalszego zwiększania jego wydajności i wzmacniania jego wiodącej roli w statystyce publicznej na świecie, oraz

– cel 4: zapewnienie spójnego dostarczania takich statystyk podczas całego okresu trwania programu, pod warunkiem że nie zakłóca to mechanizmów określania priorytetów ESS.

3. Ogólne i szczegółowe cele, o których mowa w ust. 1 i 2, określono bardziej szczegółowo w załączniku, wraz ze wskaźnikami stosowanymi do monitorowania realizacji programu. Zgodnie z art. 13 i 14 rozporządzenia (WE) nr 223/2009 program podlega szczegółowemu planowaniu rocznemu, które będzie obejmować mechanizm określania priorytetów jako integralną część procesu. Cele programu są osiągane poprzez ścisłą i skoordynowaną współpracę w ramach ESS. Program obejmuje opracowywanie odpowiednich instrumentów prowadzących do podniesienia jakości, większego stopnia elastyczności ESS i poprawy zdolności do terminowego zaspokajania potrzeb użytkowników. Program zapoczątkowuje również opracowywanie wiarygodnych wskaźników będących w stanie sprostać wyzwaniom XXI wieku, tj. dokonujących pomiaru zrównoważonego rozwoju środowiska, jakości życia i spójności społecznej oraz rejestrowania aktywności gospodarczej w sektorze usług i w gospodarce społecznej.

Artykuł 5

Zarządzanie statystyką i jej niezależność, przejrzystość oraz jakość

1. Statystyki europejskie tworzone są w sposób zawodowo niezależny i przejrzysty.

2. Program jest wdrażany zgodnie z zasadami Kodeksu praktyk, z myślą o tworzeniu i rozpowszechnianiu zharmonizowanych i porównywalnych statystyk europejskich wysokiej jakości, zgodnie z art. 12 rozporządzenia (WE) nr 223/2009, oraz zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania ESS jako całości. Krajowe urzędy statystyczne i urząd statystyczny Unii (Komisja (Eurostat)) zapewniają, poprzez swą zawodową niezależność, zgodność statystyk europejskich z Kodeksem praktyk.

3. Krajowe urzędy statystyczne i inne organy krajowe wyznaczone przez państwa członkowskie (zwane wspólnie „krajowymi organami statystycznymi” ), oraz Komisja (Eurostat), które są odpowiedzialne za opracowanie, tworzenie i rozpowszechnianie statystyk europejskich:

–  dążą do wzmocnienia środowiska instytucjonalnego i organizacyjnego promującego koordynację, efektywność i wiarygodność krajowych organów statystycznych oraz Komisji (Eurostatu) opracowujących i rozpowszechniających statystyki europejskie,

– kładą nacisk na zasady statystyczne określone w art. 2 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 223/2009 oraz na potrzeby użytkowników,

– zaspokajają potrzeby użytkowników instytucjonalnych z Unii zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 223/2009 oraz dążą do opracowania statystyk zaspokajających potrzeby szerokiego kręgu użytkowników statystyki europejskiej, w tym innych decydentów, naukowców, przedsiębiorców i wszystkich obywateli Europy, oraz

–  współpracują z organami statystycznymi na szczeblu międzynarodowym w celu propagowania korzystania z międzynarodowych pojęć, klasyfikacji, metod i innych standardów, szczególnie w celu zapewnienia większej spójności i lepszej porównywalności statystyk w skali światowej.

4. Każde państwo członkowskie dąży do zapewnienia, aby procesy tworzenia statystyk w tym państwie przebiegały w sposób ustandaryzowany i były usprawniane, w możliwym zakresie, przez mechanizmy audytu.

5. Ze względu na przejrzystość Komisja (Eurostat) publikuje, w stosownych przypadkach, swoją ocenę jakości wkładów krajowych do statystyki europejskiej jako część sprawozdawczości w zakresie jakości i monitorowania zgodności.

6.  Komisja (Eurostat) pracuje nad zapewnieniem, aby jej publikacje, szczególnie te, które są dostępne na jej stronie internetowej, były bardziej przyjazne dla użytkowników niebędących specjalistami, oraz umożliwia łatwy dostęp do pełnych serii danych i przedstawia łatwo porównywalne wykresy w celu zapewnienia obywatelom większej wartości dodanej. W ramach okresowych aktualizacji Komisja (Eurostat) dostarcza, w miarę możliwości, informacje o każdym państwie członkowskim, a także przekazuje serie danych w ujęciu rocznym i miesięcznym oraz serie długookresowych danych, w razie potrzeby, i gdy korzyści są większe niż koszty gromadzenia danych.

Artykuł 6

Określanie priorytetów statystycznych

1. Program zapewnia inicjatywy statystyczne, na których opiera się opracowywanie, realizacja i monitorowanie obecnych polityk Unii i udziela wsparcia statystycznego w zakresie ważnych wymogów wynikających z nowych inicjatyw politycznych Unii.

2. Przy przygotowywaniu rocznych programów prac, o których mowa w art. 9, Komisja zapewnia efektywne określanie priorytetów statystycznych i ich coroczny przegląd oraz przedstawia sprawozdania na ich temat. Roczne programy prac tym samym będą miały na celu zapewnienie tworzenia statystyki europejskiej w ramach dostępnych zasobów na szczeblu krajowym i unijnym. Określanie priorytetów przyczynia się do obniżenia kosztów i zmniejszenia obciążeń związanych z nowymi wymogami statystycznymi przez zmniejszenie wymogów statystycznych w istniejących dziedzinach statystyki europejskiej i odbywa się w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi.

3. Komisja zapewnia opracowanie i wdrożenie instrumentów służących rocznemu przeglądowi priorytetów działań statystycznych w celu przyczynienia się do zmniejszenia kosztów i obciążeń dla dostawców danych i producentów statystyk.

4. Przedstawiając nowe działania lub wprowadzając znaczące zmiany w istniejących statystykach, Komisja należycie je uzasadnia i udziela, z udziałem państw członkowskich, informacji na temat obciążenia respondentów i kosztów tworzenia statystyk zgodnie z art. 14 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 223/2009.

Artykuł 7

Finansowanie

1. Niniejszym ustala się pulę środków finansowych Unii na realizację programu na rok 2013 w kwocie 57,3 mln EUR objętych okresem programowania 2007–2013.

2. Nie później niż w terminie trzech miesięcy po przyjęciu wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 wzywa się Komisję do przedłożenia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie wniosku ustawodawczego wprowadzającego podział środków finansowych na okres 2014– 2017.

3. Komisja wdraża wsparcie finansowe Unii zgodnie z rozporządzeniem finansowym.

4. Przy podejmowaniu decyzji w sprawie rocznych przydziałów środków Komisja stosuje się do prerogatyw władzy budżetowej.

Artykuł 8

Pomoc administracyjna i techniczna

Środki finansowe przyznane na realizację programu można wykorzystać w celu pokrycia wydatków związanych z pracami w zakresie przygotowania, monitorowania, kontroli, audytu i oceny, które są niezbędne do zarządzania programem i osiągania jego celów; w szczególności wydatki poniesione z tytułu badań, spotkań ekspertów, zwrotu kosztów ponoszonych przez ekspertów w dziedzinie statystyki, działań informacyjnych i komunikacyjnych, wydatki związane z sieciami informatycznymi służącymi przetwarzaniu i wymianie informacji, a także wszelkie inne wydatki na pomoc techniczną i administracyjną ponoszone przez Komisję w związku z zarządzaniem programem. Te środki finansowe można również wykorzystać w celu pokrycia kosztów pomocy technicznej i fachowego doradztwa udzielonego państwom członkowskim, które nie są w stanie tworzyć niektórych statystyk europejskich lub statystyk o wymaganej jakości ze względu na szczególne okoliczności.

Artykuł 9

Roczne programy prac

W celu realizacji programu Komisja przyjmuje roczne programy prac spełniające wymagania ustanowione w art. 17 rozporządzenia (WE) nr 223/2009 oraz zawierające określenie ich celów i oczekiwanych rezultatów, zgodnie z celami ogólnymi i szczegółowymi, o których mowa w art. 4 ust. 1 i 2 niniejszego rozporządzenia. Każdy roczny program prac jest przekazywany do wiadomości Parlamentu Europejskiego.

Artykuł 10

Rodzaje interwencji

Wkłady finansowe Unii mogą mieć formę dotacji, zamówień publicznych lub jakichkolwiek innych interwencji potrzebnych do osiągnięcia celów ogólnych i szczegółowych, o których mowa w art. 4. ust. 1 i 2.

Artykuł 11

Działania kwalifikowalne

1.  Wkład finansowy Unii przeznaczony jest na wspieranie działań w zakresie opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania statystyk europejskich potrzebnych do osiągnięcia celów ogólnych i szczegółowych, o których mowa w art.  4 ust. 1 i 2. Za priorytetowe uznawane są działania o wysokiej wartości dodanej dla Unii zgodnie z art. 2.

2. Wkład finansowy przeznaczony na wspieranie sieci współpracy, o których mowa w art.  15 rozporządzenia (WE) nr 223/2009, może przyjmować formę dotacji na działania i pokrywać maksymalnie 95 % kosztów kwalifikowalnych.

3.  W stosownych przypadkach dotacje operacyjne, nieprzekraczające 50  % kosztów kwalifikowalnych, mogą być przyznawane na wspieranie funkcjonowania organizacji, o których mowa w art. 12 ust. 3.

4.  W ramach wkładu w wydatki ponoszone przez państwa członkowskie w związku z prowadzeniem działań opartych na gromadzeniu danych możliwe jest wypłacenie kwoty ryczałtowej za zbiór danych, w przypadku których kompletne wyniki mają być przekazane Komisji, aż do maksymalnego progu określonego w odniesieniu do każdego gromadzenia danych. Komisja określa te kwoty ryczałtowe, uwzględniając w odpowiednim stopniu złożoność gromadzenia danych.

Artykuł 12

Beneficjenci kwalifikujący się do przyznania dotacji

1. Zgodnie z art. 128 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia finansowego dotacje dla krajowych organów statystycznych, określonych w art. 5 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 223/2009, mogą być udzielane bez zaproszenia do składania wniosków.

2.  W sieciach współpracy mogą uczestniczyć beneficjenci, o których mowa w ust. 1, oraz inne podmioty bez zaproszenia do składania wniosków zgodnie z art. 128 ust. 1 rozporządzenia finansowego.

3.  Dotacje operacyjne, o których mowa w art. 11 ust. 3, mogą być przyznawane organizacjom, które spełniają oba wymienione poniżej kryteria:

a) są nienastawione na osiąganie zysku, są niezależne od interesów przemysłu, handlu, przedsiębiorstw i wszelkich innych interesów, które mogłyby pozostawać w sprzeczności, a ich podstawowymi celami i działaniami są promocja i wsparcie wdrażania Kodeksu praktyk oraz nowych metod tworzenia statystyk europejskich, których celem jest poprawa wydajności i jakości na poziomie Unii; oraz

b) przedstawiły Komisji zadowalające informacje na temat członkostwa, zasad wewnętrznych i źródeł finansowania.

Artykuł 13

Ochrona interesów finansowych Unii

1. Komisja przyjmuje odpowiednie środki zapewniające, w trakcie realizacji działań finansowanych na podstawie niniejszego rozporządzenia, ochronę interesów finansowych Unii przez stosowanie środków zapobiegania nadużyciom finansowym, korupcji i innym nielegalnym działaniom, przez spójne i skuteczne kontrole oraz, w razie wykrycia nieprawidłowości, przez odzyskiwanie kwot nienależnie wypłaconych, a także, w stosownych przypadkach, przez skuteczne, proporcjonalne i odstraszające kary.

2. Komisja lub jej przedstawiciele oraz Trybunał Obrachunkowy mają uprawnienia do audytu, na podstawie dokumentacji i kontroli na miejscu, wobec wszystkich beneficjentów dotacji, wykonawców i podwykonawców, którzy otrzymali środki w ramach niniejszego rozporządzenia.

Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) w stosownych przypadkach przeprowadza kontrole i inspekcje na miejscu u podmiotów gospodarczych, których takie finansowanie bezpośrednio lub pośrednio dotyczy, zgodnie z procedurami określonymi w rozporządzeniu Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami (¹⁰), w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycie finansowe, korupcja lub jakiekolwiek inne nielegalne działanie, naruszające interesy finansowe Unii, w związku z umową o udzielenie dotacji, decyzją o udzieleniu dotacji lub zamówieniem dotyczącym finansowania na podstawie niniejszego rozporządzenia.

Bez uszczerbku dla akapitu pierwszego i drugiego, w umowach o współpracy z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi, umowach o udzielenie dotacji, decyzjach o udzieleniu dotacji i zamówieniach wynikających z wdrożenia niniejszego rozporządzenia wyraźnie upoważnia się Komisję, Trybunał Obrachunkowy i OLAF do prowadzenia takich audytów, kontroli i inspekcji na miejscu.

Artykuł 14

Uczestnictwo państw trzecich w programie

Uczestnictwo w programie jest otwarte dla:

a) państw EOG/EFTA, zgodnie z warunkami ustanowionymi w Porozumieniu o Europejskim Obszarze Gospodarczym;

b) Szwajcarii, zgodnie z warunkami ustanowionymi w Umowie z dnia 26 października 2004 r. między Wspólnotą Europejską a Konfederacją Szwajcarską o współpracy w dziedzinie statystyki (¹¹); oraz

c) państw, do których ma zastosowanie europejska polityka sąsiedztwa, państw ubiegających się o członkostwo w Unii, państw kandydujących lub przystępujących do Unii, a także państw Bałkanów Zachodnich włączonych do procesu stabilizacji i stowarzyszenia, zgodnie z warunkami określonymi w odpowiednich dwu- lub wielostronnych umowach z tymi państwami, ustanawiających ogólne zasady uczestnictwa w programach Unii.

Artykuł 15

Ocena i przegląd programu

1.  Po zasięgnięciu opinii ESSC Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie międzyokresowe sprawozdanie z postępów w realizacji programu do dnia 30 czerwca 2015 r.

2. Najpóźniej do dnia 31 grudnia 2016 r. Komisja – w oparciu o międzyokresowe sprawozdanie z postępów, o którym mowa w ust. 1, i po zasięgnięciu opinii ESSC – może przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu i Radzie wniosek o przedłużenie programu na lata 2018–2020 przy poszanowaniu wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020.

3. Do dnia 31 grudnia 2018 r. i po zasięgnięciu opinii ESSC oraz Europejskiego Komitetu Doradczego ds. Statystyki Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie końcowe sprawozdanie z oceny realizacji programu.

Artykuł 16

Wejście w życie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie z dniem jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 1 stycznia 2013 r.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Strasburgu dnia 15 stycznia 2013 r.